نحوه عملکرد کنتور آب چگونه است؟

کنتور آب جزء نیازهای اولیه در راستای مدیریت مصرف آب می باشد. در کشور حدود 90% از آب در کشاورزی، 3% در صنعت و 7% جهت شرب مصرف می شود. از آنجایی که سهم کوچکی از آب جهت شرب مصرف می شود ولی به این دلیل که آب شرب باید از فیلترها و گندزداهای مختلفی عبور کرده، فیلتر شده و قابل شرب شود از اهمیت خاصی برخوردار است، لذا مدیریت مصرف آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

 

کنتورهایی که در مدیریت مصرف آب شرب استفاده می شود، به دلیل صرفه اقتصادی قالبا از نوع مکانیکی می باشد که در اینجا با نحوه کار آن آشنا خواهیم شد. کنتورها بر حسب مکانیسم داخلی شان از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند. می توان قسمت های تشکیل دهنده کنتور را به صورت زیر تقسیم بندی کرد:

  • فلومتر
  • نمایش دهنده

در شکل های زیر مکانیسم کنتور مولتی جت نیمه خشک نمایش داده شده است:

با عبور آب از داخل لوله، پروانه موجود در آن به حرکت در می آید و باعث چرخیدن و بکار افتادن بخش مکانیکی کنتور می شود. در ادامه این فرآیند شمارنده نیز بکار افتاده و با چرخش اعداد مندرج بر روی آن در صفحه نمایش، حجم آب مصرف شده نمایش داده می شود. قسمت های مختلف کنتور آب به شرح ذیل می باشند:

صافی در قسمت ورودی و شیر یک طرفه در خروجی قرار می گیرد

صفحه نمایش و قسمت مکانیکی

چگونه کنتور آب را دستکاری کنیم؟

معمولا افراد سودجو کنتورهای آب قدیمی را می‌توانند دستکاری کنند. در کنتورهای دیجیتال جدید این کار بسیار سخت و شاید غیرممکن باشد یا به عبارتی دستکاری کنتور آب دیجیتال نشدنی است. از کار انداختن شمارشگر کنتور آب، دستکاری کنتور آب با باتری، دستکاری کنتور آب با آهنربا یا سوزن و… از جمله روش‌هایی است که استفاده می‌کنند. آنها با این کارها باعث چرخش معکوس یا بسیار آرام کنتور شده و در پی آن مصرف آب بسیار کمتری نشان داده خواهد شد. در بسیاری از موارد این کارها باعث صدمه به کنتور آب شده  علاوه بر مجازات دستکاری، هزینه‌های تعمیر هم باید توسط متخلف پرداخت شود.

برخی به دنبال فیلم دستکاری کنتور آب هستند، ولی باید گفت این نوع آموزش ها هم به نوعی تخلف محسوب می شود و می تواند دردسرساز باشد.

دستکاری کنتور آب با آهنربا

یکی از روش‌هایی که برخی از متخلفان مطرح می‌کنند، استفاده از آهنربا برای این کار است. البته احتمال آسیب رساندن به کنتور هم زیاد است. البته در کنتورهای جدید با استفاده از تکنولوژی‌های نو جلوی این کار گرفته شده است.

دستکاری کنتور آب با سوزن

یکی از روش‌های دیگر استفاده از سوزن برای از کار انداختن کنتور آب است. این روش هم می‌تواند بسیار خطرناک باشد و هم به کنتور آب آسیب جدی وارد کند. از همه مهم تر متخلفان در معرض پیگرد قانونی و مجازات‌های سنگین قرار خواهند گرفت.

دستکاری کنتور آب با گیره

این روش هم به احتمال زیاد به کنتور آب آسیب زده و هزینه‌های زیاد تعمیرات و تعویض کنتور آب را به فرد تحمیل می‌کند. همانند سایر روش‌ها این کار جرم نیز است و عواقب خودش را دارد.

