طراحی و نصب آسانسور یک حرفه اختصاصی است که شامل چندین مرحله میشود. حفر چاه و چاله آسانسور یکی از مراحل اساسی طراحی آن است که بی‌توجهی به نکات و استانداردهای ایجاد آنها می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلاتی در پیشبرد پروژه و پرداخت هزینه‌های اضافه شود. از آنجایی که امروزه نصب آسانسور در بسیاری از ساختمان‌ها رایج شده است، لازم دیدیم که در این مطلب به طور کامل در مورد مفهوم چاه آسانسور، چاله آسانسور، اندازه عمق و ابعاد، در سایت پیوان و نحوه حفر و دیگر موضوعات پیرامون آنها توضیحاتی را ارائه دهیم. اگر دانستن این اطلاعات برای حرفه‌تان الزامی است یا از سر کنجکاوی دوست دارید درباره چاه آسانسور و اصول اجرایی آن بدانید،در این مطلب را تا انتها همراه باشید.
چاه آسانسور چیست؟
به فضای عمودی که کابین آسانسور، ریل حرکتی و وزنه تعادل در آن به سمت بالا و پایین حرکت می‌کنند، چاه آسانسور گفته میشود. این تونل از کف یا پی ساختمان تا قسمت سقف موتورخانه (این اتاق در پشت بام ساختمان قرار گرفته است) امتداد دارد. بنابراین اطراف این فضا به واسطه دیوارها، دیوارهای اضطراری و درب‌های طبقات احاطه میشود. دو نکته اساسی در رابطه با طراحی چاه وجود دارد. اینکه باید فضای عمودی آن شاقول بوده و فاقد انحنا و خمیدگی باشد تا بعداً مشکلی در قرارگیری و حرکت تجهیزات ایجاد نشود. همچنین فضای تونل چاه فقط برای نصب آسانسور و متعلقات آن حفر شده است. بنابراین برای نصب تجهیزاتی مانند شیرهای آب، گاز و سیم‌کشی جایی در نظر گرفته نشده است. لازم است بدانید که بالاترین قسمت چاه آسانسور را فضای بالاسری می‌گویند. ارتفاع این بخش از کف آخرین توقف تا سقف چاله ادامه دارد.
چاله آسانسور چیست؟
چاله یا همان چاهک آسانسور در واقعی بخش پایینی چاه آسانسور است. ارتفاع چاله از پایین‌ترین قسمت چاه یعنی پی ساختمان تا کف پایین‌ترین نقطه توقف آسانسور ادامه دارد. در زبان انگلیسی به معنی پیت (pit) بوده و ارتفاع آن با علامت p مشخص میشود. به فضای چاله آسانسور، جان پناه هم می‌گویند. هدف از طراحی آن ایجاد مکانی مناسب برای تعمیرکاران و سرویس‌کاران است. همچنین تجهیزاتی از قبیل ضربه‌گیر وزنه تعادل، ضربه‌گیر کابین، چاه ارت، نردبان، سیستم روشنایی، فلکه‌ها و پایه‌های ریل کابین در این فضا قرار می‌گیرند. ابعاد ارتفاع، عمق و عرض چاهک آسانسور براساس ابعاد چاه و استانداردهای معماری آسانسور تعیین میشود. در ادامه با نحوه اندازه‌گیری آنها آشنا خواهید شد. برای طراحی چاهک استاندارد چند نکته وجود دارد که بهتر است برای اجرای بی‌عیب‌ونقص از آنها مطلع باشید.
در نصب آسانسور یکی از ابتدایی‌ترین کارهایی که باید انجام بگیرد در نظر گرفتن فضایی برای چاله آسانسور است. مکان مناسب برای نصب ساختمان باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که احتمال کم‌ترین چالش و خرابی را داشته باشد. اگر آسانسور مورد استفاده در سازه آسانسور هیدرولیکی باشد؛ به دلیل عدم نیاز به چاه و اتاقک مکان‌هایی مانند روی نما و راه پله نیز برای نصب آسانسور مناسب هستند.
- هیچ‌گونه مواد قابل اشتعالی نباید داخل آن وجود داشته باشد.
- کف آن صاف و تراز باشد.
- آرماتورهای زائد دیواره‌های آن پاک‌سازی و جمع‌سازی شوند.
- دیواره‌های چهار طرف آن با پلاستر ماسه و سیمان پوشانده شوند.
- جهت جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی تجهیزات آهنی باید سطح آنها با رنگ پوشیده شود.
بیشتر بخوانید:
سیستم گرمایش چاه آسانسور
در برخی از مواقع لازم خواهد بود که چاه آسانسور سیستم گرمایش مربوط به خود را داشته باشد. این سیستم گرمایش که مورداستفاده قرار خواهد گرفت نباید به‌طور مستقیم از آب داغ فشار بالا یا بخار داغ فراهم‌شده باشد؛ بنابراین لازم خواهد بود که دستگاه کنترل و تنظیم سیستم گرمایش باید خارج از چاه آسانسور تهیه شود.
روشنایی چاه آسانسور
آسانسور وسیله‌ای است که توسط همه افرا برای جا به‌جای استفاده میشود روشنایی آن باید در سه بخش تأمین‌شده باشد. آن سه بخش شامل موتورخانه، چاه یا چاله و چاهک استفاده شود. چاه آسانسور باید به روشنایی الکتریکی که به‌صورت دائمی بوده مجهز شده باشد. این روشنایی برای افرادی که داخل چاه مشغول کار هستند یا شرایط اضطراری پیش‌آمده باشد. روشنایی در داخل شفت آسانسور باید شدت حداقل معادل {50} لوکس شکل‌گرفته باشد و در فاصله ۱ متری که در قسمت بالای سقف کابین و کف چاهک قرارگرفته باشد.
برای تأمین کردن روشنایی در قسمت چاه لازم است به فاصله {۵۰ }سانتیمتر از کف چاهک یک چراغ روشنایی تهیه‌شده باشد. البته باید یک چراغ روشنایی به فاصله{ ۵۰} سانتیمتر در قسمت پایین‌تر از سقف چاه نصب‌شده باشد. پس‌ازآن در فاصله‌های مناسب میان این دو چراغ پایینی و بالایی نصب شود، باید چراغ‌های دیگر به شکلی تهیه‌شده باشند، که روشنایی موردنظر تأمین‌شده باشد. چراغ‌های روشنایی باید بافاصله حداکثر{ ۷ }متر از یکدیگر برای روشنایی تهیه شوند و چراغ‌های روشنایی چاه باید باقابلیت روشن خاموش کردن از داخل موتورخانه نصب‌شده باشد.
نکته مهم دیگری که در ارتباط با تأمین روشنایی است مدار تغذیه نخواهد بود. سیستم روشنایی در موتورخانه باید انجام شود و در چاه هم سیستم روشنایی انجام شود و پریزهای های که در داخل چاهک نصب میشود، باید به‌طوری طراحی و اجرا شود تا در هنگام قطع شدن مدار تغذیه آسانسور بتواند به‌درستی عمل کند.
تفاوت چاه و چاهک آسانسور چیست؟
با توجه به تعریفی که درباره چاه و چاهک داشتیم، حتماً به خوبی متوجه تفاوت آنها شدید. در برخی از منابع چاه و چاله به جای هم به کار برده می‌شوند؛ در حالی که با هم متفاوت هستند. در این بخش به فرق چاه و چاهک آسانسور اشاره می‌کنیم.
- چاله بخشی از چاه آسانسور است که در پایین‌ترین قسمت آن قرار دارد. بنابراین چاهک از ارتفاع کمتری برخوردار است. حداقل ارتفاع برای آن یک‌ونیم متر می‌باشد.
- چاه به نوعی یک کانال هوایی است. در حالی که چاله آسانسور، فضای جان پناه نامیده میشود.
- چاه از لحاظ ابعاد با چاهک فرق دارد. به طور کلی ابعاد چاه از هر طرف حدود 20 سانتیمتر از ابعاد کابین آسانسور بزرگتر در نظر گرفته میشود. اما ابعاد چاهک حدود 10 سانتیمتر باید بزرگتر از ابعاد چاه باشد.
