قوانین خرید و فروش رمز ارز

فعالیت در بازار رمز ارزها در ایران، ابعاد قانونی خاص خود را دارد که درک آن ها برای هر فعال اقتصادی حیاتی است. در ایران، خرید، فروش و نگهداری رمز ارزها ذاتاً جرم تلقی نمی شود، اما این فعالیت ها باید در چارچوب مشخصی انجام شوند تا از بروز مشکلات حقوقی و کلاهبرداری جلوگیری شود.

این حوزه، با وجود جذابیت های فراوان، پیچیدگی هایی نیز به همراه دارد؛ پیچیدگی هایی که از عدم شفافیت کامل برخی قوانین و سرعت بالای تحولات تکنولوژیک ناشی می شوند. بسیاری از افراد با این سوال مواجه هستند که آیا می توانند با خیال راحت در این بازار فعالیت کنند؟ آیا مالیاتی در کار است؟ نهادهای ناظر کدامند و چگونه می توان از دام کلاهبرداران در امان ماند؟ این ابهامات می تواند سرمایه گذاران و معامله گران را در بلاتکلیفی قرار دهد. از سوی دیگر، بخش استخراج رمز ارز نیز قوانین خاص خود را دارد که شناخت دقیق آن ها برای ماینرها ضروری است. از همین رو، نیاز به یک راهنمای جامع و کاربردی که تمامی این زوایا را پوشش دهد، بیش از پیش احساس می شود تا مسیر فعالیت در این بازار برای مخاطبان فارسی زبان روشن تر شود و با آگاهی کامل گام بردارند.

مبانی و مفاهیم کلیدی: رمز ارز از نگاه قانون گذار ایرانی

برای ورود به دنیای رمز ارزها و فعالیت آگاهانه در آن، ابتدا باید با تعاریف و وضعیت حقوقی این دارایی ها از منظر قانون گذار ایرانی آشنا شد. این آشنایی، نخستین گام در پیمایش مسیر پرفراز و نشیب بازار ارزهای دیجیتال محسوب می شود.

تعریف رمز ارز، رمزپول و رمزدارایی: تفاوت ها و تعاریف رسمی

در فضای قانون گذاری ایران، ممکن است با واژه های مختلفی نظیر رمز ارز، رمزپول و رمزدارایی مواجه شد که هر یک از سوی نهادهای مختلف تعاریف خاص خود را دارند. عموماً، رمز ارز به کلیه ارزهای دیجیتالی اطلاق می شود که بر پایه فناوری بلاکچین ایجاد شده اند. در تعاریف رسمی تر، رمزپول بیشتر معادل ارز دیجیتال ملی یا CBDC (Central Bank Digital Currency) در نظر گرفته می شود که متمرکز و تحت نظارت بانک مرکزی است. رمزدارایی نیز واژه ای گسترده تر است که شامل هر نماد دیجیتالی از ارزش یا حق مالی و غیرمالی می شود که بر بستر دفتر کل توزیع شده قابل نگهداری و انتقال است. این تمایزات، درک ماهیت قانونی فعالیت ها را آسان تر می سازد.

وضعیت کلی حقوقی رمز ارزها

شاید مهم ترین سوال برای هر علاقه مند به بازار کریپتو در ایران این باشد که آیا رمز ارزها پول رسمی کشور محسوب می شوند؟ پاسخ قاطع این است: خیر. دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، استفاده از رمز ارزها را به عنوان ابزار پرداخت داخلی ممنوع کرده اند. به این معنا که نمی توان از بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال برای خرید روزانه کالا و خدمات در داخل کشور استفاده کرد.

با این حال، این ممنوعیت به معنای جرم انگاری مالکیت یا معامله رمز ارزها نیست. مطابق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، تنها رفتارهایی جرم تلقی می شوند که در قانون برای آن ها مجازات تعیین شده باشد. در حال حاضر، هیچ قانون صریحی در ایران، مالکیت یا خرید و فروش رمز ارزها را جرم انگاری نکرده است. بنابراین، می توان گفت این فعالیت ها ذاتاً غیرقانونی نیستند، اما فاقد حمایت و ضمانت دولتی و بانکی هستند. این شرایط، نیازمند احتیاط و آگاهی بیشتری از سوی فعالان بازار است.

