چاقی و اضافه وزن یکی از چالش‌های سلامت رایج در دنیای امروز است که افراد بسیاری را درگیر کرده. در میان روش‌های متنوع کاهش وزن طب سنتی با نگاهی جامع و ریشه‌ای به این موضوع می‌پردازد. طب سنتی نه تنها به دنبال کاهش عدد روی ترازو بلکه در پی ایجاد تعادل در بدن و اصلاح سبک زندگی است.
دکتر حسین خیراندیش به عنوان یکی از برجسته‌ترین حکیمان طب سنتی ایران دیدگاه‌ها و توصیه‌های ارزشمندی در زمینه لاغری ارائه داده‌اند که بر اصول مزاج‌شناسی و اصلاح دستگاه گوارش استوار است. در این مقاله ما به بررسی عمیق این اصول و ارائه یک راهنمای کاربردی بر اساس آموزه‌های ایشان می‌پردازیم.
هدف ما این است که فراتر از یک بازگویی ساده با اتکا به تجربه و دانش تخصصی درک شما را از این رویکرد درمانی افزایش دهیم و نشان دهیم چگونه می‌توانید با روشی طبیعی و پایدار به وزن ایده‌آل خود برسید. همراه ما باشید تا با زوایای مختلف رژیم لاغری از نگاه طب سنتی دکتر خیراندیش آشنا شوید و گامی موثر در جهت سلامتیم بردارید.
لاغری با طب سنتی
از منظر طب سنتی چاقی اغلب نشانه‌ای از عدم تعادل اخلاط یا غلبه یک مزاج خاص به‌ویژه رطوبت و سردی در بدن است. برخلاف بسیاری از رژیم‌های رایج که صرفاً بر کالری‌شماری تمرکز دارند طب سنتی به دنبال شناسایی ریشه چاقی در هر فرد بر اساس مزاج و شرایط بدنی اوست.
در این رویکرد اصلاح عملکرد دستگاه گوارش پاکسازی بدن از مواد زائد و تنظیم متابولیسم با استفاده از تدابیر غذایی گیاهی و اصلاح سبک زندگی در اولویت قرار دارد. لاغری با طب سنتی یک فرآیند تدریجی و پایدار است که به سلامت عمومی بدن نیز کمک می‌کند.
اصول رژیم لاغری طب سنتی دکتر خیراندیش
دکتر خیراندیش چاقی را عمدتاً ناشی از سردی دستگاه گوارش به‌خصوص سردی معده می‌دانند که منجر به افزایش اشتها و تجمع رطوبت و چربی می‌شود. اصول رژیم لاغری ایشان بر پایه گرم کردن معده و بهبود عملکرد آن استوار است.
توجه به طبع
یکی از مهم‌ترین اصول در طب سنتی و دیدگاه دکتر خیراندیش توجه به مزاج پایه و مزاج عارضی فرد است. رژیم غذایی و توصیه‌ها باید متناسب با طبع هر شخص تنظیم شود تا اثربخشی داشته باشد و عوارضی ایجاد نکند. افراد با طبع سرد و تر بیشتر مستعد چاقی هستند و نیاز به گرمیجات دارند.
تنظیم زمان غذا خوردن
زمان‌بندی وعده‌های غذایی اهمیت زیادی دارد. توصیه می‌شود شام در اوایل شب میل شود و از خوردن غذاهای سنگین در اواخر شب پرهیز گردد. همچنین عدم مصرف مایعات همراه یا بلافاصله بعد از غذا برای جلوگیری از سردی و اختلال در هضم مورد تاکید است.
مصرف آب کافی
نوشیدن آب به میزان کافی برای دفع سموم و بهبود عملکرد کلیه‌ها ضروری است. اما نکته مهم از دیدگاه طب سنتی نحوه و زمان مصرف آب است. نوشیدن آب سرد یا آب همراه غذا توصیه نمی‌شود.
