بازی های فکری علاوه بر اینکه موجب سرگرمی کودکان می شوند، قدرت ذهنی و توان بدنی آن ها را نیز افزایش می دهند. این بازیها به کودک کمک میکنند که نکاتی را که یادگیری آن ها در حالت عادی دشوار است را در طی بازی بیاموزند. بنابراین انتخاب بهترین بازی های فکری به منظور و متناسب با سن و شرایط آن ها ضروری است.
برای انتخاب بازی مناسب توجه به یک سری نکات مهم و قابل توجه در هنگام خرید بازی های فکری کودکان بسیار مهم است. از این رو در مقاله پیشرو برخی از اطلاعاتی را که به شما در تصمیمگیری درست کمک میکند، ارائه کرده ایم.
اهمیت انتخاب بهترین بازی های فکری در رشد کودکان چیست؟
بازی های فکری به هر نوع فعالیت ذهنی هدف داری گفته می شود که به صورت فردی یا گروهی صورت میگیرد. این بازی ها تاثیرات مثبتی روی ذهن، روحیه، شخصیت و زندگی کودکان می گذارند. این تاثیرات صرف نظر از سن، جنس، نژاد و وضعیت جسمانی آن ها است.
بازی فکری مناسب به عنوان ابزاری برای رشد فعال کودکان به شمار می آید. این بازی ها باعث شکلگیری توانایی، واکنش سریع و داوری در آن ها می شود. همچنین این بازی ها برای تقویت تخیل و تصویرسازی آن ها نیز بسیار مفید است. برخی از مزایای مهم بازی فکری برای کودکان عبارت اند از:
- تقویت حافظه؛
- افزایش سرعت انتقال افکار و رفتارها؛
- افزایش سرعت تفکر و استدلال؛
- افزایش مهارت های شناختی؛
- افزایش میزان تمرکز؛
- افزایش استقلال طلبی در تفکر و برنامه ریزی.
با توجه به مزایای مطرح شده در بالا انتخاب بهترین و مناسب ترین بازی برای کودکان بسیار مهم است. زیرا این بازی ها شالوده اصلی شخصیت کودکان را برای آینده می سازند.
یک بازی فکری خوب چه ویژگیهایی دارد؟
یک بازی فکری خوب و مناسب کودکان باید ویژگی های زیر را داشته باشد:
- بازی فکری خوب باید سرگرم کننده و فرح بخش باشد؛
- بازی خوب باید اهدافی تعیین شده داشته باشد؛
- فعالیت های تعریف شده در بازی باید خودجوش و به صورت داوطلبانه باشد؛
- کودکان را به مشارکت فعال در بازی ترغیب کند؛
- بازی فکری خوب باید بر بستری از یک داستان یا افسانه شکل گرفته باشد.
معرفی انواع بازیهای فکری
خرید اسباب بازی باکیفیت ترین نمونه های آن با قیمت مناسب در فراهم است. برای انتخاب بهترین بازی های فکری مخصوص کودکان و نوجوانان بهتر است که با آن ها آشنا شوید. بازیها به چند دسته زیر تقسیم می شوند:
- بازی با کارت؛
- بازی های رومیزی؛
- بازی های تست هوش و معماگونه؛
- بازی های ساختنی.
در ادامه به معرفی هر یک از این انواع گوناگون بازی فکری می پردازیم.
بازیهای فکری با کارت
در این نوع بازی ها دو یا چند نفر برای رسیدن به نتیجه ای خاص با استفاده از کارت های بازی با یکدیگر رقابت می کنند. انواع و اقسام گوناگونی از این بازی ها مانند مونوپولی و دبلنا وجود دارند که برای سنین مختلف مناسب هستند.
بازی های کارتی که به صورت دسته جمعی انجام می شوند، صمیمیت و ارتباط بیشتری را در بین دوستان و اعضای خانواده به وجود می آورند. یکی دیگر از مزایای این بازی ها این است که برای همه افراد در گروه های سنی مختلف و با میزان توانایی های گوناگون انتخاب مناسبی هستند.
از آنجاییکه بازی های کارتی بیشتر مبتنی بر شانس طراحی می شوند، نیاز زیادی به فکر کردن ندارند. همه افراد از عهده ای گونه بازی ها برمی آیند. از این رو کودکان از بازی کردن خجالت نمیکشند. همچنین کودکان با انجام این نوع بازی ها دائما در حال تمرین تمرکز و تقویت دقت هستند.
بازی فکری رومیزی
در بازی های رومیزی دو یا چند نفر با استفاده از یک صفحه بازی مشغول می شوند. شطرنج، تخته نرد و منچ از جمله معروف ترین بازی های فکری رومیزی هستند. این نوع بازی ها علاوه بر اینکه لحظاتی پر از خنده و نشاط را برای کودکان و دوستان آن ها فراهم می کنند، موجب تقویت مهارت های شناختی آن ها نیز می شوند.
انتخاب بهترین بازی های فکری رومیزی به تقویت بخش هایی از مغز مانند هیپوکامپ کمک می کند. این بخش وظیفه مدیریت افکار و شکل دهی به حافظه را برعهده دارد. بازی های فکری رومیزی مانند تخته نرد در کاهش زوال عقل و آلزایمر به افراد مسن نیز کمک می کنند.
این بازی های گروهی از آنجاییکه یک فعالیت مفرح هستند، باعث آرامش افراد می شوند. از این رو این بازی ها در کاهش استرس کودکان و حفظ آرامش آن ها موثر است.
بازیهای فکری تست هوش و معماگونه
در این نوع بازی ها باید به سوالات تست هوش پاسخ داده شده یا معمایی حل شود. این بازی های فکری برای پیروزی مغز و ذهن دائما باید درگیر بازی باشد و در آن ها خبری از شانس نیست. بنابراین بازیکن باید تمام تلاش خود را برای رسیدن به پاسخ صحیح انجام دهد.
این نوع بازی ها نیز به صورت گروهی انجام می شوند. به همین دلیل بازی های تست هوش مهارت های افراد را در زمینه ارتباطات اجتماعی تقویت می کنند. تقویت قدرت تصمیم گیری، افزایش صبر و حوصله و توانایی ساماندهی به افکار از دیگر مزایای انتخاب بهترین بازی های فکری به این سبک هستند. به طور کلی این بازی ها با افزایش ضریب هوشی کودکان، روش های حل مساله و نحوه تحلیل و استدلال منطقی مسائل را به آن ها یاد می دهند.
