مهسا مزدهی: قزاقستان با طوفانی از اعتراضات روبرو شد و رئیس جمهور با کمک نیروهای روسی توانست به سرعت اوضاع را آرام کند. اما بدون اصلاحات سیاسی، صلح امکان پذیر نخواهد بود.نظربایف معتقد است در هفته های اخیر قیام علیه او در قزاقستان رخ داده است. اما اکنون صلح در شهرهای کشور بازگشته و نیروهای خارجی به رهبری روسیه در روزهای آینده کشور را ترک خواهند کرد. هفته گذشته، اعتراضات به وضعیت اقتصادی در این شهر کوچک نفتی به سرعت به سایر نقاط کشور گسترش یافت و نظربایف از روس ها خواست تا تحت فشار شدید به حفظ قدرت خود کمک کنند. مسکو درخواست او را رد نکرد و با اعزام نیروهای روسی به روسیه اوضاع به شکل سابق خود بازگردانده شد. در ماه نیوز، کارشناس اوراسیا دکتر. حسن به بهشتی پور گفت:
هفته گذشته شاهد درگیری شدید در قزاقستان بودیم. چه شد که جمعیت زیادی در این کشور ناگهان به خیابان ها ریختند و بازداشت شدگان را مجبور کردند برای کنترل اوضاع از نیروهای خارجی کمک بگیرند؟
به طور کلی عوامل زیادی در ایجاد بحران در کشور موثر هستند. در مورد قزاقستان هم همینطور است. بهانه این وضعیت افزایش قیمت گاز مایع بود که پرمصرف ترین گاز در کشور است. قیمت بنزین دوبرابر شد و عده ای را بر آن داشت تا برای اعتراض به خیابان های شهر بیایند. دولت بلافاصله واکنش نشان داد و سعی کرد بگوید که افزایش دیرهنگام قیمت کالاها را کنترل می کند. اما اعتراضات به سرعت به شهرها و شهرک های دیگر سرایت کرد. وقتی اوضاع به هم ریخت، دولت و نخست وزیر را برکنار کرد و یک تکنوکرات نسبتا جوان به نام علی خان اسماعیل اف را جایگزین آنها کرد. او گفت که با این کار می تواند مخالفان را راضی کند و قیمت بنزین را به حالت عادی بازگرداند. اما طبقه متوسط با فساد و رشوه خواری مخالف بود. با وجود رشد اقتصادی خوب و افراد پردرآمد در قزاقستان، توزیع درآمد و گردش نخبگان در این کشور به خوبی پیش نمی رود. در دهه‌های اخیر، تنها تعداد کمی از خانواده‌ها تحت حکومت نظربایف، که در سال ۲۰۱۹ برای به دست گرفتن قدرت استعفا داد، در قدرت بودند.
مردم قزاقستان در وهله اول از وضعیت اقتصادی و فساد و رشوه خواری ناراضی بودند. گروه هایی که خواهان چرخش قدرت هستند و خواهان ورود دیگران به این حلقه بسته هستند به اپوزیسیون پیوسته اند. در روزهای آغازین اعتراضات، بسیاری از این اعضای خانواده نظربایف اخراج شدند. ماکسیمایف که از سال 1995 رئیس سرویس امنیت ملی قزاقستان بوده است، مهم ترین برکناری خود را داشته است. توکایف از فرصت استفاده کرد و قدرت خود را افزایش داد، زیرا نظربایف از ریاست شورای امنیت ملی استعفا داد.
واقعیت این است که قزاقستان نسبت به سایر کشورهای همسایه مانند تاجیکستان و ازبکستان وضعیت بسیار بهتری دارد.
