صنعت بسته بندی
سعي داريم در اين مطلب از شرکت کارتن سازی فاطر توضيحاتي پيرامون تاريخچه بسته بندي ، تعريف بسته بندي ،اهداف بسته بندي و عوامل موثر بر بسته بندي بيان نماييم . چراکه امروزه بسته بندي به عنوان يک صنعت مطرح شده است و گستردگي فراواني در همه ابعاد زندگي بشر پيدا کرده است. بسته بندي علم، هنر و فن آوري محافظت از محصول براي نگهداري ، انبارش ، انتقال و توزيع، ذخيره، فروش و استفاده از آن است. بسته بندي شامل مراحل طراحي، ارزيابي، و تو ليد بسته‌ها مي شود. بسته بندي بطور بسيار جامعي بر زندگي ما سايه افکنده‌است، بطوريکه ما در تمام اطراف خود آنرا مشاهده مي‌کنيم.
از اقلام مواد غذايي و دارويي گرفته تا کالاهاي مصرفي و لوازم خانگي و کالاهاي صنعتي و استراتژيک مانند محصولات پتروشيميايي همه با بسته بندي مرتبط هستند. وظيفه اصلي بسته بندي محافظت از محصول است. مانند کارتن تخم مرغ. بسته بندي با برچسب هاي استاندارد اين امکان را به ما مي‌دهد تا متوجه شويم چه نوع محصولي داخل بسته قرار دارد و شرايط حفظ و نگهداري آن چگونه است. سازمان جهاني استاندارد (ISO) و سازمان هاي معتبر و ملي استاندارد کشورهاي پيشرفته گام هاي مهمي در تدوين استانداردهاي بسته بندي و مشخصات فني آن برداشته اند.
تاريخچه بسته بندي
تاريخ نشان داده است که در ابتداي تمدن بشري نيازي به بسته بندي مواد غذايي نبود، بلکه مردم براي بدست آوردن غذا از محلي به محل ديگر مي رفتند تا زماني که پناهگاههاي دايمي براي خود پيدا کردند. در چنين شرايطي ناچار بودند غذا را از محل هاي مختلف جمع آوري کنند و به محل سکونت خود بياورند. اين نياز باعث شد که اولين انواع بسته بندي نظير کدوهاي خشک شده، صدف ها، برگها، پوست حيوانات و ديگر مواد طبيعي مورد استفاده قرار بگيرند. براي انتقال آب، شير، ماست، روغن يا دوغ از پوست حيوانات استفاده مي شد.
از شاخ حيوانات براي حمل و نقل و ذخيره غذا و محصولات کشاورزي استفاده کردند (هنوز در مناطق استوايي از بامبو براي ذخيره سازي مواد غذايي استفاده مي شود.) بطور کلي ظهور انقلاب صنعتي به راستي تحول اساسي در نظام توليد کالايي ايجاد کرد. انقلاب صنعتي، جهان را با فوران کالاهاي گوناگون صنعتي روبرو کرد. تنوع کالاها و رقابت فشرده ميان توليد کنندگان و بازرگانان به تدريج هند را نيز علاوه بر علوم ديگر وارد مجموعه سيستم بسته بندي کرد .
با پيشرفت بيشتر، علوم ديگري نظير روانشناسي فردي، اجتماعي و ارگونومي به اين مجموعه اضافه شد. توسعه بسته بندي سبب مستقل شدن اين صنعت از مجموعه صنايع ديگر شد و رقابت و نياز سبب گرديد که صنايع بسته بندي سهمي قابل توجه از بودجه هاي شرکتهاي توليدي را به خود اختصاص دهد. امروزه صنايع بسته بندي تبديل به يک تکنولوژي قدرتمند شده است.
