مالیات بر ارث
به نقل از بهترین وکیل در قم؛ به کلیه اموال، بدهی‌ها، حقوق و وظایف شخص که پس از فوت وی برجای میماند و به اشخاص دیگر منتقل میشود، ارث گفته میشود. اگر بعد از درگذشت شخصی، مالی از وی به وارثان برسد این دارایی مشمول پرداخت مالیات می‌باشد. این نوع مالیات جزء گروه مالیاتهای مستقیم و از نوع مالیات بر دارایی است. همانطور که میدانید مالیات بر ارث در طبقه بندی مالیات در ایران جز مالیات بر دارایی که زیر مجموعه مالیات مستقیم است قراردارد.
ماترک متوفی چیست؟
ماترک واژه عربی است که به فارسی یعنی آنچه به جامانده است. به عبارتی ما تَرَک متوفی یعنی دارایی به جا مانده متوفی (مورث) بعد از فوت است که خود این اموال آثار حقوقی برای بعد از فوت شخص دارد. در زمان فوت شخص مفهوم تَرَکه بوجود می آید.
تفاوت ماترک و سهم‌الارث چیست؟
ماترک یعنی چیزی که جزو دارایی‌های متوفی اعم از منقول و غیرمنقول تا قبل از تصفیه دیون وی می‌باشد؛ اما سهم‌الارث هر آنچه از اموال منقول و غیرمنقول است که بعد از تصفیه دیون، متعلق به وراث باشد.
آیا اموال باقی مانده از متوفی قابل استعلام است؟
بله، جهت به دست آوردن لیست املاک و مستغلات متوفی از اداره ثبت اسناد و املاک استعلام می‌کنند. همچنین از بانک‌ها هم استعلام می‌کنند. هرگاه وراث بخواهند اموال متوفی شامل طلاجات و اسباب و اثاثیه متوفی از بین نرود و آن مهر و موم (پلمپ) کنند، دادخواستی تحت عنوان مهر و موم و تحریر ترکه به شورای حل اختلاف می‌دهند.
تقسیم بندی وراث
بر اساس ماده 18 قانون مالیات بر ارث و همچنین ماده 862 قانون مدنی تمامی افراد و بستگان شخص متوفی در سه طبقه قرار میگیرند:
- طبقه اول: پدر، مادر، همسر، فرزند و نوه
- طبقه دوم: پدربزرگ و اولیای او، مادربزرگ و اولیای او، خواهر، برادر، خواهرزاده و برادرزاده
- طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن‌ها
ماترک متوفی بین بازماندگان هر طبقه (به ترتیب طبقات از بالا به پایین) تقسیم میشود؛ در واقع اگر در هر طبقه حتی یک نفر از وراث در قید حیات باشد، هیچ ارثی به بازماندگان سایر طبقات تعلق نمی‌گیرد.
تفاوت قانون جدید و قدیم مالیات بر ارث
قوانین مالیاتی مربوط به ارث در سال 1395 تغییر کرد. بنابراین چنانچه تاریخ فوت متوفی مربوط به سال 1394 یا قبل از آن باشد، مالیات بر اساس قانون قدیم محاسبه میشود. و اگر تاریخ فوت در سال 1395 یا بعد از آن باشد، مالیات مربوطه مطابق قانون جدید به وراث تعلق می‌گیرد. از جمله این تغییرات می‌توان به نحوه محاسبه مالیات بر ارث، مهلت ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث، معافیت‌های مالیات بر ارث و … اشاره کرد. که در مقاله بررسی جزئیات قانون جدید مالیات بر ارث (بر اساس ماده های 18 تا 43 ق.م.م) به تفصیل توضیح داده‌ایم.
تغییرات مهم قانون جدید مالیات بر ارث
سازمان امور مالیاتی در سال 1394، در جهت تکریم خانواده‌های متوفیان و سهولت در دریافت مالیات، اقدام به ایجاد اصلاحاتی در قوانین مالیات بر ارث نمود. در ادامه به ذکر این اصلاحات که از ابتدای سال 1395 اجرایی شدند، می‌پردازیم.
نحوه محاسبه مالیات بر ارث طبق قانون جدید
بر اساس اصلاحات جدید سازمان امور مالیاتی، نحوه محاسبه مالیات بر ارث بدین صورت می‌باشد:
اموال متوفی را گروه‌بندی می‌نمایند
مالیات هر گروه بر اساس نرخ‌های مصوب محاسبه خواهد شد؛ نرخ گروه‌های مختلف، متفاوت خواهد بود.
قانون مالیات های مستقیم، هرگونه درآمد اتفاقی افراد را مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی می داند. ارث نیز یکی از مصادیق درآمدهای اتفاقی افراد است، اما به دلیل ویژگی های به خصوص خود، از مبحث درآمدهای اتفاقی جدا شده و فصلی جداگانه را در قانون مالیات ها به خود اختصاص داده است. مالیات بر ارث، هنگام تقسیم اموال متوفی چقدر مطالبه می شود، یعنی پیش از توضیح مالیات بر ارث و نحوه محاسبه مالیات بر ارث خانه و مالیات بر ارث خودرو و پرداخت مالیات بر ارث ملک مسکونی، وراث عملا نمی توانند اموال متوفی را تقسیم نموده و به خود منتقل نمایند.