>>> ادامه مطلب:
هنرمندان پشت صحنه از قزاقستان; آیا ترکیه در پروژه دیگری از جنگ قره باغ مشارکت دارد؟
روسیه در قزاقستان؛ حفظ صلح یا حضور نظامی؟
بازی حافظان صلح روسی با آتش در زمستان آلماتی. قزاقستان
بعد از این اتفاقات به ظاهر خوب در داخل قزاقستان چه چیزی در حال توسعه است؟
در نتیجه توگایف با کمک نیروهای امنیتی نتوانست این کار را انجام دهد و مجبور شد از روسیه کمک بگیرد. با وجود اینکه هیچ تهدید خارجی وجود نداشت، توگایف او را تروریست خواند زیرا او در آلماتی عملیات خرابکارانه انجام داده بود و به دفتر رئیس جمهور حمله کرده بود و باعث شد روسیه و چندین کشور دیگر درگیر درگیری شوند. البته حضور سایر کشورها نمادین است و مسکو وارد عمل شد. نتیجه این بود که مادیم با یک مشکل محلی با کمپین خارجی مواجه شد. اکنون البته گفته می شود که نیروهای روسی در روزهای آینده در آستانه خروج از قزاقستان هستند و امید است این اتفاق بیفتد و مشکلات به دست مردم حل شود.
برخی از تحلیلگران با مقایسه قزاقستان با اوکراین، نقش آمریکا و غرب را در برانگیختن اعتراضات مقایسه کرده اند. آیا به دلایل اقتصادی چنین چیزی در اعتراضات دیده شد؟
کلیشه ای به نام انقلاب رنگی داریم که برای هر تغییری در این کشورها مدیون انقلاب رنگی و آمریکا هستیم. در مورد قزاقستان، شرکت های آمریکایی در سه دهه گذشته فعال بوده اند و تنها 35 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده اند. دولت قزاقستان روابط نزدیکی با آمریکایی ها و رژیم صهیونیستی دارد و از سوی دیگر روابط این کشور با چین و روسیه خوب است و در روابط خارجی این کشور نوعی موازنه مثبت وجود دارد.. اساساً هیچ انگیزه ای برای آمریکایی ها برای سرنگونی دولت وجود نداشت. هیچ کس در این کشور نیست که بتواند قدرت را به عنوان جایگزین در دست بگیرد. یک وزیر سابق تجارت و یک بانکدار که بانکش توقیف شده بود در رسانه ها مورد انتقاد قرار گرفته است. اما قدرت ایجاد تغییر در قزاقستان را ندارد. این یک گزینه برای آمریکایی ها برای سرمایه گذاری نیست. در عوض، آنها روی نظربایف و توگایف سرمایه گذاری کرده اند. مردم انتظار داشتند که رئیس جمهور قبل از هر اصلاح اقتصادی فاسد شود.
پیامدهای حضور روسیه در قزاقستان چه خواهد بود؟ او می گوید در روزهای آینده نیروهایش را خارج می کند. اما به نظر نمی رسد چنین دعوتی بی عواقب باشد.
لازم به ذکر است که حدود 20 درصد از جمعیت قزاقستان روس تبار هستند که در مراکز اصلی این کشور فعالیت می کنند. روسی از سال 2001 زبان این کشور بوده است. قزاقستان یکی از کشورهایی بود که اتحادیه اقتصادی اوراسیا را با روسیه تشکیل داد. هر دو کشور روابط نزدیک سیاسی، امنیتی و اقتصادی با روس ها دارند و پس از بلاروس دومین کشور مهم مسکو هستند. با توجه به این مسائل، پوتین نمی توانست درخواست توگیف را نادیده بگیرد. حضور روس ها توانست اوضاع را آرام کند، اما برای بهبود وضعیت این کشور اقدامات بیشتری لازم است. روسیه اکنون در سه جبهه درگیر است. در بلاروس با غرب، در اوکراین در غرب است و الان در قزاقستان است و این وضعیت قابل ادامه نیست. به همین دلیل روس ها تصمیم گرفته اند قزاقستان را ترک کنند. روس ها و چینی ها از توگایف حمایت کردند و از فرصت استفاده کردند و نظربایف و خانواده اش را برکنار کردند.
312 310