تپش قلب در بارداری : علل علائم تشخیص و درمان
بارداری دوره ای شگفت انگیز و پر از تغییرات فیزیولوژیک در بدن زن است. یکی از تجربیات رایج در این دوران تپش قلب است. تپش قلب به احساس آگاهی غیرطبیعی از ضربان قلب گفته می شود. ممکن است فرد احساس کند قلبش به شدت می زند تند می زند نامنظم می زند یا به اصطلاح “بال بال” می زند. در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی گسترده احتمال بروز تپش قلب افزایش می یابد. در این مقاله به بررسی جامع تپش قلب در بارداری می پردازیم از جمله علل علائم روش های تشخیص درمان و راهکارهای پیشگیری و خانگی.
تپش قلب چیست؟
تپش قلب (Palpitations) به احساس غیرطبیعی و آزاردهنده ضربان قلب اطلاق می شود. این احساس می تواند به صورت های مختلفی تجربه شود از جمله :
- ضربان قلب سریع (تاکی کاردی) : احساس تندتر شدن ضربان قلب نسبت به حالت عادی.
- ضربان قلب قوی و پرقدرت : احساس ضربان قلب با شدت بیشتر از حد معمول.
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی) : احساس ضربان قلب به صورت نامنظم پرش دار یا از دست دادن ضربان.
- احساس “بال بال زدن” یا “رفرف زدن” در قفسه سینه : توصیفی از احساس لرزش یا حرکت سریع در قفسه سینه که ناشی از ضربان قلب غیرطبیعی است.
تپش قلب به خودی خود یک بیماری نیست بلکه یک علامت است که می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. در بسیاری از موارد تپش قلب بی ضرر و گذرا است اما گاهی اوقات می تواند نشانه ای از یک مشکل زمینه ای جدی تر باشد.
علائم تپش قلب در بارداری
علائم تپش قلب در بارداری می تواند متنوع باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از زنان ممکن است تپش قلب را به صورت خفیف و گهگاهی تجربه کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم شدیدتر و مکررتری داشته باشند. علائم شایع تپش قلب در بارداری عبارتند از :
- احساس آگاهی از ضربان قلب : آگاهی ناگهانی و غیرمعمول از ضربان قلب که در حالت عادی متوجه آن نیستید.
- تپش قلب سریع : احساس تندتر شدن ضربان قلب حتی در حالت استراحت.
- ضربان قلب نامنظم : احساس ضربان قلب به صورت نامنظم پرش دار یا از دست دادن ضربان.
- احساس لرزش یا رفرف زدن در قفسه سینه : احساس حرکت یا لرزش ناگهانی در ناحیه قفسه سینه.
- احساس “بال بال زدن” قلب : توصیفی از احساس ضربان های سریع و پی در پی قلب.
- احساس ضربان قوی در گردن یا گلو : احساس ضربان قلب در گردن یا گلو.
- سرگیجه یا سبکی سر : در موارد شدیدتر تپش قلب ممکن است با سرگیجه یا سبکی سر همراه باشد.
- تنگی نفس : احساس کمبود هوا یا مشکل در تنفس به همراه تپش قلب.
- درد قفسه سینه : اگرچه کمتر شایع است اما تپش قلب گاهی اوقات می تواند با درد قفسه سینه همراه باشد.
- غش کردن یا نزدیک به غش شدن (سنکوپ) : در موارد بسیار نادر و شدید تپش قلب ممکن است منجر به غش کردن شود.
مهم است به خاطر داشته باشید که تجربه تپش قلب به تنهایی لزوماً خطرناک نیست اما توجه به علائم همراه و شدت آن ها ضروری است. در صورت بروز علائم نگران کننده مانند درد قفسه سینه تنگی نفس شدید سرگیجه شدید یا غش کردن باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
علل تپش قلب در بارداری
تپش قلب در بارداری می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که برخی از آن ها مرتبط با تغییرات طبیعی بارداری و برخی دیگر ناشی از مشکلات زمینه ای هستند.
تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی بارداری
- افزایش حجم خون : در دوران بارداری حجم خون در بدن زن به طور قابل توجهی افزایش می یابد (حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد). این افزایش حجم خون برای تامین نیازهای جنین و جفت ضروری است. قلب باید برای پمپاژ این حجم خون اضافی بیشتر کار کند که می تواند منجر به افزایش ضربان قلب و احساس تپش قلب شود.