مقایسه وضعیت قانونی پول رایج، ارزهای خارجی و رمز ارز در ایران

برای درک بهتر جایگاه قانونی رمز ارزها، مقایسه ای بین آن ها، پول رایج (ریال) و ارزهای خارجی (مانند دلار یا یورو) مفید خواهد بود:

ویژگی	پول رایج (ریال)	ارزهای خارجی	رمز ارز
وسیله پرداخت داخلی	مجاز و رسمی	ممنوع (به جز موارد خاص)	ممنوع
مالکیت	مجاز	مجاز (با رعایت سقف و ضوابط)	مجاز (بدون حمایت دولتی)
ضمانت دولتی و بانکی	دارد	دارد (در چهارچوب مشخص)	ندارد
نظارت و تنظیم گری	کامل (بانک مرکزی)	کامل (بانک مرکزی)	در حال توسعه (بانک مرکزی و سایر نهادها)

این جدول نشان می دهد که رمز ارزها، در مقایسه با پول رایج و ارزهای خارجی، از منظر قانون گذار ایرانی در جایگاهی متفاوت و با محدودیت های بیشتری قرار دارند؛ عمدتاً به دلیل عدم حمایت دولتی و ممنوعیت استفاده به عنوان ابزار پرداخت داخلی. این شرایط، اهمیت درک دقیق و به روز از قوانین را برای هر کسی که در این فضا فعالیت می کند، دوچندان می سازد.

نهادهای ناظر و تصمیم گیرنده: بازیگران اصلی عرصه قانون گذاری رمز ارز در ایران

در فضای پیچیده قانون گذاری رمز ارزها در ایران، چندین نهاد نقش های کلیدی ایفا می کنند. آشنایی با این بازیگران اصلی و مسئولیت های آن ها، برای هر فردی که قصد فعالیت در این بازار را دارد، ضروری است.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (CBI)

بانک مرکزی به عنوان نهاد سیاست گذار پولی و ارزی کشور، نقش محوری و اصلی را در تنظیم گری و نظارت بر بازار رمز ارزها ایفا می کند. این نهاد مسئولیت های گسترده ای را بر عهده دارد، از جمله:

• تدوین سیاست ها و چهارچوب های کلی در زمینه رمز ارزها.
• صدور مجوز برای صرافی های فعال در زمینه مبادلات رمز ارز و نظارت بر عملکرد آن ها.
• تنظیم گری مبادلات ریالی مرتبط با خرید و فروش رمز ارزها.
• اجرای قوانین مبارزه با پولشویی (AML) و تامین مالی تروریسم (CFT) در این بازار.

فعالیت های بانک مرکزی به طور مداوم بازار را تحت تأثیر قرار می دهد، به ویژه در بخش هایی مانند سقف واریز و برداشت ریالی که مستقیماً بر فعالیت معامله گران اثرگذار است.

وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)

در حالی که بانک مرکزی بیشتر بر مبادلات و صرافی ها تمرکز دارد، وزارت صمت مسئولیت صدور مجوز و تنظیم گری فعالیت های استخراج (ماینینگ) رمز ارز را بر عهده گرفته است. این وزارتخانه برای متقاضیان راه اندازی مزارع استخراج رمز ارز، مجوزهای لازم را صادر می کند و بر رعایت استانداردها و ضوابط فنی و زیست محیطی نظارت دارد. انتخاب وزارت صمت به عنوان نهاد مسئول ماینینگ، این فعالیت را به عنوان یک صنعت رسمی در کشور به رسمیت شناخته است.

شورای عالی فضای مجازی و کمیسیون اقتصادی مجلس

این دو نهاد نیز نقش مهمی در تدوین اسناد بالادستی و طرح های قانونی مربوط به رمز ارزها ایفا می کنند. شورای عالی فضای مجازی مسئولیت تدوین سندهای راهبردی و سیاست گذاری های کلان در حوزه فضای مجازی، از جمله بخش رمز ارزها را بر عهده دارد. کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در مراحل تدوین و بررسی طرح های قانونی، مانند طرح ساماندهی رمزدارایی ها، مشارکت فعال دارد. مصوباتی که از این نهادها خارج می شوند، مسیر آینده قانون گذاری رمز ارز در ایران را ترسیم می کنند.

