بررسی تجارت الکترونیکی و مزایا و معایب آن
تعریف تجارت الکترونیکی چیست؟ امروزه با رشد فناوری اطلاعات و افزایش حجم مبادلات تجاری بین دولت ها و شرکت های بزرگ و همچنین افزایش تجارت و کسب و کار در بین جوامع انسانی، استفاده از روش های قدیمی مبادله و تجارت کارایی خود را از دست داده است. جوامع ماشینی، انسان را به مهار خویش در آورده و طبیعی است که این سیطره در دنیای به هم پیوسته امروز تاثیر بگذارد.
اصلا اگر دقیق تر به این مبحث توجه کنیم، فلسفه رشد پدیده ای به نام اینترنت چیزی جز بعد تجاری آن نبوده است و این مساله ای است که مورد توافق تمام متخصصین وب، شبکه و اینترنت است. کافی است فقط یک آدرس را وارد کنیم آن وقت است که حجم زیادی از صفحات اینترنتی، وب سایت ها، تبلیغات مختلی اعم از بنر ها و … را مشاهده خواهیم نمود و این مساله وقتی جالب تر میشود که در بسیاری از وب سایت های تجاری سبدهای خرید خود نمایی میکنند.
حتی در وب سایت های علمی نیز این دید تجاری رسوخ کرده است و میتوان این مساله را از فروش مقالات علمی تا امضای قرارداد پروژه های تحقیقاتی و سایر موارد مشابه مشاهده کرد. با نگاه به این مسایل و موارد دیگر یک نکته برجسته خواهد شد و آن اینکه، اینترنت مولود مسایل اقتصادی است نه تجارت الکترونیکی مولود اینترنت.
مشتری قبل از ورد به یک فروشگاه انتخاب خود را انجام داده و کالاهای مورد نیاز خود را از طریق ویترین فروشگاه مشاهده میکند. فروشنده نیز ممکن است برای ترغیب مشتری، نمونه کالاها و مارک های آن ها را نمایش دهد. ضمنا ممکن است روش های پرداخت را هم مشخص کند. علاوه بر این اعتماد مشتری را میتوان با عنوان های معروف و اعلام نمایندگی از شرکت های بزرگ جلب کرد. فروشنده و خریدار یک سطح اعتماد برای هم ایجاد میکنند ایجاد اعتماد بین طرف های یک معامله که از طریق یک شبکه عمومی به وقوع پیوسته، بسیار مشکل است.
در حالی که در فروش فیزیکی فروشنده میتواند در برخی معاملات، کارت شناسایی خریدار را کنترل کند، در معاملات شبکه ای هیچ امکانی برای چنین تشخیص به حقی در اختیار فروشنده قرار نمیگیرد. بازرگانان در تجارت الکترونیکی نمیتوانند به کسی اعتماد کنند. همین وضعیت برای مشتری هم وجود دارد.
معلوم نیست وب سایت یک فروشنده تا چه مدت در اینترنت قابل دسترس است. طراحی وب سایت تقلبی و عنوان کردن نمایندگی یک شرکت بزرگ، یسیار ساده تر از ایجاد یک فروشگاه یا رستوران تقلبی در دنیای فیزیکی است. برای انجام معاملات از طریق شبکه اینترنت و جاری شدن تجارت الکترونیکی، ایجاد اعتماد متقابل بین مشتری و فروشنده الزامی است.
تعریف تجارت الکترونیکی
چافی تجارت الکترونیکی را خرید و فروش از طریق اینترنت میداند. سازمان OECD تجارت الکترونیکی را بدین صورت تعریف میکند: تجارت الکترونیکی مبادله الکترونیکی است که خرید یا فروش کالا ها و خدمات بین شرکت ها، افراد، دولت ها و سایر بخش های عمومی و خصوصی را شامل میشود و از طریق شبکه های رایانه ای هدایت میشود. به عقیده یکی از محققان، تجارت الکترونیکی عبارت است از فناوری، پردازش و عملیاتی که در زمان مبادلات تجاری به صورت خودکار در شبکه ها و با استفاده از اطلاعات صورت میگیرد.
هیراتسو تجارت الکترونیکی را فناوری پردازش و مجموعه فعالیت هایی میداند که در زمان مبادلات تجاری به صورت خودکار در شبکه ها و از طریق فناوری اطلاعات صورت میگیرد. تعاریف متعددی از تجارت الکترونیکی، با توجه به دیدگاه های مختلف ارائه شده است که در ذیل به بعضی از آن ها اشاره میشود:
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه ارتباطات: تجارت الکترونیکی، تحویل اطلاعات، محصولات، خدمات یا پرداخت ها از طریق خطوط تلفن، شبکه های کامپیوتری یا هر ابزار الکترونیک دیگر است.