- افزایش ضربان قلب : ضربان قلب در دوران بارداری به طور طبیعی افزایش می یابد. در حالت استراحت ضربان قلب ممکن است ۱۰ تا ۲۰ ضربه در دقیقه بیشتر از حالت غیر باردار باشد. این افزایش ضربان قلب به دلیل افزایش حجم خون و نیاز بدن به اکسیژن بیشتر است.
- تغییرات هورمونی : هورمون های بارداری مانند استروژن و پروژسترون نقش مهمی در تغییرات فیزیولوژیکی بدن در دوران بارداری دارند. این هورمون ها می توانند بر سیستم قلبی عروقی تأثیر گذاشته و باعث افزایش ضربان قلب و حساسیت به تپش قلب شوند.
- فشار بر دیافراگم و قفسه سینه : با بزرگ شدن رحم در دوران بارداری به دیافراگم و قفسه سینه فشار وارد می شود. این فشار می تواند بر عملکرد قلب و ریه ها تأثیر گذاشته و منجر به احساس تپش قلب شود.
- کم خونی فقر آهن : کم خونی فقر آهن یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است. کمبود آهن می تواند باعث کاهش اکسیژن رسانی به بافت های بدن شود و قلب مجبور شود برای جبران این کمبود بیشتر کار کند. این امر می تواند منجر به تپش قلب شود.
- کم آبی بدن (دهیدراتاسیون) : کم آبی بدن می تواند باعث کاهش حجم خون و افزایش غلظت خون شود. این وضعیت می تواند به قلب فشار بیشتری وارد کرده و منجر به تپش قلب شود.
- افزایش متابولیسم : متابولیسم بدن در دوران بارداری افزایش می یابد. این افزایش متابولیسم برای تامین انرژی مورد نیاز مادر و جنین ضروری است. افزایش متابولیسم می تواند منجر به افزایش ضربان قلب و احساس تپش قلب شود.
عوامل غیرمرتبط با بارداری که می توانند تپش قلب را تشدید کنند
- استرس و اضطراب : استرس و اضطراب می توانند سیستم عصبی سمپاتیک را فعال کرده و باعث افزایش ضربان قلب و تپش قلب شوند. بارداری به خودی خود می تواند دوره ای پر استرس و اضطراب باشد و این عوامل می توانند تپش قلب را تشدید کنند.
- مصرف کافئین و نیکوتین : مصرف زیاد کافئین (قهوه چای نوشابه های انرژی زا) و نیکوتین (سیگار) می تواند ضربان قلب را افزایش داده و باعث تپش قلب شود.
- کمبود خواب : کمبود خواب یا بی خوابی می تواند بر سیستم عصبی و هورمونی بدن تأثیر منفی بگذارد و منجر به افزایش ضربان قلب و تپش قلب شود.
- برخی داروها : برخی داروها مانند داروهای ضد احتقان بینی داروهای آسم و داروهای تیروئید می توانند به عنوان عوارض جانبی باعث تپش قلب شوند.
- پرکاری تیروئید : پرکاری تیروئید (تیروئید پرکار) یک بیماری است که در آن غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید می کند. هورمون تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد و پرکاری تیروئید می تواند منجر به افزایش ضربان قلب و تپش قلب شود.
- آریتمی های قلبی از قبل موجود : زنانی که از قبل باردار مبتلا به آریتمی های قلبی بوده اند ممکن است در دوران بارداری تشدید علائم را تجربه کنند.
عوامل کمتر شایع و جدی
- بیماری های قلبی : اگرچه نادر است اما در برخی موارد تپش قلب در بارداری می تواند نشانه ای از یک بیماری قلبی زمینه ای باشد که قبلاً تشخیص داده نشده است. بیماری های قلبی مانند بیماری های دریچه ای قلب بیماری های عضله قلب (کاردیومیوپاتی) و بیماری های مادرزادی قلب می توانند در دوران بارداری مشکلات جدی ایجاد کنند و با تپش قلب همراه باشند.
- آمبولی ریه : آمبولی ریه یک وضعیت اورژانسی است که در آن یک لخته خون به ریه ها می رود و جریان خون را مسدود می کند. آمبولی ریه می تواند باعث تپش قلب ناگهانی تنگی نفس شدید درد قفسه سینه و غش کردن شود.