قوه قضائیه و پلیس فتا

در صورتی که جرایم یا کلاهبرداری هایی در حوزه رمز ارزها رخ دهد، قوه قضائیه و پلیس فتا مرجع رسیدگی به این شکایات و تخلفات هستند. پلیس فتا با تخصص در جرایم سایبری، نقش اولیه در شناسایی و پیگیری موارد کلاهبرداری را ایفا می کند و در صورت لزوم، پرونده ها را به مراجع قضایی ارجاع می دهد. این نهادها، امنیت و اعتماد کاربران را در فضای پرریسک رمز ارزها تضمین می کنند.

شناخت دقیق مسئولیت های هر نهاد، به فعالان بازار رمز ارز کمک می کند تا با رعایت الزامات قانونی، فعالیت های خود را به شکلی مطمئن تر و شفاف تر پیش ببرند.

مسئولیت های نهادهای اصلی در یک نگاه

• بانک مرکزی: سیاست گذاری، صدور مجوز صرافی ها، نظارت بر مبادلات ریالی.
• وزارت صمت: صدور مجوز استخراج (ماینینگ) رمز ارز.
• شورای عالی فضای مجازی و کمیسیون اقتصادی مجلس: تدوین اسناد بالادستی و طرح های قانونی.
• قوه قضائیه و پلیس فتا: رسیدگی به جرایم و کلاهبرداری های مرتبط.

قوانین خرید و فروش رمز ارز در ایران: راهنمای جامع برای معامله گران

ورود به دنیای پرهیاهوی رمز ارزها، برای بسیاری از معامله گران جذاب و پر سود است. اما برای فعالیت امن و قانونی در این عرصه، آشنایی با قوانین خرید و فروش رمز ارز در ایران اهمیت فراوانی دارد. این بخش به بررسی جزئیات این قوانین برای معامله گران می پردازد.

قانونی بودن خرید، فروش و نگهداری رمز ارز

یکی از مهم ترین نکات برای معامله گران این است که فعالیت هایی مانند خرید، فروش و نگهداری رمز ارزها در ایران، ذاتاً جرم نیستند. به این معنا که افراد می توانند دارایی های دیجیتال خود را نگهداری کنند یا در پلتفرم های مجاز اقدام به معامله آن ها کنند. این موضوع، اطمینان خاطری برای سرمایه گذاران ایجاد می کند، اما به این معنی نیست که هیچ محدودیتی وجود ندارد. بلکه این فعالیت ها باید در چهارچوبی خاص و با رعایت ضوابطی که نهادهای ناظر تعیین کرده اند، انجام شوند.

اهمیت انتخاب صرافی مجاز و دارای مجوز

انتخاب پلتفرم مناسب برای معامله رمز ارز، از اهمیت بالایی برخوردار است. خطرات استفاده از صرافی های خارجی و غیرمجاز، نظیر مسدود شدن حساب، عدم امکان پیگیری قانونی در صورت بروز مشکل و عدم تطابق با مقررات مبارزه با پولشویی (AML) و احراز هویت (KYC) ایران، می تواند سرمایه گذاران را با چالش های جدی مواجه کند. بنابراین، توصیه می شود که معامله گران فقط از صرافی های داخلی که دارای مجوزهای لازم از بانک مرکزی هستند، استفاده کنند. این صرافی ها معمولاً معیارهایی مانند احراز هویت قوی، شفافیت در ارائه خدمات و سابقه فعالیت مشخص دارند.

راهنمای عملی: گام به گام انتخاب صرافی امن

1. بررسی مجوزها: اطمینان حاصل شود که صرافی از بانک مرکزی یا نهادهای ذی ربط مجوز فعالیت دریافت کرده است.
2. احراز هویت قوی: صرافی دارای فرآیند احراز هویت دقیق و مطابق با قوانین کشور باشد.
3. سابقه فعالیت: بررسی سابقه فعالیت و نظرات کاربران در مورد صرافی.
4. پشتیبانی مشتری: صرافی از پشتیبانی قوی و در دسترس برای حل مشکلات احتمالی برخوردار باشد.