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه تجاری: تجارت الکترونیکی ابزاری است که کسب و کار های مختلف، شرکا و مشتریان آن ها را قادر میسازد تا موضوعاتی چون کیفیت خدمات، سرعت تحویل خدمات و غیره را ارتقاء و موضوعاتی همچون هزینه ها را کاهش دهند.
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه فرایند کسب و کار: تجارت الکترونیکی به کار گیری فناوری برای خودکارسازی تبادلات کسب و کار و جریان کار است.
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه خدماتی: تجارت الکترونیکی ابزاری است که از خواسته های دولت ها، شرکت ها، مصرف کنندگان و مدیریت جهت کاهش هزینه های ارائه خدمات در راستای بهبود کیفیت محصولات و افزایش سرعت تحویل خدمات پشتیبانی میکند.
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه آموزشی: تجارت الکترونیکی شرایط لازم را برای آموزش الکترونیکی در مدارس، دانشگاه ها و دیگر سازمان ها از جمله سازمان های کسب و کار فراهم میکند.
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه مشارکتی: تجارت الکترونیکی چارچوبی است که شرایط لازم را برای شراکت افراد در داخل سازمان و حتی خارج از سازمان فراهم میکند.
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه فناوری اطلاعات: تجارت الکترونیکی به آن دسته از کاربردهای فناوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشبرد جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است میگویند.
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه جامعه: تجارت الکترونیکی مکانی را برای افراد یک جامعه فراهم می نماید تا بتوانند در آن مکان آموزش ببینند، مشارکت کنند و بایکدیگر تعامل داشته باشند.
تمامی تعاریف تجارت الکترونیکی حداقل در دو مورد بایکدیگر اشتراک دارند:
- در همه تعاریف تجارت الکترونیکی به فرایند خرید و فروش یا مبادله توجه می شود.
- در همه تعاریف تجارت الکترونیکی استفاده از نوعی ابزار الکترونیکی مد نظر است.
یکی از کاربردهای اینترنت، تجارت الکترونیک است. روش های تجارت الکترونیکی باعث رونق و ایجاد شدن کسب کارهای بسیاری در سطح جهان شده است. تجارت الکترونیک چیست؟ به چه کسب و کاری تجارت آنلاین می گویند؟ در این مقاله ابتدا با مفهوم خرید و فروش الکترونیکی و سپس با تعریف تجارت الکترونیک آشنا خواهید شد. در ادامه با برخی اصطلاحات در همین حوزه و در نهایت با پلتفرم های آن آشنا خواهید شد.
منظور از خرید و فروش الکترونیکی چیست؟
اگر بخواهیم تعریفی از خرید و فروش الکترونیکی داشته باشیم، بهتر است بگوییم، به روش‌های ارائه شده برای خرید و فروش الکترونیکی یک محصول یا سرویس، از طریق راهکارهای الکترونیک و غیر حضوری گفته می شود. این مفهوم در بسیاری از موارد می تواند معنایی فراتر از خرید و فروش الکترونیکی و ساده اینترنتی داشته باشد. خدماتی همچون مانند تولید، بازاریابی، حمل و نقل، سرویس دهی و پرداخت برای انواع محصولات نیز می توانند در گروه فروشگاه ساز آنلاین قرار بگیرند و زیر مجموعه و بخشی از فرایند خرید و فروش الکترونیکی باشد.
تعریف تجارت الکترونیک
اگر در یک جمله تعریف تجارت الکترونیک خلاصه شود، آن است که:
“تجارت الکترونیک به کلیه فرایند های خرید و فروش، انبارداری، تبادل محصول، خدمات ارائه محصول و فرایند اطلاع رسانی به کمک شبکه های اجتماعی و اینترنت گفته می شود.”