بازی های فکری ساختنی
بازی های فکری ساختنی نه تنها برای کودکان، بلکه برای افراد با سنین مختلف مناسب هستند. ساخت پازل ها و ماکت ها از جمله این بازی ها به شمار میروند. این نوع بازی ها توجه به جزئیات و دقت را در کودکان افزایش می دهند.
برای مثال تشخیص تفاوت های بین قطعات مختلف پازل باعث می شود که دقت کودک بالا برود. این دقت در زندگی و ارتباطات او تاثیر میگذارد. همچنین بازی های ساختنی در کاهش استرس کودکان و افزایش اعتماد به نفس آن ها نیز نقش موثری دارند.
هر زمان که کودک ساخت یک پازل یا ماکت یا هر بازی ساختنی را با موفقیت به پایان می رساند، هورمون دوپامین در مغز او ترشح می شود. این هورمون در بهبود خلق و خوی کودک نقش دارد. همچنین دوپامین باعث افزایش تمرکز، انگیزه و حافظه کودک می شود.
انتخاب بهترین بازی های فکری ساختنی استدلال دیداری را نیز افزایش می دهد. هر چقدر این مهارت ها در کودک بیشتر شود، او در انجام برخی کارهای روزانه در آینده مانند رانندگی و مسیریابی موفق تر عمل میکند.
نکات قابل توجه در حین خرید بازی فکری برای کودکان
حال که با انواع مختلف بازیهای فکری آشنا شدید، بهتر است که برخی از مهمترین نکاتی را که باید در زمان خرید بازی به آن توجه داشته باشید را نیز بشناسید.
توجه به رده سنی
این نکته مهم است که بازی فکری متناسب با سن کودک خود بخرید. بازیهای پیچیده یا بیش از حد ساده کودک را خسته میکند.
علاقه کودک
توجه به علاقه کودک در هنگام انتخاب بهترین بازی های فکری بسیار مهم است. اگر کودک به بازی علاقه داشته باشد، علاوه بر سرگرم شدن امکان یادگیری نکات بسیاری را از آن بازی دارد. در غیر این صورت کودک ممکن است که پس از مدتی بازی خود را کنار بگذارد.
جنس بازی و اندازه قطعات
با توجه به اینکه یک بازی بارها و بارها توسط کودک استفاده می شود، باید از قطعاتی باکیفیت تشکیل شود. از این رو اسباب بازی با جنس مرغوبی را تهیه کنید که برای کودک مضر نیست و دوام بالایی دارد.
این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که هرگز بازی های فکری با قطعات ریز یا کاغذی را برای کودکان با سنین پایین خریداری نکنید؛ زیرا کودکان ممکن است که این قطعات کوچک را ببلعند و برای آن ها خطراتی ایجاد شود.
کلام آخر
دقت در انتخاب بهترین بازی های فکری برای کودکان بسیار مهم است، چراکه این بازی ها نقش مهمی در تقویت ذهن و افکار کودک دارند. به همین دلیل در این مقاله نکاتی را برای راهنمایی شما به منظور خرید بازی فکری مناسب ارائه کردیم.
در ادامه این مطلب از راهنمای خرید بازی فکری شما را به۲۵ مدل برتر از این نوع محصولات جلب می نماییم. ناگفته نماند تمام این محصولات از کیفیت قابل توجهی برخوردار هستند و دارای مناسب ترین قیمت نیز می باشند. شما عزیزان می توانید با مطالعه هر مورد به اطلاعات بیشتر در خصوص محصول انتخابی تان دست پیدا کنید.
مشخصات
- بازی فکری , بازی آموزشی , جنگا
- ایجاد هماهنگی بین چشم و دست کودکان
- کودک , نوجوان , بزرگسال
- ۳۱ عدد چوب میکادو به ارتفاع ۱۷۵ میلی متر است
بازی فکری فکرانه مدل کهربا
مشخصات
- – بازی فکری و رومیزی کهربا بر اساس بازی جذاب Splendor
- – کیفیت عالی قطعات و گیم پلی فوق العاده جذاب
- – از بهترین بردگیم های خانوادگی و استراتژیک دنیا
- – قابل بازی برای ۴-۲ بازیکن
- بازی تختهای , بازی فکری
- نوجوان , بزرگسال
- – ۹۰ کارت پیشرفت(۴۰ کارت سطح یک،۳۰ کارت سطح دو،۲۰ کارت سطح سه)
- – ۴۰ توکن(۷ توکن زمرد،۷ توکن یاقوت کبود،۷ توکن یاقوت سرخ،۷ توکن الماس،۷ توکن عقیق،۵ توکن طلا)
بازی فکری مونوپولی مدل باب اسفنجی
مشخصات
- بازی کارتی , بازی فکری
- اشنایی با مهارت خرید و فروش
- کودک , نوجوان , بزرگسال
بازی فکری بازیتا مدل تیز بین کد ۰۱۲
مشخصات
بازی فکری هوپا مدل جالیز
مشخصات
- بازی ۲ تا ۷ نفره- مدت زمان بازی ۴۵ تا ۹۰
- بازی کارتی , بازی فکری
- تقویت قدرت تصمیمگیری و برنامهریزی – افزایش مهرات پیشبینی – تقویت ریسکپذیری – کمک به افزایش مهارتهای ارتباطی و کلامی
- نوجوان , بزرگسال
بازی فکری دومینو ۵۰۰ قطعه
مشخصات
- ایجاد مهارت و تمرکز .تقویت هوش و خلاقیت.کنترل اعصاب، شناخت رنگ ها،اشکال و اعداد توسط کودک،
- کودک , نوجوان
- تعداد بازیکن: ۲ تا چند نفر
بازی فکری طرح شب های مافیا مدل BM100
مشخصات
- در کارت های بازی شهروند و مافیا از المانهای استفاده شده که بازیهای دورهمی و فکری را باهم تلفیق کرده و تا حد زیادی باعث غیرقابل پیشبینی شدن بازی شده است. کاراکتر نقش های مافیا از جذابیت بالایی برخوردارند و به شکل مناسبی در چیدمان کلی شخصیتهای بازی جای گرفته اند.
