تابلوفرش عنصری دکوراتیو هنری، لوکس و با اصالت در طراحی دکوراسیون داخلی بوده که معمولا در فضاهای با اهمیت خانه چون سالن پذیرایی قرار میگیرد. این تابلوهای زیبا بیشتر جنبه تزیینی داشته و باعث زیباتر و باشکوه‌تر به نظر رسیدن دکوراسیون داخلی می‌شوند. معمولا افرادی به سراغ تابلو فرش می‌روند که می‌خواهند روح هنری با اصالت را وارد فضای خانه خود کنند. این عنصر دکوراتیو در بین ایرانی‌ها بسیار محبوب و پرطرفدار است. در این مقاله از چیدانه با همراهی تمام آنچه باید در مورد انواع تابلوفرش بدانید بررسی خواهد شد.
تاریخچه تابلوهای فرش
فرش‌ها و تابلو فرش‌ها به مرور زمان توسعه یافته و به تکامل رسیده‌‌اند.در واقع هر دوره تاریخی در فرش‌های زمان خود به ثبت رسیده‌است. تاریخچه قالی‌بافی به سده پنجم پیش از میلاد باز می‌گردد. با اینکه هنر قالی‌بافی در دوره هخامنشی بسیار مورد توجه بود اما با توجه به شواهد تاریخی بافت تابلو فرش در دوره ساسانی رونق گرفت. شاهد آن فرش مشهور بهارستان یا بهار خسرو مربوط به دوران ساسانی بوده که متاسفانه توسط اعراب غنیمت گرفته شد.
در گذشته برای بافت فرش، از نقشه‌های کاغذی استفاده می‌شد، به این صورت که پس از انتخاب طرح و نقش، بر اساس اندازه فرش، طرح با دستگاه روی کاغذ چاپ می‌شد و بافنده هنگام بافت، کاغذ را شطرنجی می‌کرد. اما امروز با رشد تکنولوژی، طرح یا نقشه‌ها به صورت کامپیوتری و با نرم‌افزارهای مخصوص تهیه می‌شوند.
انواع تابلو فرش از نظر مواد اولیه
تابلوهای فرش مانند فرش‌ها توسط یکی از انواع نخ‌ها یا ترکیبی از آن‌ها بافته می‌شوند. مواد اولیه یا نخ‌ها شامل موارد زیر هستند:
- نخ ابریشم مصنوعی یا طبیعی: فرش‌های ابریشم طبیعی که از پیله کرم ابریشم تهیه می‌شود، بسیار زیبا، لطیف، ظریف و چشم‌نواز بوده و کالایی گران‌بها و لوکس محسوب می‌شوند.
- نخ کرک:فرش‌هایی که با کرک روی بدن چهارپایانبافته می‌شوند طرفداران خاص خود را داشته و معمولا گران قیمت هستند.
- تابلو فرش نخ پشمی: فرش‌هایی که با پشم گوسفندان بافته می‌شوند، براساس نژاد گوسفند، کیفیت، زیبایی و قیمت‌های متفاوتی دارند. پشم یکی از پرکاربردترین مواد برای بافت انواع فرش است.
- نخ پنبه:نخ پنبه نیز پرمصرف بوده و معمولا در تارو پود فرش‌های ایرانی به کار می‌رود.
- تابلو فرش نخ اکریلیک:قیمت این نخ نسبت به نخ‌های طبیعی ارزانتر بوده و فرش‌های با قیمت مناسب‌تری تولید می‌کند.
نوع بافت انواع تابلو فرش
از نظر نوع و روش بافت، تابلوهای فرش مانند فرش‌ها به دو دسته کلی زیر تقسیم بندی می‌شوند:
تابلوفرش دستباف
این تابلوها با استفاده از دارهای قالی و دست هنرمندان این مرز و بوم به صورت کارگاهی یا خانگی بافته شده و از ارزش بسیار بالایی برخوردارند. در فرش‌های دستباف، الیاف طبیعی مثل پشم و ابریشم به کار رفته و از روی نقشه طرح زده می‌شود.