آیا تمیز نگه داشتن چاه آسانسور مهم است؟
اگر زباله به درون چاه آسانسور نفوذ کند با آبی که معمولا وارد این گودال میشود مخلوط شده و باعث کثیف شدن چاه آسانسور میشود. تمیز نبودن چاه آسانسور می‌تواند برای تجهیزات نصب شده آسانسور مشکل ایجاد کند و باعث ایجاد نقص در آسانسور شود. برای تمیز کردن چاه آسانسور باید از تیمی که در این کار تخصص و تجربه دارند کمک گرفت؛ درغیر این صورت باعث ایجاد مشکل در امنیت مسافران میشود.
تکنسین‌های آسانسور برای بررسی نشتی‌های کوچک، بررسی لوله کشی آسانسورهای هیدرولیک، بررسی جک‌های هیدرولیک، سیم کشی برق شامل چراغ و پریز برای اهداف کاری نیاز دارند که چاه آسانسور تمیز باشد؛ تا بتوانند به شکل صحیح کار خود را انجام دهند. برخی اوقات قطعاتی از آسانسور حدا شده و به درون چاه آسانسور منتقل میشود؛ درصورت مشاهده قطعه توسط تکنسین می‌توان جلوی خرابی‌های بزرگتر را گرفت و قطعات را جایگزین کرد.
موتورخانه آسانسور چیست؟
اتاق موتورخانه در بالاترین بخش چاه آسانسور قرار دارد. در فضای این اتاق علاوه‌بر موتور آسانسور، تجهیزات دیگری هم نگهداری می‌شوند. بخشی از این وسایل شامل ابزارآلات مخصوص تعمیرات آسانسور، تجهیزات خنک‌کننده، تابلو فرمان و وسایل اعلام و اطفاء حریق می‌شوند. ایمنی موتورخانه و ورود راحت و فضای کار مناسب برای تعمیرکاران از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین استانداردهایی برای طراحی اتاق آن در نظر گرفته شده است. مهم‌ترین آنها عبارتنداز:
- دمای موتورخانه بین 5 الی 40 درجه سانتی‌گراد کنترل شود. البته در آسانسورهای هیدرولیکی 15 الی 35 درجه سانتی‌گراد است.
- مجهز به هواکش و تهویه باشد.
- فضای کافی برای رفت‌آمد تعمیرکاران و کارشناس‌ها وجود داشته باشد.
- جهت ایمنی بیشتر کف آن لغزنده باشد.
- وسایل روشنایی دائم در اختیار باشد.
- نصب قلاب سقف با تحمل بار 2000 کیلوگرم روی سقف بالای سکو الزامی است.
- جهت جلوگیری از سقوط افراد، اطراف سکو نرده‌بندی شود.
- علاوه‌بر پله باید نردبان اختصاصی در کنار موتورخانه نیز قرار داده شود.
- دیوارها و کف آن در برابر نیروها و بارهای وارده از تحمل کافی برخوردار باشند.
- درهای موتورخانه حداقل دارای عرض 60 و ارتفاع 180 سانتیمتر باشند.
آب‌بندی چاله آسانسور چیست؟
ایمنی آسانسور و تجهیزات آن از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین خاطر برای طراحی و نصب آن استانداردهایی تعیین شده است. یکی از آن استانداردها، آب‌بندی چاله آسانسور است. همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، چاهک پایین‌ترین سطح آسانسور است. بنابراین احتمال ورود آب به داخل آن وجود دارد. دقت داشته باشید که منظور ما فقط نفوذ آب‌های سطحی نیست. از طریق دیوارهای آسانسور هم احتمال ورود آب به چاهک وجود دارد. به عنوان مثال در صورت بالا آمدن سطح آب زیرزمینی آن منطقه یا از طریق آب فاضلاب شهری، این اتفاق می‌افتد. نفوذ آب از چند طریق می‌تواند باعث خسارت شود. داخل چاهک تجهیزات برقی وجود دارد. ورود آب می‌تواند باعث اتصال و خطرات دیگر شود. همچنین با توجه به تجهیزات آهنی به مرور زنگ‌زدگی اتفاق می‌افتد. برای جلوگیری از به وجود آمدن این مشکلات، آب‌بندی چاله آسانسور در زمان احداث آن ضروری شمرده میشود.
روش اجرای آب‌بندی چاهک آسانسور
بهترین زمان برای آب‌بندی در زمان بتن‌ریزی و احداث آسانسور است. گاهی اوقات برخی از کارفرمایان به خاطر عدم تشخیص نشت، اجرای آب‌بندی چاه آسانسور را نادیده می‌گیرند. در صورتی که ممکن است در آینده به دلایلی مانند بالا آمدن سطح آب زیرزمینی نشت آب اتفاق بیفتد. هزینه آب‌بندی چاله چند برابر افزایش پیدا میکند. در نشت چاله ابتدا باید با استفاده از پمپ‌های کف‌کش، آب را خارج کرده و سپس تمام دیواره‌ها و کف چاله را با مواد خشک کننده مخصوص، خشک کرد. مواد تثبت‌کننده مناسب را باید براساس سرعت و میزان نشت آب، ارتفاع چاهک، جنس تجهیزات چاله و … انتخاب کرد. روش‌های زیادی برای آب‌بندی چاله آسانسور وجود دارد که در زیر برخی از آنها را معرفی می‌کنیم.
این روش آب‌بندی چاهک آسانسور قدیمی شده است. روشی سریع و با عملکرد مناسب است. اما ایرادهایی هم دارد. به طور کلی ایزوگام کردن برای مواردی مناسب است که آب از بالا با آن برخورد میکند، مثل سقف‌ها. زیرا نفوذ آب از داخل سطح چاه می‌تواند به مرور باعث تبله کردن ایزوگام شود. همچنین بعد از اتمام عمر مفید ایزوگام خاصیت آب‌بندی آن کم میشود. در ضمن در صورت نشتی، جهت ترمیم آب‌بندی چاله آسانسور باید کل ایزوگام را از دیواره‌ها و سطح چاهک جدا کرد.
امروزه از این روش در بسیاری از آسانسورها استفاده میشود. در واقع با استفاده از موادی با پایه سیمانی که میکرو ذرات فعال دارند، آب‌بندی ایجاد میشود. ابتدا مواد نفوذگر به سطح بتن کف و دیواره‌ها مالیده می‌شوند. مواد نفوذگر با بتن واکنش داده و تشکیل کریستال می‌دهند و شبکه متراکمی را ایجاد می‌کنند که ترک‌ها و خلل فرج‌ها را هم پر می‌کنند. این روش عملکرد و کیفیت خوبی دارد. اما در صورتی که در سطح بتن آلودگی یا ترک وجود داشته باشد، آب‌بندی چاه آسانسور دیگر به شیوه مطلوب نخواهد بود.
جزء مواد نفوذگر هستند. برای استفاده از مواد نانو نیازی به خشک کردن سطح بتن و دیواره‌های آن نخواهید داشت. این روش همیشگی است و از کیفیت آن کاسته نمی‌شود. همچنین در برابر خوردگی مقاوم هستند، بنابراین استفاده از آن برای مناطقی که خاصیت خورندگی دارند، مانعی ندارد.
بیشتر بخوانید:
موارد مهم در تعیین ابعاد چاهک آسانسور
چاهک آسانسور در اصطلاح آن را چاله آسانسور می‌نامند که برای تعیین کردن ابعاد آسانسور باید طبق ظرفیت و سرعتی که آسانسور باید در مساحت مفید برای کابین آسانسور در نظر گرفته شود شکل بگیرد. به‌طور مثال باید گفت که برای آسانسور یک نفرِ باید ظرفیت {۱۰۰} کیلوگرم باید در نظر گرفته شود ، برای آسانسوری با ظرفیت دو وزن {۱۸۰{ کیلوگرم باید در نظر گرفته شود.
برای اینکه افرادی که از آسانسور استفاده می‌کنند احساس راحتی داشته باشند، باید برای آسانسور یک مساحت حداقل مناسبی را در نظر بگیرند. همچنین برای کابین‌ها هم یک مساحت محدود ای مشخص خواهد شد تا از اضافه‌بار جلوگیری شود.
برای تعیین کردن ابعاد چاه آسانسور باید ابعادی که برای کابین انتخاب‌شده را از هر طرف به‌اندازه ۲۰ سانتیمتر افزایش داد. به‌منظور مشخص شدن ابعاد چاهک آسانسور برای اجرای آن و تولید کردن فضای کافی و مناسب برای اجرای کردن آرماتورهای جانبی چاهک توسط نیروهای این کار باید انجام شود و باید به ابعاد چاه آسانسور ۱۰ سانتیمتر اضافه کرد زیرا در پایان کار تقریباً ابعاد چاه آسانسور یک اندازه خواهد شد.
