کامیل احمدی، پژوهشگر مردم شناس کرد ایرانی

کامیل احمدی متولد سال ۱۳۵۱ خورشیدی، در شهر استان به دنیا آمد و در خانواده‌ای زبان و با طبقه متوسط اجتماعی بزرگ شد.  او تحصیلات دوره ابتدایی خود را به دلیل تغییر و تحولات سیاسی ایران بین سال‌های ۵۷ تا ۶۳ در مدارس گوناگون شهر نقده، روستای گرداشوان و شهرستان گذراند و سه نظام آموزشی و جمهوری اسلامی ایران را تجربه کرد و در ادامه نیز دوره متوسطه را در مدارس مقبلی، معروفی و محمد رئوف شهرستان‌های پیرانشهر و نقده گذراند و در نهایت به دلیل عدم رغبت به تحصیل در نظام آموزشی آن زمان بعد از مردود شدن پی در پی ترک تحصیل کرد و در منزل به ادامه تحصیل و مطالعه آزاد پرداخت.

او در مصاحبهٔ خود با شبکهٔ بیان داشت که وی در نوجوانی به علت هواداری و فعالیت سیاسی دستگیری و شکنجه شده‌است. احمدی در زمان تنش‌های سیاسی داخلی و بعد از درگیری‌های نظامی حکومت ایران با احزاب کردستان و ، در نهایت برای ادامه تحصیل تصمیم به مهاجرت از ایران به بریتانیا گرفت.

احمدی پس از مهاجرتش به انگلستان تحصیلات تکمیلی و پیش دانشگاهی خود را در این کشور ادامه داد تا این که توانست در سال ۱۳۷۸ مدرک فوق دیپلم و کارشناسی خود را در رشتهٔ چاپ، حقوق انتشارات و اقتصاد محیطی از بدست آورد. وی همچنین در سال ۱۳۸۲ توانست مدرک دانش‌آموختگی کارشناسی ارشد خود را در رشتهٔ مردم‌شناسی اجتماعی و قوم‌نگاری تصویری از واقع در انگلستان کسب نماید و بعد از آن دوره‌های تخصصی مرتبط با خاورمیانه و روش تحقیق را در و برک بک لندن پشت سر گذراند.

پژوهش‌ها و تحقیقات

احمدی به سبب رشته‌های تحصیلی‌اش در دانشگاه (مردم‌شناسی و قوم‌نگاری)، سفرهای متعددی به نقاط مختلف جهان جهت انجام فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی داشته‌است. او تحقیقات و پژوهش‌های خود را در بخش‌های مختلفی از کشورهای ، کشورهای / و کشورهای به انجام رسانده‌است. از آنجا که احمدی در به دنیا آمده‌است و سال‌های کودکی و نوجوانی خویش را در مناطق و استان‌های غربی و کردنشین کشور گذرانده‌است و به سبب تجربه زیسته خود، قسمت مهمی از پژوهش‌های اولیه مردم شناسانه و قوم‌شناسی خود را در همین مناطق انجام داده‌است و سپس بعدها به موضوعات اجتماعی در سطح کشور و مرتبط با دیگر اقوام و اقلیت‌ها پرداخته‌است.

ناسازگاری و مقاومت جوانان در مهاباد

این پژوهش که در حقیقت دانشگاهی کامیل احمدی است در ۱۳۸۵ خورشیدی در شهر کردنشین انجام پذیرفت. این فرایند با همکاری انجام شد و در طیِ سه ماه کار با کودکان و نوجوانان و نیز اعضای کادر این مرکز و والدین و مسئولان محلی، داده‌های عکاسی و متنی و مصاحبه‌ای جمع‌آوری شد.

نمونه‌های بصری بدست آمده در این تحقیق نشان‌دهنده ایده‌آل‌های رفتاری مناسب و در عین حال، انحراف‌های مختلف گروهی از نوجوانان مهابادی بودند که امیال و صدایشان در درون ، ساختارهای جنسیتی جامعه، عرف اجتماعی در محل‌های عمومی و قید و بندهای حکومتی مهار شده بودند. هدف اولیه این پژوهش بررسی عواملی بود در که در بین جمعیت نوجوان / جوان مهاباد احساس تعلق به مکان را پدیدمی‌آورد. از دیگر اهداف پژوهش برسی اشکال مختلف مصرف رسانه‌ای جامعهٔ هدف در ابعاد محلی، ملی و فراملی بود تا نحوه تأثیر این مسئله بر نگاه جامعه هدف به وقایع و فضای محلی و همچنین روش‌هایی که آنان برای روایت این دو مورد برمی‌گزینند، مورد برسی و کندوکاو قرار گیرد.