تابلوفرش ماشینی
نخ فرش ماشینی بیشتر از جنس اکریلیک و پلی‌استر بوده، هم از روی نقشه طرح زده شده و هم به صورت چاپی بافته می‌شود. این تابلوها با استفاده از ماشین‌‌های کامپیوتری مدرنی چون شونهر، HCP و HCI با تکنولوژی بافت بلژیک و آلمان بافته می‌شوند. انواع روش‌های تولید تابلو ماشینی:
- بافت عکس روی تابلو فرش: در این روش تصویر مورد نظر مانند عکس شخص یا منظره به نقشه فرش تبدیل شده و بر اساس نقشه، توسط دستگاه بافته می‌شود.
- چاپ عکس روی تابلو فرش: با این روش که بیشتر برای عکس‌های شخصی و سفارشی استفاده می‌شود. فرش به صورت خام، سفید یا کرم رنگ توسط دستگاه بافته و عکس مورد نظر توسط دستگاه‌های مخصوص روی فرش چاپ می‌شود.
انواع طرح‌های تابلوفرش
تابلو فرش‌ها مانند انواع فرش‌ها در نقوش و طرح‌های مختلفی بافته می‌شوند. طرح، نقش و رنگ آن‌ها چنان متنوع است که هر سلیقه‌ای را می‌تواند راضی و خشنود کند. به طور کلی انواع طرح‌ها را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- طرح مناظر طبیعی
- نقش پرتره یا چهره
- طرح‌های گل و گلدان
- طرح حیوانات و پرندگان
- طرح نقاشی‌های معروف
- طرح خطاطی شعر یا آیات قرآنی
- طرح‌های معمارانه
- طرح‌های مدرن و هندسی
- طرح‌های وینتج
- طرح‌های ترکیبی
طرح مناظر طبیعی در تابلوفرش
در این طرح‌ها، مناظر طبیعی بکر که بیشتر در طبیعت مناطق روستایی دیده می‌شود به عنوان طرح و نقشه انتخاب می‌شوند. عناصر طبیعی به کار رفته در این تابلوها معمولا شامل جنگل، دریاچه، رودخانه، دریا، درخت، آسمان، کوه، پل، قایق و کلبه‌های چوبی زیبا هستند.
تابلو فرش چهره یا پرتره
تابلوفرش پرتره یا چهره که از تصاویر افراد مشهور تاریخ و هنر دنیا یا عکس شخصی افراد تهیه می‌شود، هم به صورت چاپی و هم به صورت ماشینی و دستباف بافته می‌شود. امروزه این نوع نقش‌ها روی تابلوهای فرش بسیار رایج شده‌است. این تابلوها از طریق سفارش شخصی برای هدیه تولد نزدیکان یا سایر مناسبت‌ها برای یادبود و قدردانی نیز بافته و تولید می‌شوند. برای سفارش تابلو طرح چهره می‌توانید به اینستاگرام مراجعه کنید.
تابلوفرش با طرح گل و گلدان
طرح‌های گل شامل دسته‌های گل زینتی یا طبیعی همراه با ساقه و برگ بوده که معمولا داخل گلدان یا سبد قرار می‌گیرند. ممکن است از نقش پرندگان زیبا و خوش رنگ چون قناری و طوطی نیز در این طرح‌ها استفاده شده باشد.
طرح حیوانات و پرندگان در تابلو فرش
در این تابلو فرش‌ها اغلب نقش و طرح حیواناتی چون ببر، شیر، گرگ، اسب، سگ و گربه یا پرندگان زیبایی مانند طوطی، قناری و طاووس به کار می‌رود.
تابلوفرش با طرح نقاشی‌های معروف
در این تابلو فرش‌ها، طرح نقاشان معروف برای نقشه قرش به کار می‌رود که می‌تواند شامل منظره، پرتره یا هر یک از موارد بالا باشد. معروف‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
- تابلوفرش‌های طرح فرانسوی:شامل میهمانی‌ها و مجالس بزم و دورهمی اروپاییان قدیم بوده که نقش آن‌ها از نقاشی‌های فرانسوی گرفته می‌شود. معروف‌ترین آن‌ها شامل: گیتارزن، پاسورباز و شاعر جوان است.