ضربه‌گیر یا بافر چیست؟
این احتمال وجود دارد که بنا به دلایل نقص فنی، کابین آسانسور با سرعت بیشتر از حد تعریف شده آن به سمت پایین چاله آسانسور سقوط کند. این سقوط کنترل نشده می‌تواند باعث خسارت شود. همچنین در صورتی که سرویس‌کاران آسانسور در چاهک حضور داشته باشند، بسیار خطرناک است. در این طور مواقع قطعه ضربه‌گیر یا همان بافر که در قسمت انتهایی چاه آسانسور قرار دارد، وارد عمل میشود. در واقع بافر از اصابت کنترل نشده کابین یا وزنه تعادل به کف چاله جلوگیری میکند. لازم است بدانید که ضربه‌گیر در دو مدل جذب‌کننده انرژی و مستهلک‌کننده انرژی وجود دارد. همچنین در محل سکوی کف چاه آسانسور نصب میشود. دقت داشته باشید که جهت توقف حرکت کابین، آسانسور باید مجهز به سیستم ترمز باشد.
بیشتر بخوانید:
اندازه ابعاد چاه آسانسور چگونه به دست می‌آید؟
یکی از وظایف مهم کارشناسان تعیین اندازه دقیق ابعاد چاه و چاله آسانسور است. اجرای اندازه اشتباه می‌تواند پروژه نصب و راه‌اندازی آسانسور را با مشکلاتی مواجه کند. همچنین در پایان کار موفق به دریافت گواهی استاندارد نمی‌شوند. با توجه به اهمیت این موضوع در این بخش در مورد ابعاد عرض و عمق چاله و چاه در آسانسور صحبت می‌کنیم. قبل از آن باید اشاره کنیم که ابعاد چاه و چاله آسانسور براساس ظرفیت کابین، نوع درب و سرعت حرکت آسانسور مشخص می‌شوند.
همانطور که می‌دانید آسانسور علاوه‌بر حمل افراد برای جابه‌جایی وسایل خانگی مانند یخچال نیز کاربرد دارد. بنابراین طراح وظیفه دارد که در هنگام تعیین ابعاد عرض چاه و چاله به این مورد توجه کند. درب آسانسور به صورت لولایی یا اتوماتیک است. فضای مورد نیاز این درب‌ها با هم متفاوت است. پس باید عرض چاه طوری محاسبه شود که هر دوی آنها پوشش داده شوند. به طور کلی برای درب‌هایی که عرض آنها 80 سانتیمتر است، عرض چاه باید 160 سانتیمتر در نظر گرفته شود.
طبیعی است که عمق چاه در آسانسوری با ظرفیت 8 نفر از آسانسوری با ظرفیت پنج نفر بزرگتر باشد. در واقع باید عمق چاه آسانسور به گونه‌ای انتخاب شود که ساکنین احساس راحتی داشته باشند. بهترین ابعاد برای آسانسور پنج نفره 160 سانتیمتر است. به ازای ظرفیت هر نفر 10 سانتیمتر به آن افزوده میشود. به عنوان مثال اگر برای ظرفیت پنج نفره ابعاد چاله آسانسور 160160 سانتیمتر مربع باشد، برای ظرفیت 6 نفره برابر با 160170 سانتیمتر مربع و برای ظرفیت 8 نفره معادل با 160180 سانتیمتر مربع است. عدد 160 در اینجا مربوط به ابعاد سمت درب آسانسور است. هنگامی که ظرفیت آسانسور بیشتر از 8 نفر باشد، عرض سمت درب آسانسور بهتر است 170 سانتیمتر در نظر گرفته شود. به عنوان مثال برای ظرفیت 9 نفره عرض چاه آسانسور برابر با 170190 سانتی‌مربع و برای ظرفیت ده نفره برابر با 170*200 سانتیمتر مربع است.
اندازه ابعاد چاله آسانسور چگونه به دست می‌آید؟
به طور کلی ارتفاع چاهک حداقل باید یک‌ونیم متر باشد. در صورتی که ارتفاع آن بیشتر از دو و نیم متر باشد، برای ورود تعمیرکاران داخل چاله یک درب بازرسی نصب میشود. همچنین می‌توان داخل چاله یک نردبان قرار داد. اندازه ابعاد عرض و عمق چاله آسانسور براساس ابعاد چاه تعیین میشود. به طور کلی عرض و عمق آن باید از هر طرف 10 سانتیمتر اضافه شود. به طور مثال در صورتی که ابعاد چاه آسانسور 160160 سانتیمتر مربع باشد، برای ابعاد چاهک آسانسور 170170 سانتیمتر مربع خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
تعیین تعداد آسانسور
برای اینکه بتوان ابعاد آسانسور را مشخص کرد باید بدانیم سازه به چه تعداد آسانسور نیاز دارد. تعداد آسانسور با توجه به تعداد طبقات و ظرفیت آن تعیین میشود. هر چه تردد در یک ساختمان بیشتر باشد تعداد آسانسوری که باید در این ساختمان نصب شود بیشتر است. برای تعیین تعداد آسانسور قوانینی وجود دارد که با توجه به طبقه و نوع ساختمان فراهم شده‌اند.
- ساختمان‌هایی که از ورودی اصلی دارای بیش از 7 متر مسیر عمودی هستند حتما نیاز به آسانسور دارند.
- ساختمان‌های 8 طبقه با طول مسیر حرکت 28 متر نیاز به حداقل 2 آسانسور دارند.
- ساختمان‌هایی که چندین آسانسور دارند؛ یکی از آنها بای قابلیت حمل ویلچر را داشته باشد.
- ساختمان‌هایی که مسیر حرکت تا وردی اصلی بیش از 21 متر باشد به حداقل یک آسانسور مناسب حمل بیمار با برانکارد احتیاج دارند.
نحوه حفر و آماده‌سازی چاهک آسانسور
یکی از مراحل طراحی آسانسور، جانمایی و حفر چاهک است. بعد از تعیین ابعاد چاه و چاهک نوبت به جانمایی چاله می‌رسد. اجرای صحیح این مرحله در پیاده‌سازی اصولی چاه در آسانسور تاثیر مهم دارد. به طور کلی مراحل حفر و آماده‌سازی چاه آسانسور شامل آماده‌سازی کف، اجرای بتن‌ریزی کف و دیوارکشی اطراف چاهک است.
آماده‌سازی کف چاله آسانسور
قبل از بتن‌ریزی ارتفاع چاهک حداقل 190 سانتیمتر است. بتن‌ریزی کف چاله با توجه به ضربه‌گیرها انجام میشود. به طور معمول 10 سانتیمتر بتن مگر و 30 سانتیمتر آرماتوربندی و بتن‌ریزی میشود. بعد از بتن‌ریزی ارتفاع باقی‌مانده کف چاله به 150 سانتیمتر خواهد رسید. سپس باید جهت سکوی ضربه‌گیر و چاه ارت را مشخص کرد.
بتن‌ریزی کف چاهک
قبل از آن لازم است که نقشه آسانسور تهیه شود. طراح این کار را براساس اطلاعات مختلف از جمله پلان تیپ طبقات، مقطع چاهک و پلان پشت‌بام انجام می‌دهد. بعد با توجه به توضیحات مرحله اول، بتن‌ریزی انجام میشود.
دیوارکشی اطراف چاهک
البته قبل از این مرحله باید آهنکشی چاه آسانسور انجام شده باشد. در چاله آسانسور از کف تا اتاقک موتورخانه ( بر روی پشت بام ) و سه طرف (سمت راست – روبه رو – سمت چپ) بر اساس شرایط ساختمان و یکی از صورت‌های زیر دیوارکشی انجام میشود:
- ورق‌کشی که به تناسب فضا از یا پانل‌های گچی استفاده میشود.
- رابتیس‌بندی که با استفاده از تورهای فلزی مخصوص و اندودکاری روی آن انجام میشود.
- آجرکشی دیوار از طرف داخل چاهک بوسیله سیمان یا گچ خاک.