مصرف خوراکی‌های مفید برای لاغری
دکتر خیراندیش بر مصرف خوراکی‌ها و داروهای گیاهی با طبع گرم تاکید دارند که به گرم کردن معده و کاهش اشتها کمک می‌کنند. برخی از این خوراکی‌ها عبارتند از:
- سرکه انگبین (ترکیب سرکه طبیعی عسل و عرق نعناع)
- ترکیب بارهنگ و عرق نعناع با عسل
- ادویه‌های گرم مانند زنجبیل دارچین و فلفل سیاه
- عسل طبیعی
- سیاه دانه
برنامه غذایی برای لاغری (بر اساس طب سنتی دکتر خیراندیش)
یک برنامه غذایی موفق بر اساس آموزه‌های دکتر خیراندیش شامل حذف مواد غذایی مضر و جایگزینی آن‌ها با غذاهای سالم و متناسب با طبع است.
حذف غذاهای مضر
برای لاغری از دیدگاه ایشان لازم است مصرف مواد غذایی مولد سردی و رطوبت بالا کاهش یابد یا حذف شود. این مواد شامل:
- فست فودها و غذاهای آماده
- غذاهای سرخ‌کردنی و پرچرب
- نوشیدنی‌های گازدار و آب یخ
- قند و شکر مصنوعی و شیرینی‌جات قنادی
- غذاهای با طبع سرد و تر مانند ماست و دوغ (مگر با مصلحات)
مصرف غذاهای سالم
تمرکز باید بر مصرف غذاهای طبیعی تازه و با طبع گرم یا متعادل باشد که به تقویت دستگاه گوارش و افزایش متابولیسم کمک کنند:
- غذاهای پخته شده به روش سالم (آب‌پز بخارپز)
- سبزیجات تازه و متناسب با طبع
- میوه‌های با طبع گرم یا متعادل
- پروتئین‌های سالم مانند گوشت گوسفند مرغ محلی و ماهی تازه (با مصلحات)
- حبوبات و غلات کامل
- استفاده از روغن‌های سالم مانند روغن زیتون و روغن حیوانی
دمنوش لاغری (پیشنهادی دکتر خیراندیش)
دمنوش‌ها نقش مهمی در کمک به فرآیند لاغری در طب سنتی ایفا می‌کنند به خصوص دمنوش‌هایی که خاصیت گرم‌کنندگی و پاکسازی دارند. برخی دمنوش‌های مفید در این زمینه که با اصول دکتر خیراندیش همخوانی دارند:
- دمنوش زنجبیل و عسل
- دمنوش دارچین
- دمنوش زیره
- دمنوش چای سبز (با تاکید بر مصرف به اندازه)
- ترکیب عرق نعناع و بارهنگ
لاغری شکم و پهلو با طب سنتی
تجمع چربی در ناحیه شکم و پهلو اغلب به غلبه رطوبت و سردی در این ناحیه مرتبط دانسته می‌شود. علاوه بر رعایت اصول کلی رژیم غذایی برای گرم کردن بدن تدابیر موضعی نیز می‌توانند موثر باشند. ماساژ موضعی با روغن‌های گرم مانند روغن سیاه‌دانه یا روغن زیتون استفاده از کمربندهای پشمی و انجام حرکات ورزشی که بر این ناحیه تمرکز دارند می‌تواند به کاهش چربی شکمی کمک کند.
رژیم لاغری طب سنتی دکتر روازاده (مقایسه و بررسی)
هم دکتر خیراندیش و هم دکتر روازاده از پیشگامان طب سنتی معاصر در ایران هستند و هر دو بر اصول کلی طب سنتی از جمله اهمیت مزاج اصلاح تغذیه و استفاده از داروهای گیاهی تاکید دارند. در زمینه لاغری نیز هر دو حکیم بر لزوم توجه به مزاج فرد و اصلاح عملکرد دستگاه گوارش به خصوص معده برای درمان چاقی تاکید دارند.