تعريف بسته بندی
بسته بندي عبارت است از هنر وعلم اماده سازي مواد غذايي براي انبار کردن،ودر نها يت،فروش . بسته بندي بايد تا حد امکان ساده و ارزا ن باشد ضمن اينکه اهداف اوليه بسته بندي يعني،خاصيت حفاظتي و جذابيت رانيز دارا باشد . هدف از بسته بندي کردن اين است که هم زمان نگهداري آنها افزايش يابد و هم بطور کلي از خطر عوامل فساد دروني و بيروني و اکسايش حفظ شود. رکود صنعت بسته بندي در ايران را مي توان ناشي از کمبود و گراني مواد اوليه بسته بندي و وسايل مورد نياز و کافي نبودن آگاهي صادر کنندگان در اين امر دانست.
بسته بندي عبارت از محافظي است كه سلامت كالاي محتوي خود را پس از توليد تا مرحله ي مصرف حفظ مي نمايد . از طرفي بسته بندي علاوه بر اين حفاظت ، وظيفه ي ديگري نيز بر عهده دارد و آن شناسايي كالا به خريدار است . بسته بندي مانند پل ارتباطي ميان خريدار و كالاست كه بوسيله ي چهره ي خود ، به كالايش شخصيت مي دهد .
اهداف بسته بندي
محافظت فيزيکي – اشياء قرار داده شده درون بسته نياز به محافظت در برابر ساير عوامل مانند ضربه، لرزش، فشار، حرارت و غيره… دارند.
لايه و مانع محافظتي – محافظت در برابر عدم ورود اکسيژن، بخار آب، گرد و خاک ، اشعه ماورابنفش و…، در بسته بندي مدنظر قرار مي گيرند. عدم نفوذپذيري بسته يک فاکتور اساسي و مهم در طراحي بسته بندي است. در بعضي از بسته ها از ماده جذب کننده اکسيژن براي کمک به طول عمر بسته و به ويژه محصول داخل آن استفاده مي‌شود.فشار هواي تعديل شده يا کنترل شده نيز در بعضي از بسته‌هاي غذا گنجانده شده‌است.
حفظ کيفيت محتويات داخل بسته و طولاني کردن عمر آن يکي از مهمترين وظايف بسته بندي است.
اطلاع رساني – اطلاعاتي مانند نحوه انبارش و استفاده از محصول، ترابري، چگونگي حذف يا نابود کردن بسته‌ها يا محصولات بر روي بسته‌ها چاپ شده و يا توسط برچسب آنها چسبيده مي شوند. تمامي محصولات غذايي، دارويي، پزشکي و شيميايي بسته بندي بايد با استانداردهاي معتبر بين المللي مطابقت داشته و در برخي موارد با قوانين بين المللي يا منطقه اي يا انجمني مانند FDA , IMDG code , و… مطابقت داشته باشند.
بازاريابي – بسته بندي‌ها و برچسب‌ها مي‌توانند توسط بازاريابان براي ترغيب مشتريان بالقوه براي خريد محصول استفاده شوند. طراحي بسته يک نمود بيروني ثابت و مهم براي دوجين از سالها بوده‌است.ارتباطات بازاريابي و طراحي‌هاي گرافيکي براي نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلي فروش بکاربرده شده‌اند.
ايمني – بسته بندي نقشي مهم و اساسي در کاهش ريسک امنيتي براي سلامت محموله دارد. بسته‌ها با پوشش مقاومتي مناسب بهتر مي‌توانند در کاهش آسيب و همچنين جلوگيري از دستبرد به محصول مطلوب واقع شوند.
بسته‌ها مي‌توانند براي کاهش خطر دستبرد و دسترسي غير مجاز به کالا ، سازماندهي و مهندسي شوند: ساختمان بعضي از بسته‌ها براي جلوگيري از دسترسي غير مجاز عايق مقاومتي دارند و بعضي نيز داراي مهر و لاک براي جلوگيري از باز شدن و دستبرد مي باشند. بسته‌ها همچنين مي‌توانند شامل ابزارهايي مانند بسته‌هاي زنگ دار و يا برچسب‌هاي RFID باشند.
سهولت – بسته‌ها بايد ويژگي‌هايي را به همراه داشته باشند که باعث سهولت در توزيع، جابه جايي، نمايش، باز و بسته نمودن دوباره، فروش، استفاده و استفاده? مجدد از آن گردند.