در این مقاله‌های با قسمت‌های مختلف آسانسور و چاه و چاله آشنا شدیم. برای حفاری و نصب هر کدام از قطعات به دانش و اطلاعات بالا در زمینه نصب آسانسور نیاز است. اگر تمام استانداردهای ممکن در نصب آسانسور رعایت شود کم‌ترین میزان مشکل برای مسافران ایجاد میشود و آسانسور از ابه فضایی که ریل‌ها و دیگر تجهیزات آسانسور در آن نصب شده و کابین آسانسور در آن بالا و پایین می‌رود، چاه آسانسور می‌گویند. طراحی چاه آسانسور معمولاً به صورت مربع یا مستطیل انجام میشود و کابین آسانسور را محصور میکند.
همچنین اکثر آسانسورها به یک چاله آسانسور در زیر طبقه اول نیاز دارند. این گودال برای قرار دادن پایه ریل‌های آسانسور، سوراخ جک و پیستون و همچنین تجهیزات ضربه‌ای کابین ساخته شده است. در بیشتر موارد به یک نردبان کوچک نیز برای دسترسی به کف چاله، یک چراغ در گودال برای روشنایی، و همچنین یک گودال برای پمپاژ کف چاله آسانسور نیاز است. ساخت چاه و چاله آسانسور در زمان ساخت اولیه ساختمان انجام میشود.
در بسیاری از موارد، چاهک آسانسور به دلیل قرار گرفتن در کف سازه، ممکن است به زیر سطح آب برود. در این صورت، یک طرح ضد آب برای دیوارهای گودال و همچنین یک سیستم پمپاژ مشخص شده است تا اطمینان حاصل شود که گودال آسانسور پر از آب نمی‌شود.
در این مطلب قصد داریم شما را بیشتر با چاه آسانسور و همچنین چاله آسانسور(چاهک) آشنا کنیم. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
چاه آسانسور چیست؟
آسانسور به طور متوسط ۲۰۰۰۰ نفر را در سال جابجا میکند. این بدان معناست که برای یک ساختمان معمولی با آسانسور، حداقل ۵۴ نفر به این دستگاه متکی هستند تا با آن به طبقه بعدی خود برسند.
ماشین آلاتی که انتظار می‌رود روزانه این بار را حمل کنند و به طور مداوم در اوج ایمنی کار کنند، باید بر پایه‌ای قوی برای کمک به جریان همه چیز به عنوان یک سیستم کلی تکیه کنند.
این فونداسیون، مشابه سیستم عامل برای آسانسور عمل میکند، که در زیر زمین و در جایی است که به آن چاه آسانسور و چاله آسانسور می‌گویند. بخشی از آسانسور که افراد زیادی با آن آشنایی ندارند. چه آسانسور مسکونی و چه باربری، اکثر آسانسورها دارای چاهک آسانسور هستند.
این گودال، اگر چه معمولاً برای مسافران قابل مشاهده نیست، اما نقش اساسی در رساندن شما بدون زحمت به طبقه بعدی ایفا میکند.
چاهک آسانسور (یا چاله آسانسور) فضایی است که درست زیر طبقه همکف قرار دارد. این فضای چهار دیواری هسته پایه آسانسور شما است.
حفاظت از پایه آن، بخش مهمی از حفظ آسانسور شما در شرایط عالی، ایمن و سالم برای مسافران است.
معمولا یک لامپ، گودال را به همراه برخی تجهیزات فولادی، چند قطعه فلزی ضخیم سیم پیچ (بافر) روشن میکند. برخی اوقات یک سیستم پمپاژ آب برای کمک به حذف هر گونه آبی که ممکن است وارد چاه آسانسور شده باشد وجود دارد.
دو نوع اصلی سیستم آسانسور وجود دارد و هر کدام دارای ماشین آلات مختلفی در چاه آسانسور خود هستند:
- گودال آسانسور هیدرولیک
- گودال آسانسور کششی
اگر مشکلی در آسانسور شما وجود دارد، بررسی چاله آسانسور می‌تواند به تشخیص مشکل کمک کند.
تفاوت چاه و چاهک آسانسور
چاه آسانسور در واقع همان فضای تونل شکل عمودی است که از پایین‌ترین نقطه ساختمان شروع، و تا آخرین نقطه توقف آسانسور ادامه پیدا میکند. چاه آسانسور مکانیست که ریل‌ها و تجهیزات آسانسور در آن نصب میشود و کابین به صورت عمودی در آن حرکت میکند. همچنین هیچ گونه تجهیزات اضافی نباید در چاه آسانسور نصب گردد.
چاهک آسانسور به همان چاله‌ای گفته میشود که در پایین‌ترین نقطه چاه آسانسور قرار دارد. چاهک آسانسور پایین‌تر از سطح همکف و در پی ساختمان قرار دارد. چاهک آسانسور به منظور تأمین فضای جان پناه برای تکنسین‌های آسانسور، و همچنین نصب برخی از تجهیزات نظیر ضرب گیر، بافر و غیره استفاده میشود.
چرا تمیز نگه داشتن چاه آسانسور مهم است؟
بیایید فرض کنیم مقداری پول خرد را در شکاف آسانسور پایین میاندازید، کجا می‌رود؟
اقلام افتاده از مسافران و گرد و غبار و زباله‌های ناشی از استفاده منظم از آسانسور تمایل دارند در یک مکان (چاه آسانسور )جمع شوند.
این زباله‌ها با آبی که معمولاً وارد گودال میشود مخلوط میشود زیرا پایین‌ترین قسمت ساختمان است. در این حالت گودالی از فاضلاب ایجاد میشود.
این گودال اگر به درستی نگهداری و تمیز نشود، برای تجهیزات نصب شده در چاه آسانسور خطر ایجاد میکند. این محیط زباله جدید خطر نقص آسانسور و در پی آن، آسیب مسافران را افزایش می‌دهد.
از آنجایی که توصیه نمی‌شود افراد غیرمجاز وارد یک چاه آسانسور شوند، برای دسترسی و تمیز کردن این منطقه باید به شخصی که در این زمینه مهارت دارد متوسل شوید.
به هیچ عنوان افراد عادی نباید وارد چاه آسانسور شوند. تنها تیمی که در این ضمینه تخصص و تجربه دارد باید این کار را انجام دهند.
تکنسین‌های متخصص الماس آسانسور با بیش از 17 سال تجربه در زمینه عایق رطوبتی چاله آسانسور، اینجا هستند تا به شما کمک کنند.
خدمات عبارتند از:
- عایق رطوبتی چاله آسانسور
- نظافت و بررسی چاهک آسانسور
- حذف ضایعات اضافی
علاوه بر کثیفی، قطعات مهمی نیز در چاه آسانسور وجود دارد که نیاز به سرویس دارند، بنابراین باید به طور منظم بررسی شوند.
برخی از مواردی که نیاز به بررسی در چاه آسانسور دارند عبارتند از:
- بررسی فنرهای بافر برای متوقف کردن در صورت افتادن یا زیاد شدن وزن آن. آسانسورهای کششی دارای مجموعه‌ای از فنر‌ها در زیر وزنه‌های تعادل نیز خواهند بود.
- بررسی لوله کشی آسانسورهای هیدرولیک
- بررسی جک‌های هیدرولیک که ماشین را بالا می‌برند یا روی کف گودال در دو طرف ماشین قرار می‌گیرند.
- دارای یک شیف گاورنر هستند که ترمز طناب را کنترل میکند.
- نردبانی که تکنسین بتواند داخل چاه آسانسور برود.
- سیم کشی برق شامل چراغ و پریز برای اهداف کاری.
برای تکنسین‌ها بسیار مهم است که زمانی که قصد ورود به چاه آسانسور را دارند، این قسمت تمیز باشد. اما نه فقط به دلایل زیبایی. اگر گودال تمیز باشد، نشتی‌های کوچک را می‌توان قبل از تبدیل شدن به یک مشکل، کشف و رفع کرد. اگر چاه آسانسور کثیف باشد، نشتی قابل تشخیص نیست. هر قسمت و قطعه‌ای که ممکن است از آسانسور افتاده باشد، در نهایت به چاهک آسانسور سقوط میکند و در صورت تمیزی چاله آسانسور، قابل شناسایی است. در این حال به تکنسین هشدار می‌دهد که باید به دنبال منشا خرابی بگردد.