الزامات احراز هویت (KYC) و مبارزه با پولشویی (AML)

تمامی صرافی های مجاز در ایران موظف به اجرای کامل فرآیند احراز هویت (KYC) برای کاربران خود هستند. این الزام به دلیل مبارزه با پولشویی (AML) و جلوگیری از تأمین مالی تروریسم (CFT) وضع شده است. احراز هویت شامل ارائه مدارک شناسایی معتبر، اطلاعات بانکی و گاهی حتی عکس سلفی است. این فرآیند ممکن است زمان بر به نظر برسد، اما به حفظ امنیت مالی کاربران و جلوگیری از فعالیت های غیرقانونی کمک شایانی می کند. معامله گران با تکمیل دقیق و صحیح این مراحل، مسیر فعالیت خود را قانونی و امن می سازند.

محدودیت های واریز و برداشت ریالی (آپدیت ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴)

بانک مرکزی به منظور کنترل جریان وجوه و مبارزه با پولشویی، محدودیت هایی را برای واریز و برداشت ریالی در صرافی های رمز ارز اعمال کرده است. این محدودیت ها در سال های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ دستخوش تغییراتی شده اند. سقف واریز و برداشت روزانه ریالی، معمولاً بر اساس هر کارت بانکی یا کد ملی تعیین می شود. این محدودیت ها ممکن است بر حجم معاملات روزانه یا ماهانه سرمایه گذاران تأثیر بگذارد، بنابراین، آگاهی از آخرین به روزرسانی ها در این زمینه برای برنامه ریزی مالی ضروری است. این محدودیت ها با هدف ایجاد شفافیت و کاهش ریسک های مالی در بازار اعمال می شوند.

وضعیت قانونی NFTها (توکن های غیرمثلی)

در حال حاضر، در قوانین خرید و فروش رمز ارز ایران، ممنوعیت صریحی برای خرید، فروش یا نگهداری NFTها (توکن های غیرمثلی) وجود ندارد. این دارایی های دیجیتال که هر یک منحصر به فرد هستند، در فضای قانونی کنونی فاقد چهارچوب مشخصی هستند. با این حال، همانند سایر رمز ارزها، هر گونه فعالیت مرتبط با NFTها باید در چهارچوب قوانین عمومی کشور و با رعایت اصول احتیاط و آگاهی از ریسک های موجود صورت پذیرد. پیش بینی می شود با تکامل و شفاف تر شدن قوانین، وضعیت NFTها نیز در آینده به وضوح بیشتری مشخص شود.

قوانین استخراج رمز ارز در ایران: راهنمای جامع برای ماینرها

استخراج یا ماینینگ رمز ارزها، به ویژه بیت کوین، در ایران به عنوان یک صنعت رسمی پذیرفته شده و فرصت هایی را برای فعالان این حوزه فراهم کرده است. اما فعالیت در این صنعت نیز، نیازمند رعایت قوانین و مقررات خاصی است که شناخت آن ها برای ماینرها حیاتی است.

قانونی بودن ماینینگ به عنوان یک صنعت

دولت ایران در سال های اخیر، با تصویب مصوباتی، استخراج رمز ارز را به عنوان یک فعالیت صنعتی قانونی به رسمیت شناخته است. این به معنای آن است که افراد و شرکت ها می توانند با رعایت ضوابط و اخذ مجوزهای لازم، به صورت رسمی به این فعالیت بپردازند. این رویکرد، در راستای استفاده از پتانسیل های اقتصادی صنعت بلاکچین و تأمین نیازهای ارزی کشور صورت گرفته است.

مراحل و شرایط دریافت مجوز از وزارت صمت

برای راه اندازی مزرعه استخراج رمز ارز و فعالیت قانونی در این حوزه، ماینرها باید از وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) مجوزهای لازم را دریافت کنند. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

1. تکمیل درخواست: ارائه درخواست کتبی و تکمیل فرم های مربوطه به وزارت صمت.
2. ارائه مدارک لازم: شامل مدارک شناسایی، طرح توجیهی اقتصادی، مشخصات فنی تجهیزات و محل استقرار.
3. بررسی و تأیید: بررسی درخواست توسط کارشناسان وزارت صمت و تأیید صلاحیت متقاضی.
4. رعایت استانداردها: ماینرها باید استانداردهای فنی و زیست محیطی تعیین شده را رعایت کنند.