- به طور کلی در این بازی قدرت تکلم، حفظ خونسردی و آوردن استدلال های منطقی نقش به سزایی در پیروزی دارد که باعث افزایش مهارت های راهبردی، مهارت های اجتماعی، بازی نقش و استدلال می شود.
- نوجوان , بزرگسال
- ۱۸ عدد کارت بازی از جنس گلاسه دو رو در ابعاد ۷در ۱۰ سانتی متر
بازی فکری کارت شبهای مافیا مدل Box 01
مشخصات
- نقش های بازی شبهای مافیا:
- گرداننده (راوی ، گاد ): حفظ نظم و مدیریت انجام روند بازی.
- پدر خوانده (رییس مافیا) : دستور نهایی ترور را در شب اعلام میکند و با استعلام کاراگاه هویتش فاش نمی شود.
- دکتر لکتر : هر شب می تواند یکی از اعضای مافیا را در برابر شلیک احتمالی حرفه ای نجات دهد . (فقط یکبار می تواند جان خود را نجات دهد)
- مافیا ساده : اخلال در تشخیص تیم شهروندان و رای دادن در روز و مشورت به پدرخوانده برای انتخاب ترور شهروندان در شب ها.
- مذاکره کننده : پس از خروج یکی از اعضای مافیا می تواند یک شهروندان ساده یا جان سخت رو به تیم مافیا اضافه کند ، به این صورت که گرداننده اعلام میکند که قرار هست این اتفاق بیافتد و همه چشمهای خود را می بندند و مشت خود را جلوی خود نگه میدارند ، در صورتی که حدس مذاکره کننده درست باشد (انتخاب شهروندان ساده یا جان سخت) ، گرداننده که از جلو همه بازیکنان میگذرد ، به مشت بازیکن مذاکره شده ، اشاره میکند و از آن لحظه او به تیم مافیایی اضافه میشود .
- کاراگاه : استعلام از گرداننده وکشف هویت اعضای مافیا درشب ها وتاثیرگذاری در روند روزهای شهر بدون افشای هویت خود .(هویت پدرخوانده همواره مخفی می ماند)
- حرفه ای / تک تیرانداز : تنها بازیکن شهروندان هست که می تواند شبها شلیک کند، درصورت شلیک اشتباه به تیم شهروندی ، خود از بازی خارج می شود و درصورت شلیک به اعضای تیم مافیا ، در صورتی که دکتر لکتر آن بازیکن را نجات نداده باشد ، آن بازیکن از بازی خارج میشود .
- پزشک : هرشب حدس می زند کدام یک از اعضای تیم شهروندی ، از سوی مافیا مورد سو قصد قرار می گیرد و جان آن فرد را نجات می دهد .( فقط یکبار می تواند جان خود را نجات دهد )
- جان سخت / زره پوش : یک بار در شب با تیرمافیا کشته نمی شود و دوبار امکان درخواست از گرداننده که افراد خارج از بازی را اعلام کند.
- شهردار : یک بار در طول بازی میتواند در رای گیری نیم روزی رای مستقیم برای خروج صادر کند و یا رای گیری را لغو نماید .
- روان پزشک: دو بار در طول بازی می تواند اقدام به ساکت کردن افرادی که تاثیرمنفی بر روند شناسایی اعضای مافیا کند. .
- شهروند ساده : وظیفه استدلال ، شناسایی و تاثیرگذاری بر شهر برای حذف اعضای مافیا در روزها را دارند .
- خبرنگار : بعد از انجام مذاکره توسط گروه مافیا، نقش خبرنگار فعال می شود و هر شب برای استعلام نقش مذاکره شونده بیدار شده و استعلام یک نفر را از گرداننده میگیرد.
- بازی کارتی , بازی معمایی , تست هوش , بازی فکری , بازی حافظه , بازی آموزشی
- یادگیری خرد فردی و گروهی ، هماهنگی با تیم، متقاعد سازی ، دفاع از حق ، مقایسه ، قضاوت ، تحلیل و تفسیر ، شنیدن فعال ، صحبت در جمع ، تشخیص درست
- کودک , نوجوان , بزرگسال
- ۴+۱ کارت مافیا ، ۸+۲ کارت شهروند
بازی دورهمی مدل شب مافیا
مشخصات
- بزرگسال , نوجوان
- جدول گرداننده و رای گیری ۶۰ برگ
بازی فکری هوپا مدل پایاپای
مشخصات
- – تعداد بازیکن بین ۳ تا ۸ نفر
- – مدت زمان بازی بین ۲۰ تا ۴۵ دقیقه
- – مناسب برای ۷ سال به بالا
- بازی کارتی , بازی فکری , بازی حافظه
- کودک , نوجوان , بزرگسال
بازی فکری زینگو مدل جت ست
مشخصات
- کودک , نوجوان , بزرگسال
- ۴۸ مربع رنگی در ۶ رنگ مختلف
بازی فکری مدل lonpos101
مشخصات
- کودک , نوجوان
- ۱۲ عدد مهره در شکل های مختلف
بازی فکری زیر خاکی مدل ۰۰۲
مشخصات
- در پایان بازی هر بازیکن بالاترین عدد هر نوع کارتش را با هم جمع میزند و بازیکنی که بیشترین امتیاز را داشته باشد برنده بازی میشود.