مشکلات ناشی از نشت آب در چاله آسانسور
چاله آسانسور یکی از قسمت‌های ساختمان است که تقریباً هرگز به ذهن افراد و مسافران آسانسور نمی‌آید. حداقل تا زمانی که آسانسور خراب نشود! یکی از مشکلات رایج در چاله آسانسور نشت آب است. هنگامی که آب به داخل چاله آسانسور نفوذ میکند، عواقب آن می‌تواند فاجعه بار باشد.
- شرایط خاص خطر نشت آب را به چاله آسانسور افزایش می‌دهد
آب می‌تواند از طریق کف یا دیواره‌های گودال به داخل چاله آسانسور نفوذ کند. این اغلب در ساختمان‌هایی با پی‌های نشتی اتفاق می‌افتد، به خصوص به دلیل ترک در بتن. خطر نشت آب نیز در مناطقی که سطح ایستابی بالا است، چشم انداز اطراف آن درجه‌بندی ضعیفی دارد و زمین زهکشی ضعیفی دارد، بیشتر است.
- آب موجود در چاله آسانسور می‌تواند بر عملکرد و ایمنی آسانسور تأثیر بگذارد
هر گونه آب در یک گودال آسانسور می‌تواند مکانیسم بالابر و سیستم‌های الکتریکی را تحت تأثیر قرار دهد که می‌تواند منجر به خرابی آسانسور شود. اگر سطح آب به اجزای الکتریکی آسانسور برسد، وضعیت می‌تواند برای مسافران بسیار خطرناک شود.
آب موجود در گودال آسانسور نیز می‌تواند باعث خوردگی برخی از قطعات به خصوص قطعات فولادی شود. این وضعیت در صورت بی‌توجهی می‌تواند امنیت مسافران را نیز تهدید کند.
از دلایلی که تعمیرکار شما نیاز به بررسی گودال دارد، بررسی تجمع آب است. این می‌تواند برای تجهیزات بسیار آسیب‌رسان باشد. در این صورت باید آن را پمپاژ کرد و برای جلوگیری از تکرار، اقدامات لازم را انجام داد.
- برای حفظ یک پایه سالم و قوی، از زوال ناشی از آسیب آب جلوگیری کنید.
اهمیت ضد آب کردن مناسب گودال آسانسور
آب تراوش شده به چاه آسانسور می‌تواند با روغن و گریس تجهیزات آسانسور آلوده شود. بنابراین پمپ چاله راه حلی برای حذف آب توصیه نمی‌شود، مگر اینکه آب با رعایت مقررات زیست محیطی از گودال خارج شود. در عوض، راه حل ایده‌آل حل مشکل در منبع با عایق رطوبتی مناسب بتن در چاله آسانسور است.
حتی اگر یک گودال آسانسور مجهز به پمپ چاله باشد، در صورت بارندگی شدید، ممکن است آب به دلیل زهکشی طوفان نتواند پراکنده شود. در واقع، در این شرایط، فاضلاب تحت فشار شدید قرار می‌گیرد که می‌تواند منجر به برگشت آب شود.
تعمیر و نگهداری گودال آسانسور باید توسط افراد متخصص انجام شود
تجمع آب ساکن در یک گودال آسانسور می‌تواند بوی بدی را ایجاد کند. این ناشی از گاز سولفید هیدروژن ناشی از هضم بی‌هوازی است. این گاز علاوه بر بوی نامطبوع می‌تواند برای تکنسین‌های آسانسور و تعمیرکاران نیز خطرناک باشد.
بنابراین، هر مانوری که تحت این شرایط انجام شود، نیاز به پرسنل آموزش دیده و واجد شرایط برای ورود به یک فضای محدود، با استفاده از تجهیزات مواجهه با گاز دارد که می‌تواند وجود ماده سمی را تشخیص دهد.
ابعاد چاله آسانسور
اگر چه به نظر می‌رسد که چاله آسانسور، تنها یک سوراخ ساده در زمین باشد، اما این گودال اهداف مفید زیادی دارد. چاهک آسانسور باید به اندازه کافی عمیق باشد. همه چیز‌هایی که از پایین کابین آویزان هستند مانند کابل‌ها، محافظ‌ها و قطعات مکانیکی. زمانی که کابین آسانسور پایین می‌آید، به یک فضای پناه نیاز دارد. هرچه سرعت کابین بیشتر باشد، گودال باید عمیق‌تر باشد.
چاه آسانسور یک فرورفتگی در پایین‌ترین طبقه فرود است که برای پارک کردن اتاق کابین آسانسور طراحی شده است و در عین حال ورودی کابین و آستانه را در سطح فرود نگه می‌دارد.
برای نصب آسانسور، ارتفاع از کف چاله تا جایی که آسانسور اولین توقف خود را انجام می‌دهد، باید 190 cm باشد. عمق چاه آسانسور می‌تواند با توجه به نقشه و طراحی آسانسور تغییر کند.
مساحت چاه آسانسور همان عرض و طول راه آسانسور خواهد بود، اما بسته به نوع آسانسور می‌تواند تغییر کند. گودال پایه چاه آسانسور است و برای مدل‌های هیدرولیک، این ناحیه نیز باید تقویت و مهندسی شود تا بارهای وارد شده بر روی کف گود توسط آسانسور را حمل کند. بایدکف گودال با میلگرد فولادی و بتن بسیار ضخیم تقویت شود است.
در برخی مناطق، یک زهکش در مرکز گودال نیز ممکن است مورد نیاز باشد. نکته مهم این است که تجهیزات آسانسور نباید با آب در تماس باشند. اگر ملکی دارید که دارای مشکلات آب زیرزمینی است، باید اقدامات احتیاطی بیشتری را انجام دهید تا گودال را قبل از نصب آسانسور آب‌بندی و ضد آب کنید.
استاندارد چاه آسانسور
از آنجا که چاه آسانسور و چاهک آسانسور پایه و هسته اصلی آسانسورها هستند، لازم است که نکات ایمنی و قوانین چاه آسانسور در آنها به خوبی رعایت شود. برخی از استانداردهای موجود عبارتند از:
- تراز بودن کف چاهک: کف چاهک آسانسور باید کاملاً تراز و صاف باشد. باید اقدامات و پیش‌بینی‌های لازم جهت تخلیه آب از چاهک آسانسور انجام شود. همچنین چاله آسانسور باید کاملاً نسبت به آب عایق باشد.
- درب ورود و خروج چاهک: اگر چاهک آسانسور شما ارتفاع بیش از ۲ متر و نیم داشته باشد، باید دربی جدا برای آن تعبیه شود. اگر امکان نصب درب جداگانه ندارید، باید یک نردبان یا پلکان مناسب در چاهک آسانسور قرار دهید.
- ابعاد چاله آسانسور: ابعاد چاله آسانسور باید به گونه‌ای باشد که وقتی کابین آسانسور در پایین‌ترین توقف خود ایستاده، فضای کافی جهت حرکت در چاله وجود داشته باشد. پیشنهاد میشود که ابعاد چاله آسانسور 1 متر در 60 سانت و ارتفاع 50 سانت باشد.
- تجهیزات ضروری در چاله آسانسور: باید یک شاسی توقف اضطراری در چاهک آسانسور برای استفاده در شرایط خاص وجود داشته باشد. همچنین وجود پریز برق و کلید روشنایی در چاهک آسانسور الزامی است.
در نهایت، چاه آسانسور چیزی بیش از یک سطل زباله است و اجزای مهمی را در خود جای داده است که آسانسورها را روان و ایمن نگه می‌دارد. بنابراین دفعه بعد که وسوسه شدید که یک سکه در آن شکاف بیندازید، به کسی فکر کنید که باید همه آن زباله‌ها را از پایین جمع کند!
گودال بخشی جدایی ناپذیر از بالابر است که باید تمیز نگه داشته شود. همچنین به صورت مداوم بررسی شود تا زمانی که تعمیر و نگهداری سالانه، توسط شرکت آسانسور شما انجام شود. برای ایمنی بسیار مهم است که فقط تکنسین‌های آموزش دیده و با تجربه آسانسور وارد این منطقه شوند. اگر کلید‌ها یا تلفن همراه در چاه آسانسور افتادند، باید با شرکت خدمات آسانسورچاهک آسانسور به چه فضایی گفته میشود؟ قبل از اینکه به تعریف چاهک اسانسور اشاره کنیم باید با چاه یا چاله آسانسور آشنا شوید. به طور ساده چاله یا چاه به تونل عمودی گفته می شود که از پایین‌ترین سطح که همان پی ساختمان است تا آخرین طبقه ساختمان یعنی اتاق موتورخانه را شامل میشود.