عدم دریافت مجوز یا فعالیت بدون آن، می تواند عواقب قانونی جدی از جمله توقیف دستگاه ها و جریمه های سنگین را به دنبال داشته باشد.

تعرفه های انرژی و چالش های آن

یکی از بزرگترین چالش های ماینرها در ایران، تأمین انرژی و تعرفه های مربوط به آن است. قوانین استخراج رمز ارز به صراحت ممنوعیت استفاده از برق یارانه ای (مانند برق خانگی یا کشاورزی) را اعلام کرده اند. ماینرها موظفند از تعرفه های صنعتی یا صادراتی برای برق مصرفی خود استفاده کنند که معمولاً بسیار بالاتر از تعرفه های عادی است. نحوه محاسبه این تعرفه ها می تواند بر سودآوری مزارع استخراج تأثیر چشمگیری داشته باشد و نیازمند بررسی دقیق هزینه ها قبل از شروع فعالیت است.

الزام فروش رمز ارز استخراج شده به بانک مرکزی

بر اساس مصوبات موجود، ماینرهای دارای مجوز در ایران موظف هستند رمز ارزهای استخراج شده خود را طبق سازوکار و دستورالعمل های بانک مرکزی، به این نهاد بفروشند. این الزام با هدف تأمین ارز برای واردات و کمک به چرخه اقتصادی کشور صورت می گیرد. این سازوکار، یکی از جنبه های کلیدی تعامل صنعت ماینینگ با سیاست های ارزی دولت است و ماینرها باید از جزئیات آن آگاه باشند.

خطرات و مجازات استخراج غیرقانونی

استخراج غیرقانونی رمز ارز، یعنی هرگونه فعالیت بدون مجوز از وزارت صمت یا استفاده از برق یارانه ای، عواقب قانونی سنگینی دارد. این مجازات ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• توقیف تمامی دستگاه های استخراج.
• اعمال جریمه های نقدی سنگین.
• قطع انشعابات برق و سایر خدمات.
• پیگرد قانونی و مسئولیت کیفری.

از این رو، رعایت کامل قوانین و دریافت مجوزهای لازم برای ماینرها از اهمیت حیاتی برخوردار است تا از بروز مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری شود.

محدودیت های فصلی

در فصول اوج مصرف برق، به ویژه در تابستان و زمستان، ممکن است دولت و وزارت نیرو محدودیت ها یا ممنوعیت های موقتی را برای فعالیت مزارع استخراج رمز ارز اعمال کنند. این اقدام با هدف مدیریت بار شبکه برق و جلوگیری از خاموشی ها صورت می گیرد. ماینرها باید این محدودیت ها را در برنامه ریزی عملیاتی خود لحاظ کرده و از آخرین اطلاعیه ها در این زمینه مطلع باشند.

مالیات ارزهای دیجیتال در ایران: وضعیت کنونی و چشم انداز آینده

بحث مالیات بر ارزهای دیجیتال یکی از مباحث داغ و چالش برانگیز در ایران است که همچنان با ابهامات فراوانی روبروست. برای فعالان این بازار، درک وضعیت مالیاتی فعلی و پیش بینی روندهای آینده اهمیت زیادی دارد تا با آگاهی کامل از تعهدات خود، فعالیت کنند.

مالیات بر عایدی سرمایه (CGT)

در سال های اخیر، طرح هایی در مجلس شورای اسلامی با عنوان مالیات بر سوداگری یا مالیات بر عایدی سرمایه مطرح شده است که شامل انواع رمزپول و رمزدارایی نیز می شود. هدف این طرح ها، اخذ مالیات از سود حاصل از معاملات این دارایی ها است. با این حال، تا زمان نگارش این مقاله (آپدیت ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴)، این طرح ها هنوز به تصویب نهایی نرسیده اند و ایراداتی از سوی شورای نگهبان به آن ها وارد شده است. بنابراین، تا زمانی که قانون مشخصی در این زمینه به تصویب نرسد، کاربران عادی در ایران مشمول مالیات بر عایدی سرمایه از معاملات رمز ارز نخواهند بود.