پرسشی که شاید برای شما به وجود آید این باشد که مالیات برارث منزل مسکونی چقدر است؟وکیل سرقفلی چه کسی است؟ میزان مالیات بر ارث ملک چگونه محاسبه می گردد؟جدول مالیات بر ارث ملک مسکونی چیست؟ و مجازات فرار از مالیات بر ارث چگونه است؟ در مقاله پیش رو به توضیح مالیات برارث خانه چگونگی و نحوه محاسبه مالیات بر ارث املاک پرداخته می شود.
نرخ مالیات بر ارث
نرخ مالیات بر ارث به نوع مال متوفی بستگی دارد و بسته به نوع مال، متغیر و متفاوت است. یعنی نرخ مالیات بر ارث سرقفلی با نرخ مالیات بر ارث خودرو و با نرخ مالیات ارث ملک متفاوت است و درصدهای متفاوتی از این دو مال، مالیات بر ارث اخذ می گردد. البته تاثیر طبقات وراث در نرخ و درصد مالیات بر ارث را نیز در نظر داشته باشید.
محاسبه مالیات بر ارث ملک
حتی می توان گفت ماخد محاسبه مالیات بر ارث نیز به نوع مال بستگی دارد. اینکه مالیات بر ارث را بر مبنای ارزش روز نقل و انتقال مال محاسبه می کنند یا بر مبنای ارزشی که خود سازمان امور مالیاتی تعیین میکند، بستگی دارد به نوع مال متوفی.
مثلا برای محاسبه مالیات بر ارث ملک مسکونی، کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی ارزش معاملاتی ملک را حساب می کند و در واقع مالیات بر ارث ملک مسکونی، بر مبنای ارزشی که این کمیسیون برای ملک تعیین کرده اخذ می گردد. اما محاسبه مالیات بر ارث دفترخانه اسناد رسمی صرفا بر اساس ارزش روز تحویل به وراث محاسبه می شود.
مالیات ارث بر املاک مسکونی
مالیات بر ارث و نحوه محاسبه مالیات بر ارث خانه چقدر است؟
همانطور که در بالا اشاره شد، برای محاسبه مالیات کلیه املاک، ارزش املاک را کمیسیون املاک سازمان امورمالیاتی تعیین می کند. سپس بر اساس ارزشی که این کمیسیون تعیین کرده، 7.5 درصد این ارزش (برای وراث طبقه اول) به عنوان مالیات ارث بر ملک مسکونی اخد خواهد شد.
به طور مثال، اگرفردی از پدر متوفی خود ملکی مسکونی به ارزش یک میلیارد تومان به ارث برده باشد، باید 7.5 درصد این ارزش به مبلغ 75 میلیون تومان را به عنوان مالیات بر ارث ملک مسکونی به سازمان امورمالیاتی کشور بپردازد.
مالیات بر ارث و طبقات وراث
درصد مالیات بر ارثی که وراث طبقه دوم و سوم باید بپردازند متفاوت است. وراث طبقه دوم دو برابر وراث طبقه اول، و وراث طبقه سوم چهار برابر وراث طبقه اول باید مالیات ارث بر ملک مسکونی بپردازند.
به طور مثال، اگرفردی از عموی متوفی خود ملکی مسکونی به ارزش یک میلیارد تومان به ارث برده باشد، باید 15 درصد این ارزش به مبلغ 150 میلیون تومان را به عنوان مالیات بر ارث ملک مسکونی به سازمان امورمالیاتی کشور بپردازد. و یا کسی که از پسر عموی متوفی خود ملکی مسکونی به ارزش یک میلیارد تومان به ارث برده باشد، باید 30 درصد این ارزش به مبلغ 300 میلیون تومان را به عنوان مالیات بر ارث ملک مسکونی به سازمان امورمالیاتی کشور بپردازد.
قوانین حاکم بر مالیات بر ارث در قانون مالیاتهای مستقیم ایران آمده است و در واقع قانونی جداگانه برای مالیات بر ارث موجود نیست. فصل چهارم قانون مالیات های مستقیم ایران به مباحث مالیات بر ارث، نحوه محاسبه مالیات ارث بر املاک مسکونی، نرخ مالیات بر ارث ملک مسکونی و چقدر بودن و چگونگی اخذ مالیات بر ارث اختصاص دارد.
فرار از مالیات بر ارث ملک
مالیات بر ارث از آنجایی که هنگام انتقال به وراث اخذ می شود و پیش از دریافت مالیات بر ارث خانه توسط سازمان امور مالیاتی اصلا امکان تقسیم سهم وراث وجود ندارد، راه گریزی ندارد و عملا امکان فرار از مالیات بر ارث از وراث کاملا سلب شده است.