به عبارتی دیگر به فضایی که کابین آسانسور و کلیه متعلقات در آن حرکت می‌کنند می‌گویند. معمولا هم پوشش دیوار چاه آسانسور، پلاستر سیمان مناسب بوده و بدون هیچ گونه درز و شکاف می‌باشد. دیوارهایی که پوشش گچی دارند باید حتما رنگ آمیزی شوند. به عبارت دیگر چاهک آسانسور به پایین‌ترین قسمت چاه گفته می شود که در پی ساختمان جهت ایجاد فضای مناسب برای فعالیت تکنسین و نصب برخی تجهیزات و قطعات آسانسور مثل ضربه گیر، و غیره، ساخته میشود. جنس و پوشش دیواره چاهک نیز مشابه با دیواره چاه انتخاب می‌گردد. در ادامه این مطلب از به بررسی کامل ضوابط، آرماتوربندی و استانداردها خواهیم پرداخت.
طراحی چاهک آسانسور
برای طراحی چاهک آسانسور باید اطلاعات دقیق در رابطه با پارامترهای مختلف به دست آورد. در ابتدا نیروهای استاتیکی و دینامیکی که به چاه(چاله) و چاهک وارد می‌شوند باید مشخص شده و اندازه گیری شوند. سپس ابعاد چاه و ابعاد کابین آسانسور تعیین گردد. ابعاد کابین هم به نوبه خود تحت تأثیر ظرفیت و نوع درب آن است. در نهایت براساس تمامی این اطلاعات، استاندارد چاهک آسانسور یا بهترین ابعاد آن تعیین می‌گردد.
پس به طور کلی باید با توجه به جدول ابعاد چاله آسانسور، ابعاد کابین، تکانه‌های حاصل از استارت و ترمز کابین و نیروی وارد شده به کف چاهک، ابعاد چاهک مشخص گردد. در جدول زیر ابعاد چاله آسانسور کاملا مشخص است. دقت داشته باشید که ابعاد چاهک در شرایط استفاده از کابین آسانسور با یا کابین مجهز به درب تلسکوپی و لولایی فرق میکند.
جدول ابعاد چاله آسانسور با درب تمام اتوماتیک
جدول ابعاد چاله آسانسور با درب لولایی و تلسکوپی
معمولا توصیه میشود ابعاد چاهک آسانسور 10 سانتیمتر بیشتر از ابعاد چاله آسانسور باشد. به عنوان مثال در صورتی که ابعاد چاه 200×200 سانتیمتر است، ابعاد چاهک (عمق چاهک آسانسور و عرض آن) باید 210×210 سانتیمتر در نظر گرفته شود. ارتفاع چاهک آسانسور حداقل باید 1.5 باشد.
نکته: نوع سیستم محرکه تأثیر خاصی روی ابعاد چاهک آسانسور ندارد. به همین دلیل ابعاد چاهک (شامل عمق چاهک آسانسور هیدرولیکی و ارتفاع آن) در مقایسه با سایر آسانسورها مثل نوع کششی، مغناطیسی و غیره تفاوت خاصی ندارد و همین استانداردها و ابعاد برای آسانسور هیدرولیکی هم کاربرد دارد.
روش اجرای چاهک آسانسور چگونه است؟
شما برای نصب چاهک آسانسور باید شرایط و قوانین خاصی را رعایت کنید. بر همین اساس ارتفاع و یا همان عمق چاهک باید دارای ارتفاع حداقل 160 سانتی متر باشد. ارتفاع مورد نظر فضایی بسیار مناسب برای موارد زیر است:
- نصب قطعاتی از جمله بافرها(ضربه گیر‌ها) و سکوی موجود در بخش پایینی آنها
- ستون‌های مربوط به چاهک آسانسور
- کف ستون‌های زیر شاسی
- ستونک زیر ریل راهنما
- جان پناهی مناسب برای نصابان و تعمیرکاران هنگام سقوط ناگهانی آسانسور
در مرحله بعدی باید فضایی 10 سانتی متری و همچنین 30 سانتی متری برای آرماتور بندی و بتن ریزی چاهک آسانسور در نظر گرفت.
ضوابط چاهک آسانسور
چاهک باید ویژگی هایی داشته باشد تا از بروز مشکلات در آینده جلوگیری شود. به همین منظور نکات و ضوابطی که باید در طراحی و ساخت چاهک آسانسور رعایت کرد به شرح زیر هستند:
- دیواره باید به نحوی ساخته و طراحی شود که در هر 5 سانتیمتر مربع، امکان تحمل 300 نیوتن نیرو را داشته باشد.
- حداقل روشنایی مورد نیاز برای فاصله 1 متری بالای سقف کابین و کف چاهک، 50 لوکس باشد.
- اگر شرایط جان پناه چاهک به خوبی رعایت شده باشد، غیر هم سطح بودن کف چاهک مانعی نخواهد داشت.
- وسیله خبر دهنده برای نجات اضطراری حتما کار گذاشته شود تا در صورت گیر افتادن تکنسین در این قسمت امکان نجات وجود داشته باشد.
- باید ارتفاع پریز و چراغ داخل چاهک از کف آن، 40 سانتیمتر باشد.
- باید بین ریل‌های راهنمای کابین و راهنمای وزنه تعادل آسانسور در چاهک، پلیت نصب شود.
- بهترین محل نصب سیستم ارت (Earth) در کف چاهک است.
- جنس دیواره چاهک آسانسور باید از پلاستر ماسه و سیمان باشد.
- و قسمت‌های آهنی موجود در چاهک باید ضد زنگ باشند هر چند نباید این قسمت مرطوب باشد.
- تمامی حفره‌ها و روزنه‌های چاهک آسانسور باید پوشیده شوند.
- استفاده و بکارگیری مواد اشتعال زا درون چاهک ممنوع می‌باشد.
- اگر عمق چاهک آسانسور، 2.5 متر باشد، می‌توان درب ورودی برای این قسمت در نظر گرفت.
- برای دسترسی راحت‌تر به ته چاهک باید نردبان کار گذاشته شود.
- به هیچ وجه نباید آب به درون قسمت چاهک نفوذ کند. بر همین اساس طبق استاندارد عملا نیازی به کف‌شور چاه آسانسور نیست.
- چاهک آسانسور باید کاملا ضد آب باشد.
آرماتوربندی چاهک آسانسور
در سازه‌های فولادی و بتنی یکی از مهم‌ترین قسمت‌ها، آسانسور است و با توجه به اینکه تعمیرات در قسمت چاهک انجام می‌گیرد، حساسیت این فضا بسیار بالا است. بر همین اساس در این قسمت به آرماتوربندی چاهک آسانسور می پردازیم تا با رعایت اصول آن، استحکام و مقاومت این قسمت افزایش پیدا کند:
- محل حفر دقیق چاهک باید با توجه به نقشه های سازه و کمک مهندسین طراح و سازه مشخص گردد.
- براساس نوع آرماتوربندی تا سطح نهایی معماری در کف چاهک، عمق چاه مشخص شود.
- ابعاد اسمی (Nominal) چاهک باید با توجه به ظرفیت باربری آسانسور، درب و ابعاد چاه به طور دقیق محاسبه گردد.
- براساس نوع سازه و نوع کاربری آسانسور، نقشه های سازه و دیتیل های اجرایی آرماتوربندی باید به دقت بررسی گردد. به عنوان مثال مواردی مثل شکل و سایز آرماتورها، فاصله آکس بندی در قسمت بالا و پایین شبکه و طول گیرایی باید بررسی شوند.
- بتن سمت پایین و کناری چاهک آسانسور باید کاملا کاوربندی شود.
- میلگردهای شبکه آسانسور باید با شبکه فونداسیون کاملا همپوشانی (Overlap) داشته باشد.
- آرماتوربندی چاهک باید به طور کامل به فونداسیون سازه گره بخورد.
- بعد از بتن ریزی چاهک باید در 4 گوشه آن، جهت نصب شاسی، پلیت های مخصوص کار گذاشته شوند.
- آرماتوربندی چاهک آسانسور باید طبق اصول و قواعد باشد.