- همچنین هر کارت که در بازی رو میشود قابلیتی دارد که به محض رو شدن اعمال میش.د. مثلا تپانچه به بازیکن اجازه میدهد کارت یک بازیکن دیگر را بسوزاند. یا با خنجر میتوان از کارت بازیکن دیگری استفاده کرد و غیره
- بازی کارتی , تست هوش , بازی فکری , بازی حافظه
- تنوع بالا به لطف کارتهای انگشتری
- امکان بازی تا ۸ نفر با ترکیب دو دست کارت
- نوجوان , بزرگسال
بازی فکری مدل جنگل مخوف کد ۰۲۶
مشخصات
- تلفیقی از شانس، استراتژی و خرابکاری
- بازی کارتی , بازی فکری
- ۱. تقویت مهارت های ارتباطی
- نوجوان , بزرگسال
بازی فکری ۱۰۸ کارتی اونو مدل uno 742
مشخصات
- دارای ۱۰۸ کارت از جنس لمینیت ۳۵۰
- کارتهای بازی بسیار با دوام و ضد تعرق
- بازی کارتی , بازی فکری
- کودک , نوجوان , بزرگسال
بازی فکری ارشیا مدل دختر کفشدوزکی و پسر گربه ای کد ۰۷۴
مشخصات
- بازی کارتی , بازی فکری
- کودک , نوجوان , بزرگسال
بازی فکری هوپا مدل کاپوچین
مشخصات
- – تعداد بازیکن بین ۲ تا ۴ نفر
- – مدت زمان بازی بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه
- – مناسب برای ۵ سال به بالا
- بازی کارتی , بازی فکری , بازی حافظه
- خردسال , کودک , نوجوان , بزرگسال
بازی فکری بازی تا مدل تردست
مشخصات
- – مناسب برای سنین بالای ۳ سال
- – تعداد بازیکنان ۲ تا ۴ نفر
- بازی کارتی , تست هوش , بازی حافظه , بازی فکری
- کودک , نوجوان , بزرگسال
بازی فکری رومیز مدل فوتبال بزنیم؟
مشخصات
- نوجوان , بزرگسال
- ۷۳ عدد کارت بازی + دفترچه راهنما
بازی فکری طرح شبهای مافیا مدل JKR 01
مشخصات
- نقش های بازی شبهای مافیا:
- گرداننده (راوی ، گاد ): حفظ نظم و مدیریت انجام روند بازی.
- پدر خوانده (رییس مافیا) : دستور نهایی ترور را در شب اعلام میکند و با استعلام کاراگاه هویتش فاش نمی شود.
- دکتر لکتر : هر شب می تواند یکی از اعضای مافیا را در برابر شلیک احتمالی حرفه ای نجات دهد . (فقط یکبار می تواند جان خود را نجات دهد)
- مافیا ساده : اخلال در تشخیص تیم شهروندان و رای دادن در روز و مشورت به پدرخوانده برای انتخاب ترور شهروندان در شب ها.
- مذاکره کننده : پس از خروج یکی از اعضای مافیا می تواند یک شهروندان ساده یا جان سخت رو به تیم مافیا اضافه کند ، به این صورت که گرداننده اعلام میکند که قرار هست این اتفاق بیافتد و همه چشمهای خود را می بندند و مشت خود را جلوی خود نگه میدارند ، در صورتی که حدس مذاکره کننده درست باشد (انتخاب شهروندان ساده یا جان سخت) ، گرداننده که از جلو همه بازیکنان میگذرد ، به مشت بازیکن مذاکره شده ، اشاره میکند و از آن لحظه او به تیم مافیایی اضافه میشود .
- جوکر: هر شب میتواند با انتخاب یکی از بازیکنان بازی ، استعلام آن فرد را به کارآگاه برعکس نماید .
- کاراگاه : استعلام از گرداننده وکشف هویت اعضای مافیا درشب ها وتاثیرگذاری در روند روزهای شهر بدون افشای هویت خود .(هویت پدرخوانده همواره مخفی می ماند)
- حرفه ای / تک تیرانداز : تنها بازیکن شهروندان هست که می تواند شبها شلیک کند، درصورت شلیک اشتباه به تیم شهروندی ، خود از بازی خارج می شود و درصورت شلیک به اعضای تیم مافیا ، در صورتی که دکتر لکتر آن بازیکن را نجات نداده باشد ، آن بازیکن از بازی خارج میشود .
- پزشک : هرشب حدس می زند کدام یک از اعضای تیم شهروندی ، از سوی مافیا مورد سو قصد قرار می گیرد و جان آن فرد را نجات می دهد .( فقط یکبار می تواند جان خود را نجات دهد )
- جان سخت / زره پوش : یک بار در شب با تیرمافیا کشته نمی شود و دوبار امکان درخواست از گرداننده که افراد خارج از بازی را اعلام کند.
- شهردار : یک بار در طول بازی میتواند در رای گیری نیم روزی رای مستقیم برای خروج صادر کند و یا رای گیری را لغو نماید .
- روان پزشک: دو بار در طول بازی می تواند اقدام به ساکت کردن افرادی که تاثیرمنفی بر روند شناسایی اعضای مافیا کند. .
- شهروند ساده : وظیفه استدلال ، شناسایی و تاثیرگذاری بر شهر برای حذف اعضای مافیا در روزها را دارند .
- خبرنگار : بعد از انجام مذاکره توسط گروه مافیا، نقش خبرنگار فعال می شود و هر شب برای استعلام نقش مذاکره شونده بیدار شده و استعلام یک نفر را از گرداننده میگیرد.
- بازی کارتی , بازی معمایی , تست هوش , بازی فکری , بازی حافظه , بازی آموزشی
- یادگیری خرد فردی و گروهی ، هماهنگی با تیم، متقاعد سازی ، دفاع از حق ، مقایسه ، قضاوت ، تحلیل و تفسیر ، شنیدن فعال ، صحبت در جمع ، تشخیص درست
- نوجوان , بزرگسال
- ۴+۱ کارت مافیا ، ۸+۲ کارت شهروند
بازی فکری مافیا مدل MF86 بسته ۲ عددی
مشخصات
- نوجوان , بزرگسال
ضمن تشکر و امیدواری از مفید بودن این مطلب در راستای انتخاب و خرید شما، توصیه می کنیم از بخش های پوشاک و خانه و آشپزخانه و کالای دیجیتال نیز دیدن فرمایید شما مخاطبان عزیز می توانید از طریق فرم ارسال دیدگاه هر نوع سوال و نظر خود را با تیم پشتیبابازی فکری هم فال است و هم تماشا. لحظاتمان را شاد و مفرح میکند و از طرفی مغزمان را هم ورزش میدهد و برای و مفید است. در این مقاله درباره انواع بازی فکری و مزایای مختلفی که برای تقویت مهارتهای ذهنی و اجتماعی شما دارند گفتهایم.