تحقیق در مورد تعریف تجارت الکترونیک نشان میدهد که تعریف فرایندگرا از تجارت الکترونیکی دید وسیعتری از آنچه که هست ارائه میکند. با این دید، تمام فرآیندهای درون سازمانی تجاری (تولید، انبارداری، مدیریت مالی، شرکت‌ها، عملیات)، انواع تجارت الکترونیک فرایندهای تاجر به تاجر(B2B)، مدیریت حلقه های تامین و پشتیبانی(SCM)، مزایده ها و فرایندهای تاجر با مشتری (B2C) نیز تحت تاثیر تکنولوژیِ تجارت الکترونیکی و شبکه قرار گرفته اند. در ادامه ی مقاله به بررسی دقیق تر تجارت الکترونیک می پردازیم.
آشنایی با برخی مفاهیم تجارت الکترونیک
هنگام بررسی چگونگی توسعه وب سایت های تجارت الکترونیکی برای فروش محصول یا خدمات خود ، مهم است که اجزای اساسی چنین سایتی را در نظر بگیرید. این اجزا با مفاهیم تجارت الکترونیک غریبه نیستند. ما این مفاهیم را در قالب ابزارهایی که برای سایت های تجارت الکترونیکی باید به آنها پرداخت شود، به شما معرفی می‌کنیم.
اقدامات دولت برای رشد تجارت الکترونیک و وب سایت مکانی که شما در آن خدمات و محصولات خود را ارائه می دهید بسیار مهم است. نحوه طراحی تعیین می کند که بازدید کنندگان اینترنتی را به چه میزان به مشتری تبدیل می کنید.
- کاتالوگ محصولات: جایی که محصولات یا خدمات خود را ارائه می دهید.
- سبد خرید: جایی که مشتریان هنگام مرور سایت شما خریدهای خود را ذخیره می کنند.
- درگاه پرداخت: به مشتریان امکان می دهد تا بصورت فوری و بصورت آنلاین به شما پول پرداخت کنند.
- اطلاعات مربوط به محصول: اینجاست که شما با تحقیقات ارزشمند در مورد محصول به مشتری بالقوه ارائه می کنید.
- بهینه سازی موتور جستجو: با استفاده از تکنیک های جستجوگرها بازدید کنندگان بیشتری را در اینترنت جذب خواهید کرد.
- سوالات متداول: با پاسخ دادن به سوالاتی که مشتریان درباره محصولات دارند ، فروش اینترنتی را تضمین کنید.
- خبرنامه ها: اشتراک فصلی اخبار.
- سیاست حفظ حریم خصوصی: با نوشتن خط مشی رازداری ، اعتماد مشتری را جلب کنید.
منظور از فروش مستقیم در شبکه تجارت آنلاین چیست؟
با یک تعریف دقیق تر، همانطور که در بالا هم اشاره شد، E-Commerce یعنی انجام معاملات از طریق شبکه، یا خرید و فروش محصولات و خدمات از طریق فروشگاه تجارت الکترونیک. محصولات مورد معامله ممکن است دارای ماهیت الکترونیکی، فیزیکی، خدماتی یا آموزش راه دور باشند.
محصولات غیر فیزیکی از قبیل محصولات الکترونیکی است که خود نیز شامل اطلاعات، اخبار، صوت و موسیقی، فیلم، بانک‌های اطلاعاتی، نرم افزار و انواع فرآورده های فکری است، که این نوع تجارت روز به روز توسعه بیشتری پیدا کرده است. به نظر می‌رسد تجارت الکترونیکی شبیه خرید از کاتالوگ یا خرید در منزل و از طریق تلویزیونهای کابلی باشد.
منظور از بازار تجارت الکترونیک چیست؟
تجارت الکترونیکی تنها محدود به خرید و فروش محصولات از طریق شبکه نیست. بلکه مانند یکی از فروشگاه های محلی میتواند فروشگاه اینترتی در Web ایجاد کرده و در سطح جهان به دنبال مشتری باشد. علاوه بر این، صاحب این فروشگاه میتواند تامین کنندگان مواد فروشگاه، حسابداری، خدمات بانکی، ادارات دولتی و رقیب‌های خود را در شبکه اینترنت جستجو کند.
بازارهای الکترونیکی معمولآ به معاملات و حراجی های روی شبکه، مانند بازارهای سهام و حراجی ها از طریق اینترنت گفته می شود، اما فضای بازار الکترونیکی به پدیده‌ای اقتصادی اشاره دارد، که محصولات، واسطه ها و مشتریان به صورت الکترونیکی با هم تماس و مبادله دارند. فضای بازار الکترونیکی نماد مجازی از بازارهای فیزیکی است. به طور کلی، فعالیت اقتصادی تحت این فضای الکترونیکی اقتصاد الکترونیکی را ارائه میکند. فضای بازار الکترونیکی شامل بخشهای زیر است:
بازیگران بازار: یعنی کارخانجات، بازرگانان، عمده فروش‌ها، واسطه ها، فروشگاه‌ها و مشتریان.