- تابلوفرش طرح مینیاتوری: از آثار نقاشی هنرمندان مینیاتور ایرانی به خصوص نقاشی‌های استاد محمود فرشچیان گرفته می‌شود. نقش این تابلوها بیشتر موضوع خیر و شر یا فرشته و دیو خواهد بود.
طرح خطاطی، شعر یا آیات قرآنی
نقش تابلوهای فرش با طرح آیات قرآنی از آیاتی چون بسم الله…، و ان یکاد، آیت الکرسی یا دیگر سوره‌های قرآن بافته می‌شوند. برای طرح خطاطی، شعرهای اصیل شاعران معروفی چون حافظ و سعدی در نقش فرش‌ها به کار رفته و ترکیبی زیبا از هنر اصیل ایرانی پدید می‌آورد.
تابلو فرش با طرح معمارانه
تابلوهای فرش با طرح‌های معمارانه از تابلوهای نقاشی مناظر شهرهای شناخته شده یا ساختمان‌های معروف ایران و جهان الگو گرفته و طرح آن‌ها به عنوان نقش انتخاب می‌شود. این ساختمان‌ها می‌توانند متعلق به گذشته یا متاخرتر باشند.
طرح وینتج یا کهنه نما
طرح وینتج یا کهنه نما می‌توانند قالیچه‌های قدیمی با ارزشی که شکل کهنه‌ای به خود گرفته‌اند، باشند، می‌توان آن‌ها را قاب کرده به عنوان تابلویی نفیس در دکوراسیون خانه به کار برد. یا فرش‌های وینتج کهنه نمای ماشینی یا دستباف که به تازگی مد شده را در ابعاد کوچک به عنوان دیوارکوب با قاب یا بدون قاب به دیوار آویخت.
تابلوفرش با طرح‌های مدرن و هندسی
طرح و نقشه تابلو فرش‌های مدرن می‌تواند از نقاشی‌های اخیر و مدرن نقاشان معروف تهیه شده باشد. یا در نقشه طرح‌های هندسی مدرن به کار رفته باشد. این تابلوها فضایی شیک و بی‌نظیر در دکوراسیون داخلی خانه مدرن ایجاد می‌کنند.
طرح‌های ترکیبی تابلو فرش
تابلوفرش با طرح‌های ترکیبی در واقع ترکیب دو یا چند نقش از طرح‌های بالا خواهد بود. برای مثال در تهیه نقش آن‌ها طرح منظره و حیوانات در یک قاب ترکیب شده. یا طرح منظره با با تصاویر ایران باستان مانند تخت جمشید، نماد فروهر، اهورامزدا، کوروش و زنان هخامنشی ترکیب می‌شود. یا طرح تندیس با نقش مجسمه‌های معروف جهان به صورت فرش بافته خواهد شد.
کدام نقشه برای دکوراسیون مدرن مناسب‌تر است؟
استفاده از تابلوهای فرش در دکوراسیون مدرن باید متناسب با ویژگی‌های این سبک باشد. سبک وینتیج یا با نقشه‌هایی با طرح‌های مینیمال، اشکال هندسی و پترن برای سبک مدرن مناسب‌تر هستند.
امکان تبدیل عکس به تابلو فرش ماشینی نیز وجود دارد. یعنی می‌توان تصویر خود یا هر عکس دلخواه را به صورت این تابلوهای اصیل در دکوراسیون داخلی منزل به کار برد. به کار بردن مدل‌های چاپی این مزیت را دارد که می‌توان آزادانه هر طرحی که بیشتر با دکوراسیون مدرن یا مینیمال هماهنگ است را انتخاب و تبدیل به تابلو کرد.