- کاردیومیوپاتی پس از زایمان : کاردیومیوپاتی پس از زایمان یک بیماری نادر است که در آن عضله قلب در اواخر بارداری یا پس از زایمان ضعیف می شود. این بیماری می تواند باعث تپش قلب تنگی نفس ورم پاها و خستگی شود.
با توجه به طیف گسترده علل احتمالی تپش قلب در بارداری مهم است که در صورت تجربه تپش قلب به خصوص اگر با علائم نگران کننده همراه باشد به پزشک مراجعه شود تا علت دقیق مشخص و در صورت نیاز درمان مناسب انجام شود.
تشخیص تپش قلب در بارداری
تشخیص علت تپش قلب در بارداری شامل مراحل مختلفی است که پزشک برای رسیدن به تشخیص دقیق و تعیین بهترین روش درمانی انجام می دهد.
شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی
- شرح حال پزشکی : پزشک در ابتدا در مورد علائم تپش قلب زمان شروع مدت زمان دفعات عوامل تشدید کننده و تسکین دهنده و علائم همراه سوال خواهد کرد. همچنین سابقه پزشکی فرد از جمله بیماری های قبلی داروهای مصرفی و سابقه خانوادگی بیماری های قلبی بررسی می شود.
- معاینه فیزیکی : پزشک معاینه فیزیکی کاملی انجام می دهد که شامل اندازه گیری فشار خون نبض گوش دادن به صدای قلب و ریه ها با گوشی پزشکی و بررسی علائم دیگر مانند تورم پاها یا علائم کم خونی است.
الکتروکاردیوگرام (ECG یا نوار قلب)
- ECG : الکتروکاردیوگرام یک تست ساده و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کند. این تست می تواند به تشخیص انواع آریتمی های قلبی مشکلات مربوط به هدایت الکتریکی قلب و علائم بیماری های قلبی کمک کند. ECG معمولاً اولین اقدام تشخیصی برای بررسی تپش قلب است.
هولتر مانیتورینگ (Holter Monitoring)
- هولتر مانیتورینگ : اگر تپش قلب به صورت متناوب و غیرقابل پیش بینی رخ دهد پزشک ممکن است هولتر مانیتورینگ را تجویز کند. هولتر مانیتورینگ یک دستگاه کوچک قابل حمل است که به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت به بدن متصل می شود و به طور مداوم فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کند. این تست می تواند آریتمی هایی را که در ECG معمولی قابل تشخیص نیستند شناسایی کند.
اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)
- اکوکاردیوگرافی : اکوکاردیوگرافی یک سونوگرافی از قلب است که تصاویر دقیقی از ساختار و عملکرد قلب ارائه می دهد. این تست می تواند به تشخیص بیماری های ساختاری قلب مانند بیماری های دریچه ای قلب کاردیومیوپاتی و مشکلات مادرزادی قلب کمک کند. در صورتی که پزشک به وجود بیماری قلبی زمینه ای مشکوک باشد اکوکاردیوگرافی انجام می شود.
آزمایش خون
- آزمایش خون : آزمایش خون برای بررسی سطح هموگلوبین و فریتین (برای تشخیص کم خونی فقر آهن) سطح هورمون های تیروئید (برای بررسی پرکاری تیروئید) الکترولیت های خون (مانند پتاسیم و منیزیم) و سایر شاخص های مرتبط با سلامت عمومی انجام می شود.
تست های تخصصی تر
- تست ورزش : در برخی موارد اگر تپش قلب در حین فعالیت بدنی رخ دهد پزشک ممکن است تست ورزش را تجویز کند. در این تست فرد روی تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش می کند و همزمان ECG او ثبت می شود. تست ورزش می تواند به ارزیابی عملکرد قلب در حین فعالیت و تشخیص آریتمی های ناشی از ورزش کمک کند.
- مطالعات الکتروفیزیولوژی (EPS) : در موارد پیچیده تر و آریتمی های مقاوم به درمان ممکن است مطالعات الکتروفیزیولوژی انجام شود. این تست تهاجمی تر است و توسط متخصص قلب و عروق انجام می شود. در EPS کاتترهای نازک از طریق رگ های خونی به قلب هدایت می شوند تا فعالیت الکتریکی قلب از داخل قلب ثبت و بررسی شود. EPS می تواند نوع دقیق آریتمی و محل منشاء آن را مشخص کند و در برخی موارد درمان آریتمی با استفاده از ابلیشن (سوزاندن کانون آریتمی) در همان جلسه انجام شود.