این عدم شفافیت در مالیات ارز دیجیتال در ایران، برنامه ریزی مالی را برای سرمایه گذاران دشوار کرده است. انتظار می رود با تدوین قوانین جامع تر، این موضوع نیز در آینده روشن تر شود.

مالیات بر درآمد صرافی ها

بر خلاف کاربران حقیقی، صرافی های ارز دیجیتال به عنوان شخصیت های حقوقی، مشمول مالیات بر درآمد عملکرد خود هستند. این صرافی ها موظفند طبق قوانین مالیاتی کشور، درآمدهای خود را اظهار کرده و مالیات مربوطه را پرداخت نمایند. این تفاوت در رویکرد مالیاتی، نشان دهنده تلاش قانون گذار برای تمایز قائل شدن بین فعالیت های فردی و کسب وکارهای رسمی در این حوزه است.

ابهامات موجود و پیش بینی ها

همچنان ابهامات زیادی در خصوص نحوه مالیات بندی بر سود حاصل از معاملات کاربران، نگهداری بلندمدت دارایی ها یا حتی مالیات بر تراکنش ها وجود دارد. کارشناسان پیش بینی می کنند که در آینده، با توسعه قوانین و ابلاغ دستورالعمل های اجرایی دقیق تر، چهارچوب مالیاتی رمز ارزها در ایران شفاف تر شود. این شفافیت می تواند به رشد و بلوغ بیشتر این بازار در کشور کمک کند، زیرا سرمایه گذاران با اطمینان خاطر بیشتری می توانند به فعالیت بپردازند.

با وجود عدم شفافیت کامل، آگاهی از طرح های در دست بررسی و رویکردهای احتمالی آینده، به فعالان بازار کمک می کند تا آمادگی لازم را برای تغییرات احتمالی داشته باشند.

جرایم و کلاهبرداری های رایج در بازار رمز ارز و نحوه مقابله با آنها

بازار پررونق و تا حدی ناشناخته رمز ارزها، همواره بستر مناسبی برای فعالیت افراد سودجو و کلاهبردار بوده است. شناخت انواع کلاهبرداری های رایج و راه های مقابله با آن ها، از مهمترین نکاتی است که هر فعال در این حوزه باید به آن توجه کند.

انواع کلاهبرداری های رایج در بازار رمز ارز

کلاهبرداران با روش های مختلفی سعی در فریب کاربران و دستیابی به سرمایه های آن ها دارند. برخی از رایج ترین انواع این کلاهبرداری ها عبارتند از:

1. وعده های سود تضمینی و غیرواقعی (پروژه های پانزی و هرمی): این کلاهبرداری ها معمولاً با وعده سودهای بسیار بالا و تضمینی، افراد را ترغیب به سرمایه گذاری در پروژه هایی می کنند که هیچ مبنای واقعی ندارند. ساختار آن ها به گونه ای است که سود اعضای قدیمی تر با پول اعضای جدید پرداخت می شود و در نهایت، با جذب تعداد زیادی از سرمایه گذاران، پروژه ناپدید شده و سرمایه ها به سرقت می رود.
2. فیشینگ و حملات سایبری: کلاهبرداران با ایجاد وب سایت ها، اپلیکیشن ها یا لینک های جعلی که بسیار شبیه به پلتفرم های معتبر هستند، سعی در سرقت اطلاعات کاربری و کلیدهای خصوصی افراد دارند. با ورود اطلاعات در این صفحات جعلی، دسترسی به کیف پول یا حساب کاربری افراد فراهم می شود.
3. حساب های اجاره ای و پولشویی: برخی افراد سودجو با فریب دیگران، آن ها را ترغیب می کنند تا حساب بانکی یا حساب صرافی خود را اجاره دهند. در این روش، وجوه حاصل از فعالیت های غیرقانونی (مانند کلاهبرداری) به حساب اجاره ای واریز شده و سپس به حساب های دیگر منتقل می شود. صاحب حساب اجاره ای، ناخواسته در فرآیند پولشویی شریک شده و مسئولیت قانونی آن را بر عهده خواهد داشت.
4. سرقت اطلاعات شخصی و هک کیف پول ها: با استفاده از روش هایی نظیر مهندسی اجتماعی، پیامک های جعلی یا بدافزارها، اطلاعات شخصی کاربران را به دست آورده و از آن ها برای دسترسی غیرمجاز به کیف پول ها یا حساب های صرافی استفاده می کنند.

