نیاز به دانش تکنولوژی انواع بتن با توجه به جایگاه ویژه ای که در صنعت ساختمان دارد نظیر فونداسیون دکل خود ایستا ، برای طراحان و همچنین عوامل اجرایی امری ضروری به نظر می رسد. چرا که استفاده فراوان بتن در ساخت و تولید سازه های گوناگون و گستردگی کاربردهای آن، از گذشته تا به امروز، گوی سبقت را از دیگر مصالح ساختمانی ربوده است. تاریخچه استفاده از بتن به حدود ۲۰۰۰ سال قبل یعنی زمانی که مصریان از ترکیب مواد مختلف جهت احداث ساختمان های خود استفاده می کردند بر می گردد.
همچنین بررسی تاریخی کاربرد بتن در معماری نشان می دهد که این ماده توسط معماران رومی و صدر مسیحیت مورد استفاده قرار می گرفته و در قرون وسطی و رنسانس اغلب بی استفاده مانده است. امروزه مبحث تکنولوژی بتن بجز اجزا اصلی تشکیل دهنده آن یعنی سیمان ، سنگدانه ها و آب بسیار وسیع تر گردیده و به دنبال گسترش کاربردهای گوناگون ، مفهومی فراتر از گذشته را پیدا کرده است.
کیفیت بتن، کارایی مناسب، قابلیت طراحی، نداشتن اثرات مخرب زیست محیطی سبب گردیده است که کاربرد این ماده روز به روز بیشتر گردیده ، بطوریکه در حال حاضر تولید کمی بیش از یک تُن بتن در سال به ازای هرنفر در جهان و ساخت ۲ زیر ساخت های بشری از این ماده بیانگر این مسئله است که اهمیت انواع بتن در جامعه مدرن امروزی امری اجتناب ناپذیر است .
امروزه نقش بتن در فناوری های نوین ساختمانی از جمله فونداسیون پیش ساخته تهران به وضوح قابل رویت است. تبلور این نقش از معماری فضا و مبلمان داخلی گرفته مؤید این ادعاست. حتی در مواردی که ذات مصالح مصرفی بتنی نیست تا ساخت بتن های پودری با مقاومت فشاری ۸۶۰ مگاپاسکال که در نهایت شاتکریت بر روی آن اجرا می شود.
به کارگیری انواع بتن های هوشمند در فضای شهری
بتن های هوشمند نیز می تواند کاربرد گستردهای در ساخت مبلمان های شهری و با دید وسیع تر در عرصه معماری به صورت مجزا و یا تلفیق آن با بتنهای رنگی، سبک و پلیمری داشته باشد.
این نوع بتن ها از گروه بتن های ریز دانهای است که با تغییر نور و یا شرایط جوی تغییر رنگ می دهد. از مزایای این نوع فراگیر بودن مصالح مصرفی بوده و پیشینه ی آن تا حدودی به استفاده از پلیمر مقاوم ساروج که در اغلب بناهای تاریخی دیده می شود بر می گردد.
بتن های هوشمند دارای قابلیت هایی نظیر تغییر تصاویر یا نمادهای طراحی شده، هم رنگ سازی با محیط در مواقع لزوم و شناور ماندن دائمی بر سطح آب می باشند که از آن می توان در طراحی مجسمه های شهری، یادمان ها و نمای ساختمان ها، خط کشی های خیابان که به هنگام شب نمایانی قابل توجهی خواهد داشت و مصارفی از این دست بهره جست.
انواع تکنیک های زیبایی شناسی در بتن (کاربرد بتن در معماری)
به کارگیری رنگدانه ها و به وجود آوردن شکل یل فضائی خاص با بررسی و هدفمند نمودن رنگ و کاربرد آن
تنوع رنگ ها، دوام مطلوب سطوح رنگ آمیزی شده و محو نشدن رنگها در مدت زمان طولانی از جمله فوائد این روش به شمار می روند.
انواع به کارگیری رنگ ها در این تکنیک در نمودار بعدی نشان داده شده است. به کارگیری این روش در کف محوطه ها، خیابانها، پیاده روها و حتی سطوح عمودی مانند دیوار
به کارگیری نقوش در روی سطح بتن
- نقاشی کردن الگوهای مورد نظر برروی سطوح بتنی و درآوردن آنها بصورت سطوحی همگن
- استفاده از الگوهایی هم شکل مصالح دیگر مانند آجر، سنگ و چوب در روش منقوش کردن سطوح
- انتخاب الگوها بوسیله طراحان و معماران و با توجه به نوع کاربری سطوح
- به کارگیری آنها در کف محوطه ها، خیابانها، پیاده روها و حتی سطوح عمودی مانند دیوار
حکاکی کردن بر روی انواع بتن
روشی مانند منقوش کردن بتن که نیازمند وسایل و تجهیزات خاصی به منظور بریدن و اضافه کردن طرح های گرافیکی به انواع بتن می باشد.