اصول و نکات بتن ریزی چاهک
به دلیل اهمیت بسیار زیادی بتن ریزی چاهک آسانسور در افزایش مقاومت این قسمت به طور جداگانه به آن می پردازیم. بهترین کار برای بتن ریزی قسمت چاهک بالابرها، این است که 10 سانتیمتر بتون مگر(بدون میلگرد) و 30 سانتیمتر بتن آزه و آرماتوربندی در نظر گرفته شود. در ابتدای کار برای ساخت چاه آسانسور و خاک برداری، عمق چاهک باید 190 تا 200 سانتیمتر در نظر گرفته شود. اما توجه کنید که بعد از بتن ریزی عمق آن باید به 160 سانتی متر برسد.
عمق چاهک که همان ارتفاع کف چاهک آسانسور تا سطح اولین توقف کابین می باشد، باید به حدی باشد که فضای مناسب و کافی برای نصب تجهیزات مختلف فراهم شود.
آماده سازی چاهک آسانسور
به منظور آماده سازی چاهک آسانسور انجام مرحله به مرحله ی برخی موارد مانند آماده سازی کف چاله، بتن ریزی، آهن کشی، دیوارکشی، آماده سازی موتورخانه و غیره الزامی است. در ادامه این مراحل به صورت گام های اجرایی معرفی می شوند و استانداردهای لازم برای هر مرحله، بیان می‌شوند.
گام اول: آماده سازی کف چاله ی آسانسور
اولین گام آماده سازی چاهک، آماده سازی کف چاله ی آسانسور است. ارتفاع مورد نیاز از کف چاله تا سطح کف سازی شده اولین ایستگاه آسانسور (قبل از بتن ریزی کف چاله) می بایست حداقل 180 سانتی متر باشد. در زمان بتن ریزی کف چاله با توجه به نقشه ی سکوهای ضربه گیر زیر کابین و زیر قاب وزنه تعادل 10 سانتی متر بتن مگر و 30 سانتی متر آرماتوربندی می شود و ارتفاع باقی مانده نباید از 140 سانتی متر کمتر باشد. در این گام باید چاه ارت را نیز در نظر بگیرید.
برای چاه ارت می توان تا رسیدن به رطوبت لازم زمین و متصل کردن سیم مربوطه، از چاه اصلی ساختمان جهت ایجاد چاه ارت استفاده نمود. بنابراین در محل مناسب و نزدیک به آسانسور چاهی با عمق 3.8 متر ایجاد نموده تا به رطوبت زمینی برسید سپس نمک 33%، ذغال 33%، پتاسیم 33%، میله و صفحه مسی را در چاه حفر شده قرار داده و روی آن را بپوشانید.
گام دوم: استفاده از نقشه
در گام دوم باید نقشه را تهیه کنید. در صورتی که ساختمان در دست ساخت و نیمه کاره است و امکان بررسی دقیق ابعاد مورد نیاز چاهک وجود ندارد، باید با استفاده از نقشه های پلان تیپ طبقات که شامل پارکینگ، زیرزمین، همکف و طبقات در محل نصب آسانسور هستند دسترسی داشته باشید. جهت بررسی تأسیسات و تجهیزات احتمالی موجود در اطراف چاهک آسانسور، از پلان پشت بام ساختمان در محدوه‌ی چاهک آسانسور استفاده نمایید.
گام سوم: بتن ریزی کف چاهک آسانسور
گام سوم بتن ریزی کف چاهک است. با توجه به شرایط ساختمان و نوع آسانسور از بتن مگر 10 سانتی متر، بتن آرمه کف و آرماتوربندی 30 سانتی متر، استفاده می شود.
گام چهارم: آهن کشی چاهک آسانسور
در گام چهارم عملیات آهن کشی چاهک آسانسور انجام می شود.در ابتدا می بایست نقشه اجرایی آهن کشی کامل چاهک تهیه شود. سپس لیست آهن آلات مورد نیاز تهیه گردد. داربست مناسب جهت اجرای آهن کشی نصب و در نهایت آهن کشی با نظارت نماینده فنی شرکت فروشنده یا دستگاه نظارت ساختمان انجام شود. پس از صدور گواهی انجام کار آهن کشی، می بایست عملیات ضدزنگ نمودن آهن آلات را اجرا نمود.آهنکشی چاهک و دیواره های آن باید دارای پوشش رنگ مناسب باشد.
گام پنجم: دیوارکشی اطراف چاهک آسانسور
در گام پنجم به دیوارکشی اطراف چاهک می رسیم. سه طرف چاهک یعنی سمت چپ، راست و روبرو می بایست از کف اولین توقف تا اطاقک موتورخانه بر روی پشت بام دیوارکشی شود. دیوارکشی با توجه به شرایط ساختمان با یکی از روش های ورق کشی، رابیتیس بندی و آجرکشی انجام شود.
گام ششم: اجرای استانداردهای لازم برای موتورخانه
در گام ششم، موتورخانه با توجه به ابعاد و نقشه استاندارد ایجاد می شود. در این مرحله می بایست فضای مناسب برای موتور خانه آسانسور به منظور دسترسی ایمن به همه قطعات فراهم گردد. یکی از مواردی که باید به آن توجه نمود؛ ابعاد و استانداردهای لازم برای اجرای موتورخانه است. ارتفاع از آخرین توقف تا زیر سقف اتاق موتورخانه نباید کمتر از 6 متر باشد. اتاق موتورخانه باید یک درب با عرض ورودی حداقل 80 سانتی متر و یک پنجره برای تهویه داشته باشد. فضای موتورخانه همیشه می بایست دمایی بین 5 تا 40 درجه سانتی گراد داشته باشد و یک هواکش حداقل با فن 250 CFM در آن نصب باشد.
نصب کپسول آتش نشانی، قلاب فلزی بر روی سقف موتورخانه مناسب برای حداقل وزن 2000 کیلوگرم و تابلو برق سه فاز در موتورخانه الزامی است. پس از نصب تابلوبرق سه فاز، اجرای کابل کشی برق سه فاز تا موتورخانه جهت نصب به تابلو برق انجام می شود.
گام هفتم: دیوارچینی طبقات
در گام هفتم به دیوارچینی درب طبقات می‌رسیم. در این مرحله، دیوارچینی دور درب‌ها بوسیله آجر یا بلوک یا پوشش‌های فلزی اجرا میشود. این پوشش ها نباید از لبه داخلی درب‌ها در سمت چاهک تجاوز نماید و حداقل باید با لبه چهارچوب درب‌ها در یک سطح باشد.
گام هشتم: کابل کشی و نصب تابلو سه فاز
گام نهم: بتن ریزی سقف چاهک
در گام آخر یعنی مرحله ی نهم، بتن ریزی سقف چاهک انجام می شود. پس از پایان کار عملیات نصب درب و ریل و صدور تائیدیه، می بایست طبق مشخصات فنی محل نصب ریل ها، اقدام به قالب گذاری آرماتوربندی و بتون ریزی نمود. به منظور استحکام بتن حدودا 15 روز را در نظر بگیرید.
جدول- مقدار نیروی وارده به سقف بتونی چاهک آسانسور
| ظرفیت آسانسور |
تفاوت چاه و چاهک آسانسور
در بسیاری از موارد افراد فرق بین چاه و چاهک اسانسور را نمی‌نداند و این دو را به جای یکدیگر به کار می‌برند؛ اما این دو تفاوت‌های زیادی با هم دارند که در ادامه شما را با این تفاوت‌ها آشنا خواهیم کرد. چاه آسانسور محفظه‌ای است کاملا پوشیده که کابین آسانسور در آن قرار می‌گیرد و بین طبقات بالا پایین میشود. ارتفاع چاه آسانسور از پی ساختمان شروع میشود و تا انتهای ساختمان یا همان سربانَک ساختمان ادامه پیدا میکند.
آهن کشی آسانسور باعث خلق چاه آسانسور و محلی برای جرت کردن آن میشود. آسانسور به وسیله ریل آسانسور که در اطراف چاه آسانسور قرار گرفته است به حرکت در می‌آید. چاهک آسانسور در واقع همان چاله زیر آسانسور است که در پی ساختمان است.
ارتفاع چاهک آسانسور باید بیش از 160 سانتی متر باشد تا بافرها، ستونک زیر پل راهنما، جان پناهی آسانسور و غیره در آن به راحتی جا بگیرند. از دیگر تفاوت‌های بین چاهک و چاه آسانسور می‌توان به تجهیزاتی که در این دو بخش قرار می‌گیرند نیز اشاره کرد. توجه داشته باشید که پیش از احداث چاهک اسانسور باید به این نکته توجه شود که آسانسور چه کاربردی خواهد داشت؛ چرا که نصب چاهک آسانسور به این موضوع بستگی دارد.