سایر روش های دستکاری کنتور آب

این کار یک عمل غیرقانونی است که با هدف کاهش مصرف آب و کاهش قبض آب انجام می‌شود. در زیر به برخی از انواع دستکاری کنتور آب اشاره می‌کنم:

  1. باز کردن کنتور آب و تغییر پارامترهای آن به صورت دستی
  2. نصب دستگاه‌های الکترونیکی غیرمجاز در خطوط آبی که باعث کاهش مصرف آب شده و به این ترتیب، میزان قبض آب کاهش می‌یابد
  3. نصب کنتور آب دو قلو به جای کنتور آب یک قلو که باعث افزایش مصرف آب در منزل شده و به این ترتیب، میزان قبض آب افزایش می‌یابد
  4. تقلب در شمارش مصرف آب توسط کنتور آب با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی خاص به منظور کاهش یا افزایش نمایشگر مصرف آب.
  5. دستکاری کنتور اب با باتری قلمی (از کار انداختن کنتور آب با باتری قلمی)

لازم به ذکر است که هر یک از این اقدامات تقلب و غیرقانونی هستند و می‌تواند عواقب جدی برای فردی داشته باشد که آن را انجام داده است. همچنین، این اقدامات در بسیاری از کشورها با جریمه و مجازات متناسب با قوانین مربوطه همراه است.

مجازات دستکاری کنتور آب (از کار انداختن کنتور آب) چیست؟

تغییر در وضعیت دستگاههای اندازه گیری انشعابات (دستکاری کنتور آب، دستکاری کنتور گاز، دستکاری کنتور برق و …) جرم است و مجازات دارد. طبق جدیدترین قانون تصویب شده که 7 ماده و 4 تبصره دارد در ماده یک آن آمده است:

هر شخصی بدون دریافت انشعاب قانونی آب، برق، گاز و شبکه فاضلاب و اشتراک خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات مبادرت به استفاده از خدمات مزبور نماید و یا با داشتن انشعاب مبادرت به استفاده غیرمجاز نماید، علاوه بر الزام به پرداخت بهای خدمات مصرفی و جبران خسارت و سایر حقوق مربوطه به شرح زیر جریمه می‌شود:

الف- در خصوص مصارف خانگی از جریمه نقدی تا درجه ۶ که در موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ و براساس نرخ تورم سالانه استفاده می‌شود در مصارف غیرخانگی به یک تا دو برابر بهای مصرف خدمات مصرفی.

ب- در صورت تکرار حسب مورد به حداکثر جریمه مقرر در بند (الف) و قطع انشعاب به مدت سه ماه تا شش ماه

در ماده دو  قانون مجازات استفاده‌کنندگان غیرمجاز از آب، برق، تلفن، فاضلاب و گاز نیز آمده است:

«هر شخصی به هر طریق مبادرت به هر نوع تصرف یا تغییری در وضعیت دستگاههای اندازه‌گیری آب، برق، گاز، تلفن و یا شبکه فاضلاب نماید به نحوی که منجر به اخلال در کارکرد صحیح و ثبت ارقام مصرفی گردد، علاوه بر الزام به اعاده وضع به حال سابق، به پرداخت بهای خدمات مصرفی و جبران خسارت و جزای نقدی درجه شش موضوع ماده (۱۹) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ محکوم می‌گردد.

انواع کنتور آب مکانیکی از نظر تماس قطعات آن با آب

از نظر قطعات در تماس با آب، کنتورهای مکانیکی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

کنتور تر

در کنتورهای مکانیکی با شمارنده گیربکسی، اگر تمام قطعات داخلی آن، با آب مستقیماً در ارتباط باشند “کنتور تر یا Wet type”، نامیده می‌شود.

کنتور نیمه خشک

اگر تمام قطعات داخلی، با آب در ارتباط باشند و تنها بخش شمارنده یا رجیستری با آب در تماس نباشد “کنتور نیمه خشک یا Semi-dry type” خوانده می‌شود.

کنتور خشک

اگر فقط پروانه با آب در تماس باشد “کنتور خشک یا Dry type” نام می‌گیرد. (در ایران و اکثر کشورهای جهان، بیشتر این کنتور استفاده و نصب می‌شود)