انتخاب تست های تشخیصی به علائم فرد سابقه پزشکی و یافته های معاینه فیزیکی بستگی دارد. هدف از انجام این تست ها تشخیص دقیق علت تپش قلب و رد احتمال وجود بیماری های جدی تر است. در بسیاری از موارد تپش قلب در بارداری ناشی از تغییرات طبیعی بارداری است و نیاز به درمان خاصی ندارد اما تشخیص دقیق و اطمینان از عدم وجود مشکل زمینه ای آرامش خاطر را برای مادر باردار فراهم می کند.
درمان تپش قلب در بارداری
درمان تپش قلب در بارداری بستگی به علت زمینه ای آن دارد. در بسیاری از موارد تپش قلب ناشی از تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی بارداری است و نیاز به درمان خاصی ندارد. در این موارد اقدامات ساده و تغییر سبک زندگی می تواند به کاهش علائم کمک کند. اما اگر تپش قلب ناشی از یک مشکل زمینه ای باشد درمان بر اساس آن مشکل انجام خواهد شد.
اقدامات و تغییرات سبک زندگی
- کاهش مصرف کافئین : مصرف کافئین را محدود کنید یا به طور کامل قطع کنید. کافئین یک محرک است و می تواند ضربان قلب را افزایش داده و تپش قلب را تشدید کند.
- قطع مصرف نیکوتین و الکل : از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید. این مواد می توانند بر سیستم قلبی عروقی تأثیر منفی بگذارند و تپش قلب را بدتر کنند.
- مدیریت استرس و اضطراب : تکنیک های مدیریت استرس مانند مدیتیشن یوگا تنفس عمیق و ورزش های سبک را امتحان کنید. استرس و اضطراب می توانند تپش قلب را تشدید کنند.
- خواب کافی : به اندازه کافی بخوابید و برنامه خواب منظم داشته باشید. کمبود خواب می تواند بر سیستم عصبی و هورمونی بدن تأثیر گذاشته و منجر به تپش قلب شود.
- هیدراته ماندن : به مقدار کافی آب بنوشید. کم آبی بدن می تواند تپش قلب را بدتر کند.
- تغذیه سالم و متعادل : یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید که شامل میوه ها سبزیجات غلات کامل و پروتئین های کم چرب باشد. از مصرف غذاهای فرآوری شده پرچرب و پرنمک خودداری کنید.
- ورزش منظم : با مشورت پزشک ورزش های سبک و منظم مانند پیاده روی شنا یا یوگا را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش منظم می تواند به بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش استرس کمک کند.
درمان های دارویی
- داروهای ضد آریتمی : در صورتی که تپش قلب ناشی از آریتمی های قلبی باشد و علائم شدید و مداوم باشند پزشک ممکن است داروهای ضد آریتمی تجویز کند. انتخاب دارو و دوز آن بستگی به نوع آریتمی و وضعیت بیمار دارد. مهم است که مصرف هرگونه دارو در دوران بارداری تحت نظر پزشک متخصص باشد زیرا برخی داروها ممکن است برای جنین مضر باشند.
- مکمل های آهن : اگر تپش قلب ناشی از کم خونی فقر آهن باشد پزشک مکمل های آهن تجویز خواهد کرد. مصرف مکمل های آهن به بهبود سطح هموگلوبین و کاهش علائم کم خونی از جمله تپش قلب کمک می کند.
- داروهای ضد تیروئید : اگر تپش قلب ناشی از پرکاری تیروئید باشد درمان پرکاری تیروئید ضروری است. داروهای ضد تیروئید می توانند به کاهش تولید هورمون تیروئید و کنترل علائم کمک کنند.
روش های درمانی غیردارویی
- مانورهای واگال : مانورهای واگال تکنیک هایی هستند که می توانند به تحریک عصب واگ و کاهش ضربان قلب کمک کنند. این مانورها شامل سرفه کردن زور زدن (مانور والسالوا) قرار دادن صورت در آب سرد و ماساژ شریان کاروتید (فقط توسط پزشک یا فرد آموزش دیده) هستند. این مانورها می توانند در موارد تپش قلب ناگهانی و سریع به ویژه آریتمی های فوق بطنی موثر باشند.