در این پژوهش با استفاده از روش‌های عکاسی بازتابانه، از گروه هدف خواسته شد تا تصاویری با این مضمون تهیه کنند که به نظرشان با جریان وقایع محلی و جایگاه خودشان در این فرایندها مرتبط بود. سپس محصول کارشان در نمایشگاهی عمومی در مهاباد به‌مدت یک هفته درمعرض نمایش گذاشته شد. کارهای تولیدشده به‌وسیله افراد نوجوان دختر و پسر نشان‌دهنده نیروهای تأثیرگذار چندگانه و گاه متعارضی بود که در زندگی قشر جوان ایران حضور دارد، جایی که تصاویر آرمانی از «غرب» می‌تواند حسّ شخصی آن‌ها از مکان را به‌چالش کشد یا تحکیم کند.

به‌ویژه با توجه به مسئلهٔ جنسیت، به‌نظر می‌رسید که میل شدیدی برای مباحثات عمومی‌تر و در عین حال، تردید دربارهٔ نقش مثبت یا منفی تأثیرات مختلط (چندگونه) وجود دارد. به‌علاوه اشکال محلی هویت، که بر مقاومت کردها دربرابرِ ملی‌گرایی حاکم مبتنی است، و بافت غالب در ارتباط با وقایع اخیر جهانی، که ایران را در تقابل سیاسی مستقیم با قدرت‌های غربی قرار داده‌است، در پاره‌ای مواقع قابل‌تشخیص بودند.

از جمله پژوهش‌های مردم‌نگارانه و قوم شناسانه‌ای که کامیل احمدی انجام داده‌است، پژوهشی میدانی با موضوع راهنمای سفر به شرق و جنوب شرق است که با نگاهی قوم‌نگارانه به پانزده استان و روستاها اغلب کردنشین که در سال ۲۰۰۹ و در طول زمان ۳ سال انجام شده و به زبان‌های انگلیسی، ترکی و کردی (کرمانجی) در استانبول به چاپ رسیده‌است.

«نگاهی دیگر به شرق و جنوب شرق ترکیه» به عنوان یک کتاب گردشگری، دربرگیرنده اطلاعات مردم‌نگارانه است و اطلاعات دست اول و ویژه‌ای دربارهٔ جشن‌ها، رسوم، ، اسطوره‌ها، آیین‌های اعتقادی، ، ، خوراک، و معماری و معرفی مناطق باستانی ارائه می‌دهد و سعی دارد مکان‌های ناشناخته کردستان ترکیه را که از دیرباز درگیر جنگ داخلی با حکومت مرکزی نیز بوده و به سبب آن هزاران نفر از ساکنین آن در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی مجبور به کوچ اجباری و پناهنده شدن به شهرهای بزرگ شدند به خوانندگان بشناساند.

او در یافته‌های پژوهشی خود مهم‌ترین دلایل ختنه زنان در این مناطق را توجیهات مذهبی و شرعی، عدم آگاهی، تحصیلات پایین و بی‌سوادی، فقر، و باورهایی در مورد پاکدامنی، بهداشت و زیبایی دانست و نتایج مشاهدات این تحقیق در رابطه با وضعیت ختنه زنان در ایران را در کتابی با عنوان “به نام سنتپژوهشی جامع در باب ختنه زنان در ایران گردآوری و توسط نشر شیرازه در سال ۱۳۹۴ و نسخه انگلیسی آن در سال ۲۰۱۵ توسط انتشارات Uncutvoice چاپ نمود.

کامیل احمدی همزمان با انجام تحقیقات میدانی این پژوهش، اقدام به مستندسازی مصاحبه‌ها و اطلاعات بدست آمده در تحقیق نمود که بعدها منجر به ساخت مستندی با عنوان “به نام سنت شد. مستندی که اولین فیلم مستند درباب ختنه زنان در ایران بشمار می‌آید که در چندین جشنواره از جمله فستیوال فیلم لندن و به نمایش درآمده‌است.

تغییر در ختنه زنان و پیش‌درآمدی بر ختنه مردان/پسران

دو سال پس از انتشار اولین پژوهش ختنه زنان، کامیل احمدی و همکارنش به مناطقی بازگشت که با تیم پژوهشی‌اش در آن تحقیق کرده بود و این بار در کنار تحقیق، دست به روشنگری و آموزش چهره به چهره دربارهٔ ختنه زنان نیز زد. او می‌خواست تأثیر آموزش را در کاهش آمار ختنه زنان در مناطق مورد بررسی بسنجد؛ گزارش جدیدی که او در سال ۱۳۹۵ منتشر کرد، حاکی از کاهش چشمگیر آمار ختنه زنان در مناطقی بود که به شیوه آزمایشی و هدایت شده مورد آموزش قرار گرفته بودند.