حتما بخوانید:
از سن و سال ما که دیگر گذشته است؛ حتما این جمله اشتباه و آشنا را شنیدهاید و شاید هم متاسفانه در دسته افرادی هستید که از آن استفاده میکنند. این جمله که پر است از انرژیهای منفی و مخرب میتواند، زندگیتان را به دره رکود و رخوت بکشاند. براساس کدام قانون و تفکر منطقی، بزرگسالان نباید بعضی از کارهایی را که سراسر فایده است، انجام دهند؟ مثلا بازی کردن، آن هم بازی فکری یکی از مواردی است که پیر و جوان نمیشناسد.
مزایای بازی فکری چیست؟
بازیهای فکری عموما باعث میشوند تا در ذهن خود برنامهریزی کنید، نقشه بکشید و تلاش کنید، اطلاعاتی را به خاطر بسپارید که در شکست دادن حریفان به کمکتان میآیند. وقتی که از مغزتان به اندازه کافی کار بکشید، از پیری و و… دور خواهید ماند. هدف از انجام بازی فکری، بهبود حافظه، قدرت تفکر، افزایش سرعت انتقال و تقویت مهارتهای شناختی است.
شاید بپرسید مهارتهای شناختی چیست؟ مهارتهای شناختی همان مهارتهایی است که باید برای پردازش افکارتان داشته باشید. به عبارت سادهتر، تواناییهایی که در یادگیری و حل مسأله به کمکتان میآیند. چه کودک باشید و چه بزرگسال، برای بهتر زندگی کردن باید دائما فکر کنید و تصمیم بگیرید. پس چه خوب که به کمک روشهایی مانند استفاده از بازی فکری به مغزتان کمک کنید.
حتما بخوانید:
مزایای بازی فکری چیست؟
اگر سلولهای مغزی به فعالیت کردن، تشویق نشوند، استدلال نکنند و به دنبال حل مسائل و رفع چالشهای گوناگون نباشند، کارایی خود را از دست خواهند داد. اما به کمک بازی فکری میتوان مغز را تمرین داد و قبراق نگه داشت. از جمله مزایای بازی فکری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت حافظه؛
- افزایش سرعت انتقال؛
- افزایش سرعت تفکر؛
- افزایش مهارتهای شناختی؛
- افزایش سطح ؛
- افزایش مهارت استقلال در تفکر و برنامهریزی.
بازیهای فکری و بازی دونه انواع و اقسامی دارد. اگر قبول دارید که بازی فکری ، پیر و جوان نمیشناسد و همه از مزایای آن سود میبرند، در ادامه به تعدادی از انواع بازی فکری توجه کنید:
انواع بازی فکری را بشناسید
بازی فکری انواع مختلفی دارد که هر یک به تقویت مهارتها و تواناییهای مشخصی میپردازند. به طور کلی میتوان چند دستهبندی برای آن در نظر گرفت:
- بازی با کارت؛
- بازی های رومیزی؛
- بازی با طرح تست هوش، معما؛
- بازی های ساختنی.
۱. بازی فکری با کارت
بازیهای کارتی، معمولا شامل تعدادی کارت هستند که دو یا چند نفر با هم برای رسیدن به نتیجهای خاص رقابت میکنند. دبلنا، مونوپولی و… از جمله بازیهای کارتی هستند. انواع و اقسام دیگر آن را هم قطعا خودتان میشناسید. به نظر شما مزایای بازیهای کارتی چیست؟
افزایش صمیمیت و ارتباطات
- این روزها فناوری به همه زمینههای زندگیمان وارد شده است. حتی بازیهای موبایلی و رایانهای هم جای خود را به بازیهای شاد و مفیدی داده است که قدیمترها در دورهمیها انجام میدادیم. بازیهای کارتی به شما کمک میکنند تا در جمعهای دوستانه و خانوادگی به هم نزدیکتر شوید، بیشتر با هم صحبت کنید و یخ جمع را بشکنید. بازیهای کارتی عموما گروهی هستند و همین باعث میشود که افراد، تلفنهای همراهشان را کنار بگذارند و با هم در گفتوگو و ارتباط بیشتری قرار بگیرند.
امکان بازی کردن برای همه گروههای سنی
- یکی از مزایای درخشان بازیهای کارتی، این است که همه افراد در گروههای سنی مختلف و با توانمندیهای گوناگون میتوانند در آن شرکت کنند. شاید بپرسید که منظور از توانمندیهای مختلف چیست و چرا همه گروههای سنی میتوانند در آنها شرکت کنند. در درجه اول باید گفت که بازیهای کارتی بیشتر مبتنی بر شانس هستند و با اینکه نیاز به فکر کردن و به کارگیری حافظه دارند، آنقدر پیچیده نیستند که فقط کسانی از عهده آنها برآیند که بسیار باهوش و زرنگ هستند. پس جای نگرانی و خجالت برای بازی کردن وجود ندارد. نترسید و به جنبه نشاط و تفریح بازی فکر کنید تا به طور غیرمستقیم، مغزتان را هم نرمشی داده باشید.
امکان بازی کردن برای افراد با تواناییهای مختلف
- به واسطه شکل و شمایل بازی، امکان مشارکت افرادی که از نظر جسمی هم محدودیت و معلولیت دارند کاملا وجود دارد. اگر بخواهید با دوستان یا اعضای خانوادهتان برنامهای مفرح بگذارید و مثلا تنیس، والیبال یا بازیهای حرکتی انجام بدهید شاید عزیزانتان که معلولیت و محدودیت جسمی دارند، قادر به شرکت در بازی نباشند. اما با وجود بازیهای کارتی، تقریبا همه با توانمندیهای مختلف هوشی و جسمی میتوانند شرکت کنند و لذت ببرند.
تقویت حافظه
- بازیهای کارتی، تمرینات ذهنی بسیار خوبی هم هستند. همانطور که گفته شد، بازیهای کارتی دشوار نیستند ولی برای انجام آنها باید خاصی انتخاب کرد و با محاسبه یا بررسی شرایط سریع تصمیمگیری کرد. علاوه بر اینها، در بعضی از انواع بازیهای فکری لازم است تا رفتار بازیکنان دیگر را زیر نظر بگیرید و به روند بازی به دقت توجه کنید. موفقیت در این قسمت از بازی، نیازمند بهکارگیری حافظه است. همه اینها یعنی مغزتان در حال تمرینِ تمرکز و تقویت دقت است.
