نام این‌گونه ترکیبی از دو کلمه سام (آتش) و اندر (درمیان) بوده و به همین دلیل در برخی از کتب قدیمی او را فرزند آتش نامیده‌اند، در حقیقت جوامع محلی سمندر را نماد پاکی، شجاعت و انسان راست‌کردار دانسته و در بین آنها از احترام ویژه‌ای برخوردار است.
در خانواده پهناور حیات وحش ایران راسته دوزیستان دم دار شامل ۹ گونه سمندر بوده که اکثر آنها در شرایطی نامعلوم یا بحرانی به سر می‌برند، در بین این خانواده ۹ نفره، سمندر کوهستانی لرستان در سال‌های گذشته تهدیدهای بسیاری را تجربه کرده است.
نخستین عاملی که موجب شد سمندر لرستانی روند انقراض را آغاز کند، قاچاق بیش‌ازحد این‌گونه به دست سوداگران حیات‌وحش بود، صادرات سمندر چنان رونق یافت که فروش سمندر در کنار خیابان و ماهی‌فروشی‌ها به یک امر کاملاً عادی در گذشته تبدیل شده بود.
با ورود محیط‌زیست و برخورد جدی با قاچاقچیان این‌گونه منحصربه‌فرد خطرات برایش کاهش پیداکرده، اما بازهم در ایام نوروز زمزمه قاچاق این‌گونه به‌عنوان «سین» هشتم سفره عید به گوش می‌رسد.
این گونه ۱۴ سانتی‌متری آندمیک ایران بوده و تنها در لرستان و در مرز با استان خوزستان یافت می‌شود و تجارت آن توسط کنوانسیون تجارت جهانی گونه‌های در معرض خطر انقراض ممنوع شده است.
یکی از حرکت‌های قابل تقدیر در این زمینه که به همت محیط زیست لرستان شکل گرفت ایجاد پاسگاه محیط بانی موقت در محل زیستگاه این گونه زیبا و در معرض انقراض است.
حفاظت از «سمندر» با ایجاد کمپ موقت حفاظتی
علی سالاروند مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان در این رابطه اظهار داشت: به اعتقاد من سمندر لرستانی به حیات خود در لرستان ادامه می‌داد تا اینکه معروف شد و همین امر موجب به خطر افتادن این گونه اندمیک لرستان شد.
وی با بیان اینکه زمانی که همه از وجود این گونه مطلع شدند که می‌توان آن را به جاهای مختلفی انتقال داد و به خانه آورد، این گونه دچار مشکل شد، عنوان کرد: حالا که این گونه معروف شده، ما مجبوریم که حفاظت از آن را تشدید و بیشتر کنیم.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با تاکید بر اینکه هر سال، قبل از ایام نوروز که بیشترین قاچاق این گونه را در این ایام داریم، کمپ موقتی در منطقه «کول چپ» شهرستان پلدختر ایجاد می‌کنیم، گفت: زیستگاه اصلی «سمندر لرستانی» این منطقه است و در این راستا در این ایام با ایجاد کمپ موقت حفاظت، اقدام به حفاظت از این گونه در استان می‌کنیم.
تلاش برای راه‌اندازی پاسگاه محیط‌بانی «شاداب کوه»
سالاروند با بیان اینکه این گونه در دو تا سه زیستگاه طبیعی لرستان زندگی می‌کند، ادامه داد: دسترسی به یک تا دو مورد آنها خیلی سخت است و کمتر به آنها مراجعه می‌کنند، اما منطقه «کول چپ» پلدختر چون معروف شده بیشتر به آن مراجعه می‌شود که در این راستا یک کمپ موقت را برای حفاظت از این گونه ایجاد خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه این کمپ موقت را، تحت عنوان حفاظت از زیستگاه «سمندر» از قبل از ایام عید به صورت پایدار ایجاد می‌کنیم، بیان داشت: در تلاش هستیم که با اخذ ماده ۲۳، پاسگاه محیط بانی «شاداب کوه» را نیز برای حفاظت از این گونه دایر کنیم.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با تاکید بر اینکه این پاسگاه محیط بانی هم برای حفاظت از «سمندر» و هم برای سایر گونه‌ها راه اندازی می‌شود، افزود: با توجه به اینکه «شاداب کوه» به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شده، نیاز به راه اندازی پاسگاه محیط بانی دارد.
هماهنگی با استان‌های دیگر برای جلوگیری از قاچاق «سمندر»
سالاروند، ادامه داد: همچنین برای جلوگیری از قاچاق این گونه، با استان‌هایی که بازار فروش این گونه هستند، هماهنگی شده تا گشت‌های نظارتی را راه اندازی کنند و اگر موردی از قاچاق این گونه را مشاهده کردند سریعاً آن را به استان لرستان تحویل بدهند، افزود: همچنین دستور مقام قضائی را اخذ کرده‌ایم تا خودروهایی که قصد عبور از زیستگاه این گونه را دارند را مورد بازرسی قرار دهیم.
وی با اشاره به اطلاع رسانی در رابطه با شرایط این گونه، بیان داشت: نباید به این گونه دست زد، چرا که اگر دست زده شود سریع بیمار می‌شوند و ممکن است برایش اتفاقی رخ دهد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست لرستان با تاکید بر اینکه در رابطه با تشدید حفاظت از این گونه، ۳۰ بند مصوبه داشته‌ایم، تصریح کرد: اکثر این مصوبات نیز در حوزه‌های آموزشی، هماهنگی، حفاظتی، استفاده از ظرفیت‌ها نیروهای پلیس راه، استان‌های مقصد قاچاق گونه و… هستند.
سالاروند، تأکید کرد: همه این اقدامات را انجام داده‌ایم، اعتباری را نیز در این رابطه اخذ کرده‌ایم تا بتوانیم حفاظت از این گونه و زیستگاه آن را بیشتر انجام دهیم.