- ابلیشن با کاتتر : در موارد آریتمی های مقاوم به درمان دارویی یا آریتمی های خطرناک ممکن است ابلیشن با کاتتر توصیه شود. این روش درمانی تهاجمی تر است و توسط متخصص قلب و عروق انجام می شود. در ابلیشن کاتترهای نازک از طریق رگ های خونی به قلب هدایت می شوند و با استفاده از انرژی رادیوفرکوئنسی یا سرما کانون آریتمی در قلب سوزانده یا فریز می شود. ابلیشن می تواند در درمان قطعی برخی از آریتمی ها بسیار موثر باشد.
- کاردیوورژن : کاردیوورژن یک روش درمانی است که در موارد آریتمی های سریع و خطرناک مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا تاکی کاردی بطنی استفاده می شود. در کاردیوورژن با استفاده از شوک الکتریکی ریتم قلب به حالت طبیعی بازگردانده می شود. کاردیوورژن معمولاً در شرایط اورژانسی و در بیمارستان انجام می شود.
انتخاب روش درمانی بستگی به علت تپش قلب شدت علائم وضعیت عمومی بیمار و مرحله بارداری دارد. مهم است که هرگونه تصمیم درمانی با مشورت و تحت نظر پزشک متخصص گرفته شود تا بهترین و ایمن ترین روش برای مادر و جنین انتخاب شود.
راهکارهای خانگی برای کاهش تپش قلب در بارداری
علاوه بر درمان های پزشکی برخی راهکارهای خانگی و تغییرات سبک زندگی می توانند به کاهش تپش قلب در بارداری کمک کنند. این راهکارها اغلب ساده و بی خطر هستند و می توانند به عنوان مکمل درمان های پزشکی مورد استفاده قرار گیرند.
- تنفس عمیق : تنفس عمیق و آرام می تواند به کاهش استرس و آرامش سیستم عصبی کمک کند. در زمان احساس تپش قلب در یک جای آرام بنشینید یک دست را روی شکم و دست دیگر را روی قفسه سینه قرار دهید. به آرامی از طریق بینی نفس عمیق بکشید تا شکم بالا بیاید سپس به آرامی از طریق دهان نفس را بیرون دهید. این کار را چند بار تکرار کنید.
- آرامش و مدیتیشن : تمرین های آرامش بخش مانند مدیتیشن یوگا یا تای چی می توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند. مدیتیشن و یوگا به ویژه می توانند به آگاهی از بدن و تنفس کمک کرده و در کاهش تپش قلب موثر باشند.
- حمام آب گرم : حمام آب گرم می تواند به آرامش عضلات و کاهش تنش کمک کند. آب گرم می تواند اثر آرام بخش بر سیستم عصبی داشته باشد و به کاهش تپش قلب کمک کند.
- ماساژ : ماساژ به ویژه ماساژ گردن و شانه ها می تواند به کاهش تنش عضلانی و آرامش کمک کند. ماساژ می تواند به بهبود گردش خون و کاهش استرس کمک کرده و در نتیجه تپش قلب را کاهش دهد.
- مصرف مایعات کافی : اطمینان حاصل کنید که به مقدار کافی آب می نوشید. کم آبی بدن می تواند تپش قلب را بدتر کند. در طول روز به طور منظم آب بنوشید و از نوشیدنی های شیرین و گازدار اجتناب کنید.
- اجتناب از محرک ها : مصرف کافئین الکل و نیکوتین را محدود کنید یا به طور کامل قطع کنید. این مواد محرک می توانند ضربان قلب را افزایش داده و تپش قلب را تشدید کنند.
- رژیم غذایی سالم : یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. از مصرف غذاهای فرآوری شده پرچرب و پرنمک خودداری کنید. مصرف غذاهای غنی از پتاسیم و منیزیم (مانند موز سبزیجات برگ سبز آجیل و دانه ها) می تواند به سلامت قلب کمک کند.
- خواب منظم : به اندازه کافی بخوابید و برنامه خواب منظم داشته باشید. کمبود خواب می تواند تپش قلب را بدتر کند. تلاش کنید هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و صبح ها در ساعت مشخصی بیدار شوید.