۲. بازی فکری رو میزی
بازی فکری رومیزی هم همان بازیهای معروفی هستند که بهصورت یک صفحه بازی رو میزی طراحیشده، دو یا چند نفر را به خود مشغول میکند. شطرنج که معرف حضور همگان است و از نمونههای دیگر میتوان به تخته نرد و مِنچ و… اشاره کرد. این بازیها هم مزایایی دارند که هم در شما حس و حال خوبی ایجاد میکنند و هم برای مغزتان مفید هستند:
ایجاد شادی و نشاط
- وقتی با اعضای خانواده، مشغول بازیهای فکری مانند تخته میشوید، لحظاتتان پر از خنده و نشاط میشود. خندیدن در مغز ، هورمون اندورفین(endorphin) ترشح میکند یعنی هورمونی که نشاط و شادمانی در شما به وجود میآورد. خندیدن و در کنار هم بودن هم اعتماد، همراهی و همدردی میان افراد خانواده و دوستان را بیشتر میکند.
تقویت مهارتهای شناختی
- بازیهای فکری با تخته منجر به تقویت مهارتهای شناختی میشوند. همانطور که قبلا هم اشاره شد، حل مسأله یکی از مهارتهای شناختی است. بازی با کارت به تقویت بخشهایی از مغز مانند: هیپوکامپ و قشر پیشپیشانی کمک شایانی میکند. این بخشهای مغز مسئول مدیریت افکار پیچیده و شکل دادن به حافظه هستند به همین خاطر با بازیهای فکری مانند تختهنرد میتوان به تقویت مغز کمک کرد.
حتما بخوانید:
جلوگیری از مشکلات ناشی از کهولت سن
- بازیهای فکری به حفظ توانمندی شناختی در افراد مسن هم کمک زیادی میکنند یکی دیگر از مزایای بازی فکری با تخته، کاهش خطر ابتلا به و است. به دلیل اینکه با بازیهای تختهای مانند شطرنج، مدام نیاز به فکر کردن و درگیرسازی مغز با فرایند بازی وجود دارد. مغز فعال و قوی، کمتر در معرض از دست دادن تواناییهایش قرار میگیرد.
تنظیم فشار خون و ایجاد آرامش
- بازی کردن یک فعالیت مفرح است و حین انجام آن، بدن بیشتری پیدا میکند. برای مثال ترشح اندورفین که ناشی از آرامش و نشاط بازی است، ماهیچهها را در حالت آرامتری نگه میدارد و به بهبود گردش خون در بدن هم کمک میکند. بهبود وضعیت گردش خون در بدن باعث متعادل نگه داشتن فشار خون میشود.
کاهش تنش و استرس
- بعضی از پژوهشها در حوزه بازی نشان میدهد که افراد زیادی برای و فشارهای مختلف به بازی کردن روی میآورند. در تحقیقی مشخص شد که ۶۴ درصد از شرکتکنندگان در پژوهش از بازی فکری برای کاهش تنشهای روزانه خود بهره میبرند.
۳. بازی فکری با طرح تست هوش، معما
بعضی از انواع بازی فکری هم با حل کردن معماها و پاسخ دادن به تست هوش همراه هستند. در بازیهای معمایی و توأم با تست هوش، مغز و ذهن بیشتر استفاده میشود. در این نوع بازیها برای پیروزی نیاز به فکر کردن وجود دارد. دیگر خبری از شانس و اقبال نیست. بلکه فرد باید تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا به پاسخ صحیح دست پیدا کند.
تمرین ایجاد ارتباطات مؤثر
- بازیهای معمایی و تست هوشها معمولا به صورت گروهی انجام میشوند. همین موضوع میتواند به تقویت مهارتهای افراد در بهبود بخشیدن به ارتباطات اجتماعیشان کمک کند. زمانی که شما با همگروهیهای خود در تعامل و ارتباط قرار میگیرید، در واقع، در حال تمرین کردن همفکری، ارتباط مؤثر برقرار کردن با دیگران و سازگاری با جمع هم هستید.
یادگیری و تمرین تفکر حل مسأله
- بازی فکری در قالب معما و تست هوش، دستاوردهای فراوانی برایتان به همراه خواهد داشت. تقویت ، افزایش میزان صبر و حوصله و توانایی سازماندهی و منظم کردن افکار از جمله رهاوردهای بازیهای فکری به این سبک است. بازیهای معمایی به شما یاد میدهند که چطور یک مسأله را به بخشهای کوچکتر تقسیم کنید تا قابلیت بررسی ابعاد مختلف آن میسر شود. تقویت هم از مزیتهای درخشان بازیهای معمایی است. از این نترسید که شاید از عهده این بازیها برنیایید. خجالت را کنار بگذارید و روی تواناییهای سلولهای خاکستریتان بیشتر حساب کنید.
افزایش ضریب هوشی
- تحقیقات نشان داده است که حل کردن معماها و بازیهای فکری که با هوش سر و کار دارند باعث افزایش بهره یا ضریب هوشی (IQ) میشود. علت این است که معماها، شما را به سمت تفکر و استدلال هدایت میکنند. برای حل مسائلی که در این نوع از بازیها مطرح میشود، نیاز به استفاده از معلومات عمومی در کنار بهرهمندی از حافظه، منطق و توانایی حل مسأله وجود دارد. در نتیجه مغز ورزیدهتر و کارکشتهتر میشود.
حتما بخوانید:
تقویت قوه تحلیل و استدلال
- وقتی به حل معما و تست هوش میپردازید باید از منطق خود استفاده کرده و موضوع را برای خود استدلال کنید. در نتیجه تمرکزتان افزایش پیدا میکند و لازم است با روشهای تحلیلی و منطقی مختلف به نتیجه برسید. در این صورت، ذهنی فعالتر خواهید داشت که یاد میگیرد برای حل مسائل خود از استفاده کند.