بسته بندي به سيستم هماهنگي اطلاق مي شود كه هدف از آن آماده سازي كالا جهت حمل و نقل، توزيع، انبارش ، فروش و مصرف باشد. بسته بندي يك عمليات تجاري پيچيده، پويا، علمي، هنري است كه در بنيادي ترين شكل خود ،كاركرد هاي محافظت، نگهداري، حمل و نقل، اطلاع رساني و فروش را شامل مي شود .بسته بندي نوعي عملكرد خدماتي است كه به خودي خودنمي تواند وجود داشته باشد زيرا به يك كالا نيازمند است .اگر كالا يي وجود نداشته باشد بسته بندي نيز وجود نخواهد داشت.
عوامل موثر بر بسته بندي
?- الزامات :
:: کيفيت مناسب
:: سازگاري بسته با محصول
:: الزامات شرايط محيطي (خصوصا از لحاظ ايمني )
?- محافظت ونگهداري در برابر:
:: آسيب هاي مکانيکي
:: در طول توزيع
:: درطول انبارش
آسيب هاي شيميايي :
:: اکسيداسيون
:: فراريت
:: فاسد شدن
:: اثر متقابل بسته و محصول
:: آسيب هاي محيطي
:: ميکروبي /حشرات /حيوانات آلوده
:: مشخصات و اطلاعات
:: جاذبه هاي بازار
:: راحتي مصرف کننده
رفتار مصرف کننده را در نظر بگیرید
تاثیر بسته بندی محصول بر رفتار خرید مصرف کننده را دست کم نگیرید. رنگ اغلب در بسته بندی برای جلب توجه استفاده می شود، اما رنگ ها نیز باید در چارچوب اهداف بازاریابی محصول در نظر گرفته شوند. به عنوان مثال، بسته بندی برای کودکان دارای رنگ های روشن بسیاری است که چشمان آن ها را به خود جلب می کند. بسته بندی مربوط به خوراکی ها، رنگ های سفید و پاستل بیشتری خواهند داشت تا تصویری ملایم تر را به نمایش بگذارند. برندهایی با الگوهای رنگی قوی باید آن ها را در طراحی بسته بندی بگنجانند.
بسته بندی مارک دار تاثیرگذار است
مشتریان تصویر یک برند را با نحوه بسته بندی محصول آن مرتبط می دانند. محصولات فناوری اغلب در بسته بندی های شیک و منحصر به فرد عرضه می شوند تا تصویری از نوآوری را که برند شرکت قصد ارائه آن را دارد، تقویت کند. تصویر برندی که بسته‌بندی محصول تبلیغ می‌کند باید آن را از رقبا متمایز کند، که در صورت مشابه بودن محصولات ممکن است دشوار باشد. تأثیر بسته‌بندی بر خرده‌فروشان بر فروش محصول تأثیر می‌گذارد. در بسته بندی مارک دار سعی می شود در تمام عناصر بسته بندی، لوگو مجموعه چاپ شود. از لوگو روی جعبه بسته بندی گرفته تا ، یکپارچگی بسته بندی مارک دار را به نمایش می گذارند و تاثیر چند برابر بر مصرف کننده دارد.
الگوهای رنگی چشم نواز هستند
اغلب رنگ و طرح بسته بندی محصولات مشابه انتخاب می شود. مشکی، نقره ای و طلایی اغلب برای محصولات لوکس استفاده می شود. رنگ سفید یک رنگ محبوب برای بسته بندی محصولات پاک کننده است و اسطوخودوس می تواند احساس معنویت را برای جذب خریداران محصولات عصر جدید ایجاد کند. معمولا برندهایی که هدفشان ارائه ظاهری هیجان‌انگیز است، اغلب رنگ‌های روشن را با مشکی ترکیب می‌کنند، که نشان‌دهنده ظاهری پرانرژی و پیچیده است.