صیقل دادن و پرداخت کردن بتن (بتن رنگی)
به کارگیری این روش در جلا دادن سطوح بتنی تازه، بطوری که سطح مورد نظر را شبیه مرمر می کند. استفاده از این روش در دفاتر اداری، تجاری و اماکن عمومی به ویژه نمایشگاه جهت جلوه بخشیدن به سطوح بتنی می باشد.
روکش های تزئینی سطوح بتنی بد منظر
بتن دانه نما یا تمام کردن سطوح با دانه های نمایان
استفاده از آن در طراحی فضاهای خارجی با وسعت نسبتاً زیاد می باشد. صاف کردن سطوح بتنی با استفاده از ابزار و تجهیزات لازم صورت می پذیرد و سپس جاسازی مصالح سنگی در سطوح هموار امکان پذیر می شود. همچنین امکان به کارگیری سنگ های طبیعی رنگی، شیشه های رنگی بازیافتی و همچنین صدف های تزئینی، به این سطوح جلوه خاصی می بخشد.
استنسیل کردن سطوح بتنی
این روش بصورت اضافه نمودن طرحهای ساده ومرکب به بتن می باشد که با استفاده از چارچوب ها و ترکیبی از خطوط و نقش های مختلف در طراحی سطوح مورد نظر امکان پذیر می باشد. به کارگیری این روش در طراحی کف محوطه ها، خیابان ها، ساختمان ها و همچنین در طراحی سطوح عمودی مانند پارتیشن ها، بعنوان روشی مقرون به صرفه مطرح می گردد.
بلوک های سیمانی شفاف و بتن سازه معماری (بتن سازه ای نیمه شفاف)
ماده اصلی این بلوک ها بتن ، سیمان ، پلاستیک ، فلز و موادی مانند آنها بوده که به علت استفاده معمول از بتن و سیمان در ساخت این بلوک ها چگالی متوسط آن ها بین ۲۲۰۰ و ۲۴۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب می باشد. بلوک های ساختمانی شفاف می توانند با هردو نوع منبع نور طبیعی و مصنوعی کار نمایند. فیبرهای اننقال دهنده نور این بلوک ها می توانند از نوع شیشه ای ، نوری و پلاستیکی شفاف باشند که ضخامتی درحدود ۰.۱ میلی متر دارند.
روشنایی عبوری از این بلوکها بستگی به تعداد فیبرها دارد به طوریکه یک دهم نور یک وجه رابتن از دیرباز نقشی پر رنگ در زمینه ساخت و ساز دارد. از انواع بتن هایی که در معماری کاربرد دارند می توان به بتن های پیش ساخته، بتن سفید، بتن نیمه شفاف و بتن هوشمند را نام برد. اما قيمت ديوار بتني پيش ساخته از این نوع بتن ارزان تر است.
بتن یکی از پرکاربردترین و در عین حال قدیمی‌ترین مصالحی است که در پروژه‌های عمرانی گوناگون به‌خصوصی ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. استحکام بالا و دسترسی آسان و در عین حال قیمت مقرون‌به‌صرفه در مقایسه با بسیاری دیگر از مصالح ساختمانی، بتن را به‌گزینه‌ای جذاب برای ساختمان‌سازی تبدیل کرده است. جالب است بدانید که مهندسان معماری نیز از ظرفیت بتن برای طراحی نمای پروژه‌های مختلف استفاده می‌کنند. نتایج حاصل از استفاده بتن در پروژه‌های ساخت‌وساز نیز فوق‌العاده است.
انواع بتن مورد استفاده در معماری کدام است؟
انواع بتن در معماری برای طراحی نمای ظاهری ساختمان‌ها با اهداف زیبایی شناسی استفاده می‌شوند. معمولا با اضافه کردن مواد اولیه جدید به ترکیبات بتن، سعی می‌شود تا علاوه بر خواص مکانیکی، ویژگی‌های ظاهری محصول نهایی نیز بهبود پیدا کند. در همین راستا از جمله پرکاربردترین انواع بتن مورد استفاده از سوی معماران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بتنهای پیش ساخته
به نوع خاصی از بتن‌ها گفته می‌شود که در محیط‌های کارگاهی با قالب‌های مشخصی تولید می‌شوند. سپس به صورت آماده برای نصب در پروژه‌های عمرانی منتقل می‌شوند. بتنهای پیش ساخته را با ویژگی‌های مختلف و همچنین مواد اولیه گوناگون آماده می‌کنند. وقتی به کاربرد انواع بتن در معماری نگاه می‌کنیم، بتن پیش ساخته نیز به عنوان یک گزینه به چشم می‌خورد.