۴. بازیهای ساختنی
احتمال اینکه فکر کنید، بازیهای ساختنی مختص کودکان است بسیار زیاد است. اما دوست عزیز! چنین چیزی به هیچوجه صحیح نیست. همانطور که در موارد قبلی خواندید، بازی کردن آن هم از نوع فکری، برای همه افراد در طیفهای سنی مختلف مفید است. بازیهای ساختنی هم همینطور هستند. مثلا ساخت پازلها، مدلها و… میتواند مزایای مختلفی از جمله موارد زیر را برای بزرگ و کوچک به همراه داشته باشد:
افزایش دقت
- بازیهای ساختنی، توجه به جزئیات و دقت را در شما افزایش میدهند. وقتی قرار است یک پازل ۲هزار قطعه را بسازید باید به قطعات مختلف نگاهی دقیق داشته باشید و مثلا به شکل قطعهها، رنگشان، ابعادشان و… دقیق توجه کنید. تشخیص تفاوتها میان قطعات مختلف باعث میشود که به فرد دقیقتری بدل شوید و این دقت در زندگی روزانه، ارتباطات و کارتان هم بسیار مفید خواهد بود. کودکان هم با انجام این بازیها، بادقتتر با مسائل مختلف رو به رو خواهند شد.
افزایش اعتماد به نفس
- بازیهای ساختنی هم برای کاهش استرسها بسیار مفید هستند. در هنگام بازی کردن، مغز از حالت فشار و تنش به حالتی مشابه رویا دیدن فرو میرود. این تغییر حالت مغزی از هوشیاری فعال به هوشیاری ناخودآگاه، استرس را کاهش میدهد، خلقوخو را بهبود میبخشد و را هم بیشتر میکند.
خوشخلقی و بهبود روحیه
- بازیهای ساختنی به ترشح هورمون در مغز کمک میکنند. دوپامین یک انتقالدهنده عصبی است که در بهبود اخلاق و حال و هوایتان نقش دارد. دوپامین علاوه بر ایجاد در شما، تمرکز، و حافظه را هم زیاد میکند. هر وقت که یک بازی ساختنی را با موفقیت به پایان میرسانید، در مغز دوپامین ترشح میشود. ترشح دوپامین، راهی است که مغز برای سپاسگزاری از شما بابت دستاوردهای مختلف در اختیارتان میگذارد.
تقویت استدلال دیداری
- برای موفقیت در بازیهای ساختنی باید در قطعات مختلف بازی، پازل یا…، دقیق شوید. این دقت نظر، استدلال بصری یا دیداری را افزایش میدهد. هر چقدر که توانایی استدلال دیداریتان بیشتر باشد در انجام برخی از امورات روزانه موفقتر عمل خواهید کرد. مثلا در پارک کردن خودرو و رانندگی، در خواندن نقشه و مسیریابی و…، بهتر عمل خواهید کرد.
در آخر
بازیهای فکری با یک تیر، چندین و چند نشان را هدف میگیرند. با وجود آنها هم مهمانیها و دورهمیهایتان خوشتر و شادتر خواهد گذشت، هم از مغزتان استفاده بهتری میکنید و هم از فشار و استرسهای رنگارنگ نجات پیدا خواهید کرد. پس اهمیت بازی کردن را دستکم نگیرید. بازیهای فکری متنوعی در بازار وجود دارند که دستتان را در انتخاب کاملا باز میگذارند. انتخاب با شما است. بهتر است سریعتر دست به کار شوید برای روزهایی که فشار کار و زندگی، فکرتان را خسته و روحتان را مشوش میکند، یک عدد بازی فکری تهیه کنید و در منزل به انجام آن بپردازید، با خانواده و فرزندانتان بازی کنید و مهمانیهای دوستانه و خانوادگیتان را گرم و دوستداشتنی برگزار کنید.
تکنیکهایی برای بهخاطر سپردن اطلاعات و بازیابی آنها در زمان مناسب
۱۰،۰۰۰ تومان
نی ورندل در میان بگذارید. در این مقاله ولفگانگ کرامر طراح بردگیم محبوب و معتبر آلمانی، به ویژگیهای یک بازی رومیزی خوب اشاره میکند. خواندن این مقاله را هم به طراحان بازی پیشنهاد میکنیم و هم به علاقمندان بازی که بتوانند دلایل جذابیت بازیها را بهتر ارزیابی کنند.
برخی از بازیهای طراحی شده توسط کرامر و دوستان
دوست داشتن یا نداشتن یک بازی مسئلهای سلیقهای است. ارزش یک بازی از نظر بازیکنان، شدیدا به علایق آنها بستگی دارد. بعضی بازیکنها شانس را دوست دارند و برخی دیگر وجود تاکتیک در یک بازی را ترجیح میدهند. در حالی که بعضی از برقراری ارتباط با بازیکنان دیگر لذت میبرند و … . اما این که یک بازی خوب تلقی شود و یا جذابیت چندانی نداشته باشد، کاملا هم وابسته به علایق افراد نیست. معیارهای عینی مشخصی هم وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند:
اصالت
یک بازی جدید، باید بکر و بدیع باشد. باید المانهایی داشته باشد که پیش از این به تنهایی یا با این ترکیب در بازی دیگر وجود نداشته اند.
تازگی و ارزش تکرار بالا
هرچه یک بازی بیشتر بازیکنان را به تکرار خود ترغیب کند، بازی بهتری خواهد بود. یکی از جنبههای مهم این موضوع روندی است که بازی در پیش خواهد گرفت. این روند هر مرتبه باید تا جای ممکن با دفعات پیشین متفاوت باشد. بازیای که این ویژگی را نداشته باشد خیلی زود خسته کننده خواهد شد. یک بازی خوب همیشه به اندازهی مرتبهی اول جذاب خواهد بود.
غافلگیری
یک بازی باید سرشار از غافلگیری باشد. باید به شدت از روند تکرار شونده در ترتیب بازیکنان، پیشرفت بازی، و رویدادها پرهیز کرد.
فرصت برابر
در آغاز بازی، همهی بازیکنان باید شانس برابری برای برد داشته باشند. به طور خاص، بازیکن شروع کننده نباید مزیت یا نقطه ضعفی نسبت به دیگران داشته باشد.