اصول بنیادین هر دو بزرگوار در زمینه لاغری بر پایه گرم کردن بدن (به ویژه دستگاه گوارش) و کاهش رطوبت اضافی استوار است. با این حال ممکن است در تجویز برخی داروهای گیاهی خاص یا تاکید بر برخی تدابیر جزئی تفاوت‌هایی در رویکرد عملی آن‌ها وجود داشته باشد که این امر طبیعی است و به تجربه و تشخیص هر حکیم باز می‌گردد. برای دریافت مشاوره دقیق‌تر می‌توانید به مشاور سلامت متخصص در طب سنتی مراجعه کنید.
کاهش وزن از دیدگاه طب سنتی + تدابیر وزن
کاهش وزن در طب سنتی یک فرآیند جامع است که تنها شامل رژیم غذایی نیست بلکه مجموعه‌ای از تدابیر را در بر می‌گیرد. چاقی معمولاً ناشی از افزایش رطوبت (تری) و گاهی غلبه بلغم یا دم است.
تدابیر کلی برای کاهش وزن شامل موارد زیر است:
- اصلاح تغذیه: کاهش مصرف سردی‌ها و رطوبت‌زاها افزایش مصرف گرمی‌بخش‌ها و خشک‌کننده‌ها.
- فعالیت بدنی: ورزش منظم و متناسب با مزاج برای افزایش حرارت و تحلیل رطوبت.
- تنظیم خواب: پرهیز از خواب زیاد به‌خصوص در طول روز و بلافاصله بعد از غذا.
- اصلاح دفع: اطمینان از عملکرد صحیح روده‌ها و کلیه‌ها برای دفع مواد زائد.
- دوری از استرس و هیجانات منفی: که می‌توانند بر عملکرد گوارش و متابولیسم تاثیر بگذارند.
- حمام: استفاده از حمام گرم و خشک (مانند سونا) می‌تواند در تحلیل رطوبت موثر باشد.
رژیم لاغری طب سنتی دکتر خیراندیش برای چه افرادی مناسب است؟
این رژیم برای اکثر افرادی که به دنبال کاهش وزن به روش طبیعی و پایدار هستند مناسب است به خصوص کسانی که چاقی آن‌ها ناشی از سردی و رطوبت بدن است. البته تنظیم دقیق رژیم باید با توجه به مزاج فرد انجام شود.
چه مدت طول می‌کشد تا با رژیم لاغری طب سنتی دکتر خیراندیش وزن کم کنم؟
مدت زمان کاهش وزن در طب سنتی به عوامل مختلفی از جمله مزاج فرد میزان اضافه وزن رعایت دقیق توصیه‌ها و وضعیت عمومی سلامت بستگی دارد. این فرآیند معمولاً تدریجی است و نباید انتظار کاهش وزن سریع و ناگهانی داشت.
آیا رژیم لاغری طب سنتی دکتر خیراندیش عوارض جانبی دارد؟
اگر این رژیم توسط متخصص طب سنتی و با در نظر گرفتن مزاج فرد تنظیم و رعایت شود معمولاً عوارض جانبی جدی ندارد. اما عدم توجه به مزاج یا مصرف بی‌رویه برخی مواد گرم می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
آیا می‌توان در کنار رژیم دکتر خیراندیش از مکمل‌های لاغری هم استفاده کرد؟
اصولاً طب سنتی بر اصلاح تغذیه و استفاده از گیاهان دارویی کامل تاکید دارد و کمتر مکمل‌های سنتتیک را توصیه می‌کند. برای استفاده از هرگونه مکمل در کنار این رژیم حتماً با متخصص طب سنتی مشورت کنید.
آیا رژیم دکتر خیراندیش به لاغری شکم و پهلو کمک می‌کند؟
بله از آنجا که این رژیم بر اصلاح سردی و رطوبت که از عوامل اصلی تجمع چربی در شکم و پهلو هستند تمرکز دارد می‌تواند در کاهش چربی این نواحی بسیار موثر باشد.