تغییر نگرش جامعه، بالا رفتن سطح آگاهی در مورد مضرات جسمی، جنسی و روانی ختنه زنان، مهاجرت روستاییان به شهرها، فوت ختان‌ها (دایه‌ها) و عدم تمایل نسل جوان به ادامه این کار و نیز تأثیر شبکه‌های اجتماعی و رسانه از جمله دلایل کاهش نرخ ختنه زنان در سال‌های اخیر بوده‌است. در این پژوهش همچنین مسئله /ختنه مردان (ناقص‌سازی جنسی آلت مردان/پسران) نیز مورد توجه پژوهشگراین این تحقیق قرار گرفت. آنان معتقد بودند که ختنه پسران با حق بر بدن و حق بر سلامتی مغایرت دارد و شواهدی وجود دارد که پیامدهایش می‌تواند آسیب‌های بر جان و جسم کودکان وارد کند.

در این تحقیق همچنین بیان شد که وجود دیدگاه‌های متفاوت در خصوص ختنه پسران آنچنان که در برخی نقاط دنیا مطرح است، در کشورهایی مثل ایران که بیشتر مردان ختنه می‌شوند رواج ندارد این ضرورت را ایجاد می‌کند که به این موضوع، با در نظر گرفتن حقوق کودکان توجه کرده و برای آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی تلاش بیشتر شود. احمدی در این پژوهش خاطر نشان می‌کند که نسخه کامل پژوهش ختنه مردان / پسران بزودی در قالب کتاب منتشر خواهد شد.

از جمله فعالیت‌های پژوهشی کامیل احمدی که به عنوان محقق اجتماعی حوزه کودکان انجام داده‌است، پژوهشی میدانی و گروهی بر روی اشکال مختلف کار کودکان در شهر تهران و حومه آن می‌باشد. او در کتاب “ردپای استثمار در جهان کودکی (پژوهشی جامع درخصوص اشکال، علل و پیامدهای کار کودکان)” به عنوان هماهنگ‌کننده و گردآورنده و در کتاب “یغمای کودکی (پژوهشی در باب شناخت، پیش‌گیری و کنترل پدیده زباله‌گردی کودکان در تهران)” به عنوان سرپرست پژوهش به همراه گروهی از همکاران میدانی خود به تحقیق و پژوهش پدیدهٔ کار کودک در تهران، پایتخت ایران، پرداخته‌است.

احمدی تلاش کرده‌است در این پژوهش ارتباط بی‌واسطه‌ای میان خواننده کتاب و رنج‌ها و مشکلات کودکان کار ازطریق نقل‌قول‌های آنان برقرار نماید. احمدی در فصل چهارم کتاب، براساس تجربیات حاصل از کار میدانی، دیدگاه‌های متخصصان و جامعهٔ هدف، راهکارهایی را برای کاهش آسیب ارائه کرده‌است.

زباله گردی کودکان

احمدی در اواخر سال‌های حضورش در ایران به همراه چند محقق دیگر پژوهشی میدانی را در رابطه با کودکان انجام داده بود. این پژوهش در رابطه با برسی وضعیت زباله‌گردی کودکان در شهر تهران و حومه می‌باشد. کمبود مطالعات جامع و هدفمند در زمینه پدیده شایع زباله‌گردی، ناشناخته ماندن این معضل و به صدا درآمدن زنگ خطر افزایش کودکان زباله‌گرد انگیزه اصلی وی برای شروع پژوهشی با موضوع زباله‌گردی کودکان بود که با هدف شناخت پدیده زباله‌گردی، بررسی عوامل بسترساز و کاهش آسیب‌های آن برای کودکان زباله‌گرد انجام شد.

این پژوهش با عنوان «یغمای کودکی» به سرپرستی کامیل احمدی و با همکاری، حمایت و سفارش «انجمن حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان» در سال ۱۳۹۸ منتشر شد تا زوایای آشکار و پنهان پدیده زباله‌گردی کودکان را در ۱۹ منطقه تهران برای نخستین بار واکاوی و مورد تحقیق قرار دهد با هدف آنکه نتایج آن مورد توجه سازمان‌های دولتی همچون شهرداری‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و متولیان دفاع از حقوق کودک قرار گیرد.