به طور کلی چاه آسانسور کانالی هوایی است که در آن کابین آسانسور به سمت بالا یا پایین به حرکت در می‌آید؛ اما چاهک آسانسور خود بخشی از چاه آسانسور است که در پایین‌ترین بخش چاه یعنی پی ساختمان قرار می‌گیرد. چاه و چاهک آسانسور در ابعاد نیز با هم تفاوت دارند که در جدول زیر این تفاوت‌ها قابل مشاهده است
جانمایی چاهک آسانسور
جانمایی چاهک آسانسور یکی از مهم‌ترین مواردی است که در زمان نصب چاه آسانسور باید به آن دقت شود. جانمایی چاهک در طراحی و ساخت ساختمان‌های بلند مورد استفاده قرار می‌گیرد و اهمیت زیادی در نقل و انتقال افراد و کالاها به سایر طبقات دارد. در زمان انجام جانمایی آسانسور باید از مواد با کیفیتی انجام شود؛ چرا که تحمل وزن بار و فشارهای وارده بر آسانسور به این بخش وارد میشود. از این رو کیفیت ساخت و طراحی این بخش از نصب آسانسور اهمیت زیادی دارد و هر چه سازه محکم‌تر و مقاوم‌تر باشد، امنیت آسانسور بیشتر میشود. طبق استاندارد آسانسور باید جانمایی آسانسور مرتبط با ارتفاع و بلندی ساختمان باشد تا آسانسور به درستی کار کند. از طرفی در زمان ساخت و طراحی چاهک آسانسور نظارت بر نحوه پیاده سازی و کنترل کیفیت الزامی است. با انجام این کار از عملکرد صحیح آسانسور در طول زمان مطمئن خواهید شد. به طور کلی جانمایی چاهک آسانسور از مهم‌ترین اقدامات فنی و مهندسی است که موجب ساخت چاهکی مطمئن و قابل اعتماد میشود.
رعایت اصول پیاده سازی جانمایی چاه آسانسور در ساختمان‌های بلند و با ترافیک بالا اهمیت بسیار زیادی دارد. معمولاً برای جلوگیری از احتراق در چاهک آسانسور سیستم‌های خنک کننده در چاه آسانسور نصب میشود تا از این مشکل جلوگیری کند. همچنین با عایق بندی یا نصب سیستم آب بندی در چاهک آسانسور از ورود آب و رطوب به درون چاه جلوگیری میشود و از خراب شدن سیستم‌های الکترونیکی و الکتریکی نیز جلوگیری می‌گردد. به طور کلی جانمایی آسانسور اهمیت زیادی در افزایش ایمنی آسانسور دارد از این رو بایستی در زمان اجرای آن استانداردهای آسانسور رعایت و کیفیت کار کنترل شود.
اهمیت تمیز نگه داشتن چاه آسانسور
فضای چاهک آسانسور بسته می‌باشد؛ چرا که پایین‌ترین بخش ساختمان است و انواع و اقسام زباله‌ها در آن ریخته میشود. از این رو اگر این بخش تمیز نشود باعث لیجاد گودالی از زباله‌ها در ساختمان می‌شد. اگر کف گودال آسانسور به درستی تمیز نشود باعث ایجاد بویی نا مطبوع درون آسانسور میشود. از طرفی باعث به خطر افتادن تجهیزات درون گودال آسانسور نیز میشود. تمیز کردن چاه آسانسور باید توسط افراد حرفه‌ای انجام شود؛ چرا که پیش از شروع به تمیز کاری باید آسانسور قطع و یا خاموش شود. به طور کلی تیم یا شرکتی که کار تمیز کردن چاه آسانسور را بر عهده دارند بایستی خدمات زیر را انجام دهند:
- عایق رطوبتی
- نظافت چاه آسانسور
- تخلیه ضایعات اضافی
پس از انجام این خدمات بایستی موارد زیر نیز بررسی شود؛ چرا که یکسری قطعات در این بخش قرار دارند. مواردی که باید در زمان تمیز کردن چاله آسانسور مورد بررسی قرار بگیرند عبارت است از:
- آسانسورهای کششی دارای فنرهایی هستند که در زیر وزنه‌های تعادل قرار می‌گیرند؛ از این رو بایستی فنرهای بافر آسانسور مورد بررسی قرار بگیرند.
- لوله کشی‌های آسانسورهای هیدرولیکی باید چک شود.
- چک کردن نردبان قرار گرفته شده درون چاه.
- سیم کشی داخل چاه آسانسور
تمیز بودن چاه آسانسور از جمله مواردی است که برای مهندسین آسانسور در زمان آسانسور اهمیت زیادی دارد. زمانی که گودال اسانسور تمیز باشد، تکنسین آسانسور می‌توانند به راحتی نشتی‌ها و مشکلات آسانسور را در زمان بررسی آسانسور مشاهده و عیب یابی کنند. همچنین اگر کف آسانسور تمیز باشد در صورت افتادن قطعات به درون چاله نیز به آسانی قابل روئت و مشاهده هستند.
فروشگاه اینترنتی قطعات آسانسور کلمان
شرکت بازرگانی آسانسور کلمان نزدیک به یک دهه فعالیت مستمر و درخشان در زمینه دارد. این مجموعه به کمک تجربه موفق چندین ساله و همچنین کادری متخصص و حرفه ای توانسته نیاز بازار را برحسب بودجه های مختلف تأمین کند.
ما به خوبی می دانیم که در آپارتمان ها، یکی از نیازهای اساسی، است. به همین منظور چالش اصلی افراد، خرید قطعات مناسب و نصب آنها با توجه به بودجه و نیاز می باشد و اینکه مجبور به خرید پکیج های خارجی با قیمت های بسیار بالا نباشند.
به همین دلیل گروه کلمان، 3 نوع پکیج مختلف، ترکیبی از قطعات برندهای متفاوت را در نظر گرفته که علاوه بر داشتن قیمت مناسب، سازگاری کامل با یکدیگر دارند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه خرید و نصب، خدمات پس از فروش و آخرین قیمت ها، با کارشناسان فروش ما تماس حاصل فرمایید.
جمع بندی
نصب آسانسور مراحل مختلفی دارد که ساخت چاه یا چاهک آسانسور از مراحل ابتدایی و در عین حال بسیار مهم آن است. کابین آسانسور درون چاه یا چاله آسانسور به سمت بالا یا پایین در حرکت است و تمامی وزن بار آسانسور به این بخش وارد میشود. از این رو در زمان ساخت و طراحی چاهک آسانسور رعایت اصول ایمنی، امنیتی و استانداردهای آسانسور اهمیت زیادی دارد. طراحی ابعاد و اندازه چاهک آسانسور باید به درستی انجام شود و با توجه به نوع درب آسانسور مشخص شود. جدول ابعاد چاهک آسانسور در ابتدای این مقاله قرار گرفته شده است که از این بخش می‌توانید اندازه و ابعاد مختلف را مشاهده کنید. ما در این مقاله از سعی بر این داشتیم شما را با چاهک یا چاه آسانسور آشنا کنیم و نکات ایمنی را بیان کنیم تا در زمان نصب آسانسور مشکلی پیش نیاید.
سوالات متداول
ارتفاع استاندارد چاهک چقدر است؟
چاهک آسانسور باید به ابعاد 100 در 60 در 50 در کف چاه آسانسور ایجاد شود.
آسانسور هیدرولیک نیز به چاهک نیاز دارد؟
بله، چاهک آسانسور باید در انواع آسانسورها رعایت و ایجاد شود و به نوع و سیستم آسانسور بستگی ندارد.
دلیل احداث چاهک اسانسور چیست؟
برای ایمنی آسانسور و سرویس کاران آسانسور اهمیت زیادی دارد و همچنین بسیاری از تجهیزات آسانسور از جمله بافرها در این بخش قرار می‌گیرند.
خود تماس بگیرید تا این موارد را بررسی کنند.
منیت بالایی برخوردار است. در سایت پیوان می‌توانید تخصصی‌ترین اطلاعات درمورد آهن آلات، ساختمان سازی و آسانسور را دریافت کنید.