بسته بندی سازگار با محیط زیست بسیار مهم است
بسته بندی سازگار با محیط زیست به مشتریان شما می گوید که به محیط زیست اهمیت می دهید. بسته بندی می تواند با ایمن نگه داشتن محصول بر تجربه مصرف کننده تأثیر بگذارد. استفاده از طراحی خلاقانه همراه با مواد بازیافتی و زیست تخریب پذیر می تواند حس خوب مصرف کنندگان را نسبت به محصول تقویت می کند. بسته بندی سازگار با محیط زیست باید قابل بازیافت یا زیست تخریب پذیر باشد. با این حال، این باید یک تلاش واقعی باشد، زیرا بسته بندی ضعیف محصول می تواند باعث ایجاد احساس بی اعتمادی در مصرف کنندگان نسبت به سبز بودن، شود.
چرا بسته بندی بر مصرف کنندگان تأثیر می گذارد؟
بسته بندی اولین برداشت از محصول را به مصرف کننده می دهد. این یکی از قوی ترین عواملی است که بر تصمیم خرید آن ها تأثیر می گذارد. رنگ، اندازه، طرح و محتوا، در کنار نوآوری، عناصر مهم بسته بندی هستند. آن ها نقش بسیار مهمی در جلب توجه مشتری دارند. بسته بندی را تصور کنید که لوگو و نام تجاری بر روی تمام اجزای آن به صورت یکپارچه و با یک فونت و رنگ چاپ شده باشد، به عنوان مثال بر روی جعبه و ساک دستی لوگو با همان رنگ بر روی و سایر اجزا چاپ شده است. چه احساسی خواهید داشت؟
زمانی که بسته را باز می کنید و روی جعبه را بر می دارید، در هر لحظه از باز کردن بسته حس ارزشمندی و احترام را درک می کنید. به علاوه دید شما نسبت به آن برند به طور قابل ملاحظه ای ارتقا می یابد. تنها برندهای معتبر و بزرگ همه ی جزئیات را در بسته بندی خود رعایت می کنند. اگر خود را به جای مصرف کننده قرار دهید و به جای او فکر کنید، ایده های خوبی به ذهن می رسد که به رشد برند کمک می کند.
تاثیرات بسته بندی خوب و یکپارچه بر مشتری چیست؟
- بسته بندی خوب اولین برداشت مثبت را بر روی مشتریان می گذارد.
- بسته بندی خوب نشان از حرفه ای بودن برند است و اعتبار آن را نزد افراد بالا می برد.
- با استفاده از بسته بندی با کیفیت و خوب، توجه مخاطب جلب شده و نسبت به برند وفادار می شود.
- بسته بندی خوب بهترین تبلیغ برای برند است و به طور مداوم استفاده می شود.
- کیفیت بسته بندی در نگاه مشتری، نماینده ی کیفیت برند است.
- بسته بندی خوب و زیبا توسط مشتریان در رسانه های اجتماعی و نزد دوستان و آشنایان به نمایش گذارده شده و بازدهی را بالا می برد.
- بازگشت سرمایه خوب با سرمایه گذاری بر روی بسته بندی خوب امکان پذیر می شود.
- بسته بندی خوب می تواند برند را در میان رقبا متمایز کرده و بارز کند.
- بسته بندی با کیفیت و خوب از محصولات به خوبی نگهداری کرده و مانع ایجاد خسارت و ضرر و ریان به برند می شود.
برای بهترین تاثیرگذاری توسط بسته بندی از چه عناصری استفاده کنیم؟
انتخاب اجزای بسته بندی به عوامل مختلفی بستگی دارد. پیشنهادات مختلفی وجود دارد که می توانید با توجه به شرایط خود از هر یک از آن ها استفاده نمایید و بسته بندی خود را منحصر به فرد کنید. اگر می خواهید محافظت از محصول خود را بیشتر کنید با چاپ می توانید همزمان به این هدف برسید. اگر خیلی به جزئیات اهمیت می دهید می توانید از لیبل، تگ آویز، چاپ روبان در بسته بندی خود استفاده کنید و آن را شکیل و لوکس نمایید.
سعی کنید در نهایت حتما محصول خود را در یک ساک دستی قرار داده و به مشتری تحویل دهید تا حس ارزشمندی محصول خود را بالا ببرید و از تمام مزایای آن بهره مند شوید.