واپسین پروژه تحقیقاتی که احمدی تا قبل از دستگیری در ایران در حال انجامش بود، پژوهشی گروهی و میدانی با موضوع برسی وضعیت و در ایران بود که به علت بازداشت و محکومیت احمدی در سال ۹۹ نیمه تمام ماند و ادامه آن بعد از آزادی مشروطش از زندان و در سال ۱۴۰۰ به اتمام رسید که نتایج آن در کتابی با عنوان «از مرز تا مرز» و در ۷۵۰ صفحه توسط نشر مهری در لندن به چاپ رسید و نسخه الکترونیکی و صوتی آن نیز توسط نشر آوای بوف در سال ۲۰۲۲ به فارسی و کردی منتشر گردید. این پژوهش کوشش کرده‌است به برسی دقیق و چند جانبه وضعیت پنج قوم (که برخی از این اقوام خود را ملت نیز می‌نامند) و در ۱۳ استان ایران بپردازد.

این پژوهش به تنوعات هویتی / قومیتی ایران معاصر اشاره می‌کند که با رشد فرایندهای همراه شده و نوعی از مناقشات بین قومی را رقم زده‌است که در جهتِ رفع تبعیض و نابرابری‌ها درپیِ رسیدن به به هویت خواهی و عدالت طلبی گرایش پیدا کرده‌است. احمدی و همکارانش در این کتاب به نقل از مصاحبه‌های میدانی بیان می‌دارند که هویت‌های اجتماعی ایرانی از سیطرهٔ عناصر هویت فارسی بر ارکان خویش ناراضی‌اند و وضعیت تقلیل یافتهٔ هویت تاریخی ایرانی را عادلانه و در راستای توسعهٔ هویت‌های جمعی نمی‌دانند.

عمده جامعه آماری این پژوهش که از گروه شاخص قومی در ایران تشکلی شده‌اند به سیاست مرکز پیرامون، محرومیت از تحصیل به زبان مادری، رعایت نشدن ، تبعیض قومی و معترض هستند و تخمین می‌زنند که اگر اقدامانت جدی و صلح محور از سوی حاکمیت در داخل ایران صورت نپذیرد ایران به سمت و سیاسی سوق داده می‌شود. لازم است ذکر شود که یکی از اتهامات کامیل احمدی که بابت آن بازداشت شد، اتهام «سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش متمرکز بر اقوام» بود. اتهامی که او در جلسات دادگاه آن را را بی‌پایه و اساس دانست.

احمدی در طول فعالیت‌های میدانی و پژوهشی خود جوایز مختلفی را کسب نموده‌است، از جمله:

  • دریافت کننده جایزه مقام نخست «ادبیات و علوم انسانی» توسط بنیاد جهانی صلح در در سال ۲۰۱۸ به سبب تألیفات علمی و فعالیت‌های او در زمینه آسیب‌های اجتماعی.
  • دریافت کننده جایزه افتخار حقیقت در دانشگاه حقوق لندن توسط سازمان IKWRO در سال ۲۰۱۷ به سبب مجموعه پژوهش‌های او در حوزه جنسیت، حقوق اقلیت‌ها و کودکان.
  • کسب جایزهٔ خبرگی سازمان RIE به سبب تحقیقات وی در باب سنت‌های آسیب‌زا در سال ۲۰۱۴.
  • کسب نشان کارشناسی جهانی – اوگاندا/بریتانیا/بلژیک- حقوق پناهندگان در تبعید برای کشور مبدأ در خصوص (ناقص‌سازی آلت جنسی زنان/ ختنه زنان) در سال ۲۰۱۳.
  • کسب نشان افتخار کمیته اجتماعی آفریقا (IAC) و اتنوگرافی برترین پژوهش قوم‌نگاری موزه شرق لندن (HMS) از کمیته میراث فرهنگی در موزه شرق لندن و موزه محله هاکنی در سال ۲۰۰۶.
  • کسب جایزه بهترین پژوهش سال ۲۰۰۹ مرکز آثار و نشر مزوپوتامیای شهرداری‌های گاب در مرکز بین‌النهرین در دیاربکر ترکیه GABB، برای کتاب «نگاهی دیگر به شرق و جنوب شرق ترکیه».

او بعد از اعطای جوایز در سخنرانی و مصاحبه‌های مرتبط به مراسم‌ها این جوایز را به همکاران پژوهشی و میدانی خود و به جامعه هدف این تحقیقات اهدا کرده‌است.