بتنهای پیش ساخته مطلوب کاربردهای معماری، سبک وزن هستند و در عین حال به‌راحتی می‌توان آنها را رنگ‌آمیزی کرد. از آن گذشته در برابر سایش و خوردگی نیز مقاومت بالایی دارند. معماران از این بتن‌ها در اجرای نمای ظاهری پروژه‌ها استفاده می‌کنند. به این صورت که طرحهای زیبا و هنرمندانه‌ای را با استفاده از قالب‌های ویژه برای تولید بتن پیش ساخته به‌کار می‌گیرند. به این ترتیب نماهای شگفت‌انگیزی را خلق می‌کنند.
بتن سفید
احتمالا شما هم ساختمان‌هایی را دیده‌اید که از بتن سفید در اجرای نمای آنها استفاده شده است. این یکی از رایج‌ترین کاربردهای انواع بتن در معماری است. رنگ ظاهری سفید این بتن‌ها در مقایسه با رنگ طوسی بتنهای معمولی خیلی زیباتر است. معمولای برای تولید بتن سفید از سنگ‌دانه‌های سفید رنگ استفاده می‌شود. به علاوه اینکه سیمان مورد استفاده از در تولید این محصول نیز از انوع پرتلند سفید است. به این ترتیب خیلی راحت می‌توان بتن سفید را برای اجرای نمای ساختمان‌های مختلف استفاده کرد.
بتن هوشمند
یکی از کاربردی‌ترین انواع بتن در معماری، بتن هوشمند است. در حالت عادی برای مسلح کردن بتن از تعبیه میلگرد درون آن استفاده می‌شود. این در حالی است که برای تقویت بتن هوشمند، به جای میلگرد از الیاف پلیمری استفاده می‌شود. مدل‌های مختلفی از بتنهای هوشمند تولید شده‌اند که هر یک خصوصیات و کاربرد خاصی دارند.
در بین آنها، بتن هوشمند خود تمیز شونده، بیشترین کاربرد را در معماری دارد. این بتن به دلیل برخوردار از ساختار فتوکاتالیستی، توانایی از بین بردن آلودگی و گرد و غبار را دارد. به همین دلیل با خاطری آسوده می‌توان از آن در طراحی نمای ظاهری ساختمان‌ها استفاده کرد. بدون اینکه نگران کثیف شدن نمای سازه در طولانی مدت باشید.
بتن سازه‌ای نیمه شفاف
یکی از محبوب‌ترین و در عین حال زیباترین کاربردهای انواع بتن در معماری، بدون تردید مربوط به بتن سازه‌ای نیمه شفاف است. در تولید این نوع بتن از الیاف رشته‌ای شیشه استفاده می‌شود. به همین دلیل محصول نهایی علاوه بر خواص بتن ازیک ویژگی منحصربه‌فرد یعنی قابلیت انتقال نور برخوردار می‌شود. معمولا بتن نیمه شفاف به‌صورت پانل‌های پیش ساخته برای اجرای دیوارهای ساختمان‌ها به‌کار می‌رود. زیبایی ظاهری بتن نیمه شفاف در شب هنگام فوق‌العاده شگفت‌انگیز است. به علاوه اینکه در طول شبانه‌روز با عبور نور به داخل ساختمان، شرایط را برای صرفه‌جویی در مصرف برق هموار می‌کند.
استفاده از انواع بتن های پیش ساخته در طراحی فضاهای داخلی و خارجی
از آنجایی که بتن دارای خاصیت شکل پذیری است از فرآورده های آن می توان در طراحی آشپزخانه (ظرفشویی بتنی) ، حمام ، شومینه و حتی مبلمان استفاده نمود. این محصولات می توانند نقش واسطه را در طراحی فضا های داخلی ایفا کرده و با قرار گرفتن در کنار عناصر دیگر فضای زیبایی را به وجود آورند در این میان بهره گیری از بتن های رنگی می تواند بر دل انگیزی فضا بیفزاید.
استفاده از محصولات بتنی پیش ساخته در طراحی فضاهای خارجی نیز کاربرد دارد. بتن دارای خواصی چند گانه می باشد و بسته به قالب مورد استفاده می تواند صاف ، ساده و یا دارای طرح های دقیق و پیچیده باشد. بنابراین استفاده از آن در طراحی فضاهای خارجی مقرون به صرفه تر از سنگ و آجر می باشد ضمن اینکه شکل پذیری این ماده در حد مطلوب نسبت به سایر مصالح مصرفی بحساب می آید.
بتن های مصداقی از سهولت اجرا و شکل پذیری جهت ساخت و تولید انواع خاص سازه ها و فضاهای داخلی و خارجی می باشد. کاربرد های بتن در طراحی فضاهای خارجی شامل استفاده از آن در سنگ فرش های بتنی ، احداث آب نماها ،گلجای ها، (مجسمه ها، سطل های بتنی وساخت جداول بتنی می باشد.