شانس پیروزی
قاعدهی مشابهی در مورد پایان بازی وجود دارد. همهی بازیکنان باید تا اواخر بازی، حداقل در تئوری، شانسی برای پیروزی داشته باشند. این احتمال ممکن است ناچیز باشد، اما به هر حال باید وجود داشته باشد.
اگر در هر مرحلهای از بازی، تصمیمها و اقدامات بازیکنی که دیگر امیدی به پیروزی ندارد بتواند به شکلی برنده را مشخص کند، بازی جذابیت خود را از دست خواهد داد. این مشکل به ویژه در بازیهای استراتژی بهوجود میآید.
نبود حذف زود هنگام
همهی بازیکنان باید تا زمانی که بازی رو به اتمام است درگیر بازی باقی بمانند. هیچ بازیکنی نباید تا اواخر بازی حذف شود.
مجموعهی one night با کوتاه کردن بازی، زمان انتظار بازیکن حذف شده را کاهش داد (تصویر از Steve Friedly).
زمان انتظار منطقی
هیچ چیز به سادگی انتظار طولانی و بیکاری بازیکن وقتی منتظر فرارسیدن نوبت خود است، علاقهی بازیکن را از بین نمیبرد. شطرنج یک مثال مناسب برای حالت متضاد این وضعیت است. یک بازیکن ممکن است زمانی طولانی منتظر رسیدن نوبت خود باقی بماند، اما میتواند از زمان انتظار خود برای برنامه ریزی حرکت بعدیاش استفاده کند.
کنترل خلاق
اگر یک بازی بر اساس شانس بنا نشده باشد، باید به بازیکن فرصتی برای تأثیر گذاری بر روی روند و راستای پیشروی بازی بدهد. هیچ چیز برای بازیکن خسته کنندهتر از این نیست که احساس کند “بازی او را به پیش میبرد” و نه بر عکس. یک بازی خوب باید چالش برانگیز باشد.
یکپارچگی
عنوان، موضوع و حال و هوا، قالب، و گرافیک یک بازی باید حسی یکپارچه و هماهنگ را منتقل کنند.
کیفیت اجزا
دوام، کاربردی بودن و جذابیت ظاهری اجزای بازی سهم زیادی در ارزش بازی نزد مخاطبان آن دارند.
Evolution، مثالی زیبا از یکپارچگی حال و هوا، قوانین، و اجزای با کیفیت
گروههای هدف و یک دستی قوانین
بازیها از نظر آنچه که از مخاطب خود میطلبند، با یکدیگر متفاوت هستند. بعضی بازیها نیاز به مهارتهای خاصی دارند. قوانین بازی باید از این نظر منسجم باشند. برای مثال، یک بازی استراتژی نباید به هیچ شکلی توسط عامل شانس تحت تأثیر قرار گیرد. بازیکنی را تصور کنید که در حال چیدن یک نقشه و انتخاب ترتیب مشخصی برای اعمال خود است، اما باید برای اجرای این اعمال تاس بریزد. واضح است که این دو مفهوم با همدیگر سازگار نیستند.
با وجود این که فرض یکپارچگی و یکدستی قوانین بدیهی به نظر میرسد، اما بازیهای بسیاری هستند که گروه هدف خود را به طور واضح مشخص نمیکنند. بعضی مواقع به سختی میتوان گفت که یک بازی برای افراد علاقهمند به استراتژی، شانس، یا ترکیبی از این دو، و یا حتی افرادی که به بازیهای مبتنی بر ارتباط علاقهمند هستند طراحی شده است.
بازیهای شانسی باید قوانین سادهای داشته باشند و حرکتهای جایگزین ممکن اندکی را ارائه دهند. این مسئله باید منجر به نوبتهای کوتاه و یک بازی نسبتا سریع شود. بازیهای استراتژی که در سوی دیگر این طیف قرار میگیرند، باید در هر حرکت انتخابهای متنوعی را ارائه کنند. این امر به بازیکنان اجازه میدهد که به توانایی بالقوهی خود در بازی پی ببرند. یک بازیکن باید بتواند در بازی ماهر شود.
کشش و درگیری بازیکنان
هر بازی منحنی کشش (Tension) منحصر به خود را دارد. اما در همهی بازیها باید از دورههای طولانی مدت با درگیری و کشش نسبتا کم پرهیز کرد. تصویر زیر نمایی از یک منحنی کشش متداول را نشان میدهد.
یادگیری یک بازی و کسب مهارت در آن
یادگیری سریع و آسان یک بازی مزیت مهمی است، و در کنار آن هر چه قوانین بازی سادهتر و واضحتر باشند بهتر است. بهکارگیری مؤلفههای آشنا از زندگی روزمرهی افراد هم میتواند بازی را بهبود دهد. نیازی نیست که این مؤلفهها دقیقا متناظر با یک وضعیت مشخص در دنیای واقعی باشند. بلکه شباهتی کلی کافی است.
همهی بازیها از داشتن قوانین پیچیده رنج نمیبرند. به طور کلی، هر چه بازیکنان فرصت بیشتری برای تأثیرگذاری بر روی روند پیشروی بازی داشته باشند، راحتتر با مجموعهی پیچیدهای از قوانین کنار خواهند آمد.
پیچیدگی و تأثیرگذاری
بازیهای ساده و کوتاه باید قوانین ساده و کوتاهی داشته باشند. بازیهای پیچیده اما ممکن است قوانین پیچیدهتری هم داشته باشند. این مفاهیم در نمودار زیر نشان داده شده اند.
بازی دلخواه شما در کدام قسمت این نمودار قرار میگیرد؟
این که بازیکن میتواند تا چه حد روی روند بازی تأثیر بگذارد در امتداد محور x و میزان پیچیدگی قوانین هر بازی در راستای محور y مشخص شده است. به محض این که مکان قرار گیری چند بازی را در این دستگاه مختصات مشخص کنید، متوجه فضای خالی ایجاد شده در ناحیهی 2 خواهید شد. تمامی بازیهای خوب و قابل قبول روی نمودار مرزی x=y و یا پایینتر از آن قرار خواهند گرفت. میتوان نتیجه گرفت که پیچیدگی قوانین در یک بازی فقط زمانی قابل پذیرش است که همراه با سطح نسبتا بالایی از تأثیرگذاری بازیکنان بر روی روند بازی باشد.