بهترین مکان برای نصب تابلوفرش کجاست؟
تابلو فرش عنصری ارزشمند در دکوراسیون داخلی منازل بوده که نباید روی دیوارهایی نصب شود که نقش محوری در دکوراسیون دارند. به نظر می‌رسد که معمولا مناسب‌ترین محل نصب آن‌ها در پذیرایی بالای کاناپه اصلی، بالای مجلس خواهد بود. برای نصب تابلو در بالای مبل باید به سه نکته توجه کرد:
- تابلو خیلی بالا یا پایین نصب نشود، مرکز آن باید با سطح چشم انسان هم ارتفاع باشد. مناسب‌ترین ارتفاع حدود 20 تا 30 سانتی‌متر بالاتر از لبه مبل است، در واقع باید لبه پایین تابلو از لبه بالایی مبل 20 تا 30 سانتی‌متر، فاصله داشته باشد.
- تابلو را روی دیواروسط بالای مبلتنظیم و نصب کنید.
- اندازه تابلو با اندازه دیوارو جایی که نصب می‌شودمتناسب باشد. برای نصب تابلو پشت کاناپه توصیه می‌شود که اندازه تابلو تقریبا دو سوم اندازه کاناپه باشد.
بررسی امکان نصب تابلو فرش روی کاغذ دیواری
امکان نصب تابلو فرش روی کاغذ دیواری به طرح آن بستگی دارد. اگر کاغذ دیواری طرحی با گل‌های ریز و رنگی داشته باشد، تابلوی طرح گل برای این دیوار مناسب نیست و جلوه زیبایی نخواهد داشت. بنابراین بهتر است یا این تابلوهای نفیس را روی این دیوار نصب نکنید یا از طرح‌های ساده و متضاد با طرح دیوار استفاده کنید.
انواع سایزهای تابلو فرش و کاربرد آن‌ها در دکوراسیون
تابلوهای فرش جذاب و رنگین بیشتر در سایزهای 50*35، 70*50، 100*70، 120*80، 150*100 و 300*200 در بازار موجود هستند. اندازه تابلو را باید متناسب با دیواری که روی آن نصب خواهد شد، انتخاب کرد. یک تابلو کوچک روی دیوار بزرگ یا یک تابلو بسیار بزرگ روی دیوار کوچک از نظر زیبا‌شناسی متناسب نخواهد بود.
روش‌های نصب تابلوفرش به دیوار
به طور کلی دو نوع تابلو فرش برای نصب وجود دارد که شامل قاب گرفته و بدون قاب است. با روش‌های زیر می‌توانید انواع گلیم یا فرش را روی دیوار آویزان کنید:
- آویختن قاب تابلو توسط میخ یا پیچ
- آویزان کردن با چسب
- آویختن با چوب
- آویختن توسط قلاب
- آویزان کردن با میله پرده تزیینی
- آویختن با میله پرده مخفی
مراکز بافت بهترین تابلو فرش‌های دستباف و ماشینی
بهترین تابلوهای فرش دستباف در شهر تاریخی سردرود آذربایجان شرقی توسط هنرمندان با ظرافت و زیبایی چشم نوازی بافته می‌شود. سردرود، به عنوان پایتخت تابلوفرش جهان شناخته شده و تابلوهایش در قصرها و موزه‌های دنیا نیز دیده می‌شود. از ویژگی‌های آن‌ها می‌توان به رنگ‌های شگفت‌انگیز و چینی‌جاهای بی‌نظیر و منظم اشاره کرد.
فرش‌ها و تابلوهای ماشینی که در کارخانه‌های کاشان بافته می‌شوند نیز جزو بهترین‌ها هستند. این تابلوها از نظر نوع نخ، تراکم و شانه بسیار مرغوب، با کیفیت و زیبا هستند.
قیمت تابلوفرش‌های ماشینی و دست‌بافت
با توجه به قیمت‌های بسیار بالای تابلو فرش منظره ، بعضی مایل به خرید آن‌ها نبوده و نوع ماشینی که قیمت پایین‌تری دارند را ترجیح می‌دهند. تابلوهای دستباف به خصوص نوع تمام ابریشم، بیشتر برای خانه‌های مجلل با دکوراسیون لوکس مناسب هستند. البته می‌توان نمونه‌هایی با ابعاد کوچکتر را با قیمت مناسب‌تری تهیه کرد. اما حفظ هارمونی از نظر اندازه و نقشه را در طراحی دکوراسیون فراموش نکنید.