مرجع رسیدگی به شکایات

در صورت مواجهه با هرگونه کلاهبرداری در فضای رمز ارز، پلیس فتا و مراجع قضایی اصلی ترین نهادهایی هستند که می توان به آن ها مراجعه کرد. مراحل پیگیری معمولاً به این صورت است:

1. گزارش به پلیس فتا: در اولین گام، باید با مراجعه به وب سایت پلیس فتا یا دفاتر پلیس +۱۰، گزارش کلاهبرداری را ثبت کرد.
2. جمع آوری مستندات: تمامی شواهد، مکاتبات، آدرس کیف پول ها، شماره تراکنش ها و اسکرین شات ها باید به دقت جمع آوری و برای ارائه به مراجع قانونی آماده شوند.
3. پیگیری قضایی: پلیس فتا پس از بررسی اولیه، در صورت نیاز پرونده را به دادسرا و مراجع قضایی ارجاع می دهد تا مراحل قانونی ادامه یابد.

نکات امنیتی حیاتی برای کاربران

رعایت نکات امنیتی زیر، می تواند تا حد زیادی از وقوع کلاهبرداری ها جلوگیری کند:

• حفظ عبارت بازیابی (Seed Phrase) و کلیدهای خصوصی: این اطلاعات را هرگز با کسی به اشتراک نگذارید و آن ها را در مکانی امن و آفلاین نگهداری کنید.
• استفاده از احراز هویت دوعاملی (2FA): همیشه در صرافی ها و کیف پول هایی که از آن پشتیبانی می کنند، احراز هویت دوعاملی را فعال کنید.
• عدم اعتماد به وعده های سود غیرمنطقی: هیچ سرمایه گذاری بدون ریسکی با سود تضمینی و بسیار بالا وجود ندارد. همیشه به پروژه هایی که وعده های غیرواقعی می دهند، مشکوک باشید.
• بررسی دقیق آدرس ها: قبل از ورود به هر وب سایت یا انجام هر تراکنش، آدرس وب سایت و اپلیکیشن را با دقت بررسی کنید تا از جعلی نبودن آن اطمینان یابید.
• عدم کلیک بر لینک های مشکوک: از کلیک کردن بر روی لینک های ناشناس و مشکوک در ایمیل ها، پیامک ها یا شبکه های اجتماعی خودداری کنید.
• استفاده از کیف پول های سخت افزاری: برای نگهداری بلندمدت مقادیر زیادی از رمز ارز، کیف پول های سخت افزاری (Hardware Wallet) امن ترین گزینه محسوب می شوند.

آخرین تحولات و چشم انداز آینده قوانین رمز ارز در ایران (۲۰۲۵ و بعد از آن)

فضای قوانین خرید و فروش رمز ارز در ایران، پویا و در حال تحول است. تغییرات مداوم در رویکردهای قانون گذاری و ظهور فناوری های جدید، آینده این بازار را همواره در هاله ای از ابهام نگه می دارد. بررسی آخرین تحولات و پیش بینی روندهای آتی، برای درک مسیر پیش رو ضروری است.

مرور مصوبات و پیش نویس های اخیر

در سال های اخیر، شاهد تلاش های متعددی از سوی نهادهای دولتی و قانون گذار برای ساماندهی بازار رمز ارز بوده ایم:

• مصوبات دولت و بانک مرکزی: در آذر ۱۴۰۲، قانون بانک مرکزی ابلاغ شد که در آن واژه رمزپول تعریف شده و تنظیم گری و نظارت بر آن به بانک مرکزی سپرده شد. پیش از آن نیز، مصوباتی در خصوص استخراج رمز ارز و ممنوعیت استفاده از آن به عنوان ابزار پرداخت داخلی صادر شده بود. این مصوبات، هرچند کلی، اما چهارچوب اولیه فعالیت را مشخص کرده اند.
• پیش نویس طرح ساماندهی و توسعه رمزدارایی ها (آذر ۱۴۰۲): کمیسیون اقتصادی مجلس نیز پیش نویس طرحی جامع برای ساماندهی و توسعه رمزدارایی ها را منتشر کرد. این پیش نویس، تعاریف گسترده ای از رمزدارایی، فناوری دفتر کل توزیع شده و پایگاه معاملاتی ارائه داده است. هرچند این طرح هنوز به تصویب نهایی نرسیده، اما نشان دهنده اراده قانون گذار برای ایجاد یک چهارچوب قانونی جامع تر است.