- ورزش سبک : ورزش های سبک و منظم مانند پیاده روی شنا یا یوگا را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش منظم می تواند به بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش استرس کمک کند اما قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
مهم است به یاد داشته باشید که راهکارهای خانگی جایگزین درمان های پزشکی نیستند. اگر تپش قلب شما شدید مکرر یا همراه با علائم نگران کننده است حتماً به پزشک مراجعه کنید. راهکارهای خانگی می توانند به عنوان مکمل درمان های پزشکی و برای مدیریت علائم خفیف تر مورد استفاده قرار گیرند.
پیشگیری از تپش قلب در بارداری
اگرچه پیشگیری کامل از تپش قلب در دوران بارداری همیشه ممکن نیست اما با رعایت برخی نکات و تغییرات سبک زندگی می توان احتمال بروز آن را کاهش داد و علائم را مدیریت کرد.
- مدیریت استرس : استرس و اضطراب یکی از عوامل اصلی تشدید تپش قلب هستند. تکنیک های مدیریت استرس مانند مدیتیشن یوگا تنفس عمیق و مشاوره می توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند.
- رژیم غذایی سالم و متعادل : یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید که شامل میوه ها سبزیجات غلات کامل و پروتئین های کم چرب باشد. از مصرف غذاهای فرآوری شده پرچرب پرنمک و پرشکر خودداری کنید.
- مصرف کافی مایعات : به مقدار کافی آب بنوشید و از کم آبی بدن جلوگیری کنید. مصرف مایعات کافی به حفظ حجم خون مناسب و عملکرد صحیح قلب کمک می کند.
- خواب کافی و منظم : به اندازه کافی بخوابید و برنامه خواب منظم داشته باشید. کمبود خواب می تواند بر سیستم عصبی و هورمونی بدن تأثیر منفی گذاشته و منجر به تپش قلب شود.
- ورزش منظم : با مشورت پزشک ورزش های سبک و منظم را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش منظم می تواند به بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش استرس کمک کند.
- اجتناب از محرک ها : مصرف کافئین الکل و نیکوتین را محدود کنید یا به طور کامل قطع کنید. این مواد محرک می توانند ضربان قلب را افزایش داده و تپش قلب را تشدید کنند.
- کنترل کم خونی : در دوران بارداری به طور منظم آزمایش خون برای بررسی سطح آهن و هموگلوبین انجام دهید و در صورت تشخیص کم خونی فقر آهن مکمل های آهن را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- معاینات منظم دوران بارداری : به طور منظم به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و تمام معاینات و آزمایش های دوران بارداری را انجام دهید. این معاینات به شناسایی و مدیریت زودهنگام مشکلات احتمالی از جمله مشکلات قلبی کمک می کنند.
با رعایت این نکات می توانید به حفظ سلامت قلب و عروق در دوران بارداری کمک کرده و احتمال بروز تپش قلب را کاهش دهید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در بسیاری از موارد تپش قلب در بارداری بی ضرر و گذرا است اما در برخی موارد می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی تر باشد. در صورتی که تپش قلب با هر یک از علائم زیر همراه باشد لازم است فوراً به پزشک مراجعه شود :
- تپش قلب ناگهانی و شدید : اگر تپش قلب به طور ناگهانی شروع شود و بسیار شدید باشد.
- تپش قلب مکرر و مداوم : اگر تپش قلب به طور مکرر رخ دهد یا به صورت مداوم ادامه داشته باشد.
- تپش قلب همراه با درد قفسه سینه : اگر تپش قلب با درد فشار یا احساس سنگینی در قفسه سینه همراه باشد.
- تپش قلب همراه با تنگی نفس : اگر تپش قلب با تنگی نفس احساس کمبود هوا یا مشکل در تنفس همراه باشد.
- تپش قلب همراه با سرگیجه یا سبکی سر : اگر تپش قلب با سرگیجه سبکی سر یا احساس گیجی همراه باشد.
- تپش قلب همراه با غش کردن یا نزدیک به غش شدن : اگر تپش قلب منجر به غش کردن یا احساس نزدیک به غش شدن شود.
- تپش قلب همراه با تعریق سرد : اگر تپش قلب با تعریق سرد و ناگهانی همراه باشد.
- تپش قلب در زمینه بیماری قلبی : اگر سابقه بیماری قلبی دارید و دچار تپش قلب شده اید.
