آموزش قلاویزکاری دستی
قلاویزکاری دستی یکی از روش های مهم برای ایجاد رزوه در سوراخ های فلزی یا غیرفلزی است که در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. این فرآیند نیازمند ابزار دقیق تجربه و رعایت اصول فنی است. در این مقاله به بررسی اصول قلاویزکاری دستی اجزای اصلی کاربردهای صنعتی و مثال های عملی می پردازیم. همچنین نکات کلیدی و استانداردهای بین المللی مرتبط را بیان خواهیم کرد.
اصول قلاویزکاری دستی
قلاویزکاری فرآیندی است که با استفاده از ابزار قلاویز (Tap) رزوه هایی داخلی درون سوراخ ایجاد می شود. این رزوه ها معمولاً برای پیچ کردن قطعات به یکدیگر استفاده می شوند. در این روش از ترکیب نیروی مکانیکی و دقت فنی برای براده برداری و شکل دهی استفاده می شود.
اجزای اصلی قلاویزکاری
برای انجام قلاویزکاری دستی ابزارها و تجهیزات زیر ضروری است :
- قلاویز : ابزاری با رزوه های آماده که در سوراخ برای ایجاد رزوه های جدید چرخانده می شود. قلاویزها در انواع مختلفی مانند قلاویز دستی، ماشینی و مخروطی موجود هستند.
- دسته قلاویز (T-handle) : برای نگه داشتن و چرخاندن قلاویز.
- روغن برش : برای کاهش اصطکاک خنک کردن قلاویز و بهبود کیفیت رزوه ها.
- گیره کارگاهی : برای محکم نگه داشتن قطعه کار و جلوگیری از حرکت آن.
- سوراخ زن (Drill) : برای ایجاد سوراخ اولیه قبل از قلاویزکاری.
مراحل قلاویزکاری دستی
۱. آماده سازی
- انتخاب قلاویز مناسب با توجه به جنس قطعه کار و اندازه رزوه.
- استفاده از مته ای با اندازه مناسب برای سوراخ کاری اولیه. جدول زیر اندازه استاندارد مته ها را برای رزوه های متریک نشان می دهد :
|
نوع رزوه |
قطر مته (میلی متر) |
مثال کاربرد |
|
M۶ |
۵ |
اتصالات مکانیکی |
|
M۸ |
۶.۸ |
صنایع خودروسازی |
|
M۱۰ |
۸.۵ |
ساخت ماشین آلات |
۲. سوراخ کاری اولیه
ابتدا با استفاده از مته مناسب سوراخ اولیه را ایجاد کنید. دقت در اندازه و محوریت سوراخ بسیار مهم است.
۳. قلاویزکاری
- قلاویز را در دسته قلاویز محکم کنید.
- به آرامی قلاویز را وارد سوراخ کنید و به صورت دستی و یکنواخت بچرخانید.
- پس از هر چند دور چرخش قلاویز را کمی به عقب برگردانید تا براده ها خارج شوند.
۴. تمیزکاری و بررسی
پس از پایان کار رزوه های ایجادشده را با برس یا هوای فشرده تمیز کنید و کیفیت آنها را بررسی کنید.
کاربردهای صنعتی قلاویزکاری
قلاویزکاری در صنایع مختلف کاربرد دارد از جمله :
- صنایع خودروسازی : برای تولید قطعات موتور و شاسی.
- ساخت ماشین آلات صنعتی : اتصال قطعات بزرگ در دستگاه ها.
- الکترونیک و روباتیک : نصب پیچ ها در بردها و تجهیزات دقیق.
- لوازم خانگی : در مونتاژ وسایلی مانند ماشین لباسشویی و یخچال.
نکات فنی و تجربیات عملی
- انتخاب قلاویز : همیشه نوع قلاویز را بر اساس ماده قطعه کار انتخاب کنید؛ مثلاً برای فولاد از قلاویزهای سخت کاری شده استفاده کنید.
- روغن کاری : استفاده از روغن مناسب باعث کاهش حرارت و افزایش طول عمر قلاویز می شود.
- محوریت : عدم هم محوری قلاویز با سوراخ می تواند باعث شکست ابزار یا آسیب به رزوه شود.
- فشار مناسب : از وارد کردن فشار بیش از حد خودداری کنید.
استانداردهای بین المللی
- ISO ۵۲۹ : مشخصات قلاویزهای دستی.
- DIN ۳۷۱ و DIN ۳۷۶ : استانداردهای قلاویزهای متریک.
- ANSI B۹۴.۹M : استاندارد آمریکایی قلاویزها.
جدول مقایسه قلاویزها
|
نوع قلاویز |
کاربرد |
مزایا |
|
مخروطی |
شروع آسان کار |
مناسب برای مواد نرم |
|
مستقیم |
رزوه های عمیق |
یکنواختی در رزوه ها |
|
ماشینی |
استفاده در ماشین آلات |
سرعت بالا |
نتیجه گیری
قلاویزکاری دستی یکی از فرآیندهای کلیدی در صنعت است که با ابزار ساده اما دقیق انجام می شود. این فرآیند با رعایت اصول و استفاده از ابزارهای مناسب رزوه هایی با کیفیت بالا ایجاد می کند که در صنایع مختلف کاربرد دارند.
پرسش و پاسخ
۱. آیا می توان از قلاویز دستی برای فلزات سخت استفاده کرد؟
بله اما باید از قلاویزهای مخصوص و روغن کاری مناسب استفاده کنید.
۲. چگونه از شکستن قلاویز جلوگیری کنیم؟
با انتخاب ابزار مناسب استفاده از فشار یکنواخت و رعایت زاویه صحیح می توان از شکستن قلاویز جلوگیری کرد.
۳. آیا قلاویزکاری دستی نیاز به آموزش خاصی دارد؟
بله تجربه و آموزش در کیفیت نهایی کار تأثیر زیادی دارند. پیشنهاد می شود با قطعات تمرینی شروع کنید.
منبع: abzar-bama.ir