پروژه ریال دیجیتال (CBDC)

یکی از مهم ترین پروژه های آینده نگرانه در حوزه مالی دیجیتال ایران، توسعه ریال دیجیتال است. ریال دیجیتال، نوعی پول رقومی (دیجیتال) است که توسط بانک مرکزی صادر و کنترل می شود. تفاوت اصلی آن با سایر رمز ارزها مانند بیت کوین، در ماهیت متمرکز و تحت کنترل دولت بودن آن است. هدف از راه اندازی ریال دیجیتال، مدرنیزه کردن سیستم پرداخت، افزایش کارایی و شفافیت و کاهش هزینه هاست. این پروژه می تواند تأثیرات قابل توجهی بر اکوسیستم رمز ارز در ایران داشته باشد و حتی آینده پرداخت ها را متحول سازد.

روندهای جهانی و تأثیر آن بر ایران

تصمیم گیری های ایران در حوزه رمز ارز، صرفاً داخلی نیست و از روندهای جهانی نیز تأثیر می پذیرد. بسیاری از کشورهای پیشرو، در حال تدوین قوانین جامع برای رمز ارزها هستند. ایران نیز، با چالش های خاص خود نظیر تحریم های بین المللی، به دنبال بهره گیری از پتانسیل رمز ارزها برای دور زدن این محدودیت ها و تسهیل تجارت خارجی است. همکاری های بین المللی در زمینه ایجاد سیستم های پرداخت جایگزین مبتنی بر رمز ارز، یکی از گزینه هایی است که در حال بررسی است.

پیش بینی های کارشناسان

کارشناسان پیش بینی می کنند که آینده قوانین رمز ارز در ایران به سمت افزایش نظارت و کنترل دولتی، توسعه زیرساخت های ملی دیجیتال (مانند ریال دیجیتال) و استفاده هدفمند از این فناوری در تعاملات بین المللی حرکت خواهد کرد. انتظار می رود با شفاف تر شدن قوانین و دستورالعمل های اجرایی، بازار رمز ارز در ایران به پختگی بیشتری دست یابد و با افزایش اعتماد، سرمایه گذاری های بیشتری را جذب کند. البته، مسیر پیش رو چالش های زیادی نیز خواهد داشت، اما اراده برای ساماندهی این فضا مشهود است.

جمع بندی: پیمایش هوشمندانه در مسیر پرچالش رمز ارز

در این سفر به دنیای قوانین خرید و فروش رمز ارز در ایران، ابعاد مختلف این حوزه مورد بررسی قرار گرفت. مشاهده شد که مالکیت و معامله رمز ارزها ذاتاً جرم تلقی نمی شوند، اما برای فعالیت های استخراج و خدمات صرافی، نیاز به اخذ مجوزهای رسمی از وزارت صمت و بانک مرکزی وجود دارد. همچنین، استفاده از رمز ارز به عنوان ابزار پرداخت داخلی ممنوع است و این دارایی ها فاقد ضمانت دولتی و بانکی هستند. بازار رمز ارز، مانند هر بازار مالی دیگری، ریسک های کلاهبرداری خاص خود را دارد که مقابله با آن ها نیازمند آگاهی، احتیاط و رعایت نکات امنیتی است.

در حالی که قوانین در این حوزه هنوز در حال تکامل هستند، اهمیت آگاهی مداوم از آخرین مصوبات، انتخاب پلتفرم های مجاز و معتبر، و درک دقیق از ریسک ها برای هر فعال اقتصادی حیاتی است. آینده این بازار در ایران، به تلاش نهادهای نظارتی برای شفاف سازی بیشتر و همچنین تحولات تکنولوژیک جهانی بستگی دارد. با پیمایش هوشمندانه این مسیر، می توان از فرصت های بی نظیر این فناوری نوظهور بهره مند شد و از مشکلات احتمالی دوری جست.