- نگرانی و اضطراب شدید : اگر به دلیل تپش قلب دچار نگرانی و اضطراب شدید شده اید.
در این موارد مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق تر و تشخیص علت تپش قلب ضروری است. پزشک با انجام معاینات و تست های لازم علت تپش قلب را مشخص کرده و در صورت نیاز درمان مناسب را تجویز خواهد کرد.
نتیجه گیری
تپش قلب در بارداری یک علامت شایع است که اغلب ناشی از تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی بارداری است و جای نگرانی ندارد. افزایش حجم خون افزایش ضربان قلب تغییرات هورمونی و فشار رحم بر دیافراگم از جمله عوامل طبیعی هستند که می توانند باعث تپش قلب در بارداری شوند. با این حال تپش قلب می تواند گاهی اوقات نشانه ای از یک مشکل زمینه ای جدی تر باشد مانند آریتمی های قلبی پرکاری تیروئید کم خونی یا بیماری های قلبی.
تشخیص دقیق علت تپش قلب در بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است. پزشک با شرح حال پزشکی معاینه فیزیکی ECG هولتر مانیتورینگ اکوکاردیوگرافی و آزمایش خون می تواند علت تپش قلب را مشخص کند و در صورت نیاز درمان مناسب را تجویز کند. درمان تپش قلب بستگی به علت زمینه ای آن دارد و ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی داروهای ضد آریتمی مکمل های آهن داروهای ضد تیروئید مانورهای واگال ابلیشن با کاتتر یا کاردیوورژن باشد.
راهکارهای خانگی و تغییرات سبک زندگی مانند کاهش مصرف کافئین مدیریت استرس خواب کافی مصرف مایعات کافی و ورزش منظم می توانند به کاهش علائم تپش قلب کمک کنند. با این حال در صورت بروز علائم نگران کننده مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق تر و دریافت راهنمایی های لازم ضروری است.
به یاد داشته باشید که سلامتی شما و جنین تان در اولویت قرار دارد. در صورت تجربه تپش قلب در بارداری به ویژه اگر با علائم نگران کننده همراه باشد حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
پرسش های متداول
۱. آیا تپش قلب در بارداری برای جنین خطرناک است؟
در بیشتر موارد تپش قلب در بارداری که ناشی از تغییرات طبیعی فیزیولوژیکی است برای جنین خطرناک نیست. با این حال اگر تپش قلب ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد و درمان نشود می تواند بر سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد. به همین دلیل مهم است که علت تپش قلب توسط پزشک مشخص شود و در صورت نیاز درمان مناسب انجام شود.
۲. چه زمانی تپش قلب در بارداری طبیعی محسوب می شود؟
تپش قلب در بارداری زمانی طبیعی محسوب می شود که ناشی از تغییرات فیزیولوژیکی بارداری باشد خفیف و گهگاهی باشد و با علائم نگران کننده همراه نباشد. افزایش ضربان قلب در دوران بارداری تا حدی طبیعی است و احساس آگاهی از ضربان قلب گاهی اوقات ممکن است رخ دهد. با این حال اگر تپش قلب شدید مکرر یا همراه با علائم نگران کننده باشد باید به پزشک مراجعه شود.
۳. آیا راهی برای پیشگیری از تپش قلب در بارداری وجود دارد؟
پیشگیری کامل از تپش قلب در بارداری همیشه ممکن نیست اما با رعایت برخی نکات می توان احتمال بروز آن را کاهش داد. مدیریت استرس رژیم غذایی سالم مصرف کافی مایعات خواب کافی ورزش منظم و اجتناب از محرک ها از جمله اقداماتی هستند که می توانند به پیشگیری از تپش قلب کمک کنند. همچنین معاینات منظم دوران بارداری و کنترل کم خونی نیز در پیشگیری و مدیریت تپش قلب موثر هستند.
توصیه مهم : این مقاله صرفاً جهت اطلاع رسانی عمومی است و نباید جایگزین مشاوره پزشکی حرفه ای شود. در صورت تجربه تپش قلب در بارداری یا هرگونه نگرانی در مورد سلامتی خود حتماً به پزشک متخصص زنان و زایمان یا متخصص قلب و عروق مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت نمایید. پزشک شما بهترین منبع اطلاعات و راهنمایی در مورد وضعیت سلامتی شما در دوران بارداری است.
منبع: شرکت نیکان فارمد مهر