- کالاها و خدمات.
- فرایندهای تامین، تولید، بازاریابی، رقابت، توزیع، مصرف وغیره.
مزایا تجارت الکترونیک برای مشتریان
در تجارت الکترونیک شما این امکان را دارید که دو یا چند محصول را با هم مقایسه کنید و بتوانید بر اساس معیارهای خود برای خرید محصول مورد نظر را از بین سایر محصولات خریداری کنید. به معنای واقعی راحتی در خرید را می توانید تجربه کنید، کافیست محصول مورد نظر را آنلاین جستجو کنید و نتیجه را مشاهده و خرید کنید.
در خرید اینترنتی شما این امکان را دارید که در صورت مغایرت محصول، خرید خود را پس دهید در صورتی که در خرید حضوری این امکان وجود ندارد. شما می توانید برای خرید محصول به نظرات کسانی که قبلا خرید کرده اند مراجعه کنید. بررسی نظرات می تواند بسیار کمک کننده باشد، برای مثال یک مصرف کننده نکته ی منفی از یک محصول را عنوان کند که برای شما نیز مهم باشد.
قیمت کمتر محصولات به دلیل حذف واسطه ها
در تجارت الکترونیک در بسیاری از موارد شما مستقیم از خریدار یا تولید کننده خرید می کنید و کم شن واسطه های خرید و فروش قاعدتا بر روی هزینه تاثیر خواهد گذاشت و شما می توانید با هزینه ی مناسب تری محصول را تهیه کنید.
معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان
- احتمال به خطر افتادن امنیت و حریم خصوصی کاربرها
- تاخیر در دریافت کالا
- عدم وجود تعامل مستقیم با فروشنده
- عدم اطلاع از کیفیت محصول
- نیاز قطعی به اینترنت
- احتمال پرداخت هزینه ی اضافی بعد از سفارش کالا
مزایا تجارت الکترونیک برای صاحبان کسب و کار
- افزایش در فروش
- در دسترس بودن خدمات کسب کار برای مشتریان به صورت ۲۴ ساعته
- دسترسی به تعداد بیشتری از مشتریان
- راحتی در گسترش کسب و کار
- دریافت فوری مبالغ پرداختی مشتریان
معرفی انواع تجارت الکترونیک از لحاظ عملکرد
گرچه انواع زیادی تکنولوژی تجارت الکترونیکی وجود دارد، اما در اینجا بهترین آنها را توضیح می دهیم:
بیزینس به بیزینس (B2B)
در یک مدل تجاری B2B ، مشاغل محصول یا خدمات خود را به کسب و کار دیگری می فروشد. گاهی اوقات خریدار کاربر نهایی است ، اما اغلب خریدار مجدداً به مصرف کننده می فروشد. معاملات B2B معمولاً چرخه فروش طولانی تری دارند اما ارزش سفارش بالاتر و خریدهای مکرر بیشتری دارند.
بیزینس به مصرف کننده (B2C)
در تجارت الکترونیک B2C کسب و کار محصولات و خدمات خود را مستقیم به مشتری نهایی می‌فروشد. این نوع مدل کسب و کار یکی از شایع ترین انواع کسب و کار است که در حال حاضر استفاده میشود. هرچیزی که شما از وب سایت‌های آنلاین مثل لباس، لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی و غیره خریداری می‌کنید در این دسته قرار می‌گیرند.
مصرف کننده به بیزینس (C2B)
مشاغل C2B به افراد اجازه می دهند کالاها و خدمات را به شرکت ها بفروشند. در این مدل تجارت الکترونیکی ، سایتی ممکن است به مشتریان اجازه دهد کاری را که می خواهند تکمیل شوند ارسال کنند و از مشاغل تجاری برای این فرصت استفاده کنند تا به کسب درآمد بپدازند. وب سایت‌های فیلنسری عموما از این نوع مدل کسب و کار استفاده میکنند.
مصرف کننده به مصرف کننده (C2C)
در تجارت C2C که به عنوان بازار آنلاین نیز خوانده می شود، مصرف کنندگان را به مبادله کالا و خدمات متصل می کند و معمولاً با گرفتن هزینه های معامله یا لیست کردن ، درآمد خود را کسب می کنند. مشاغل آنلاین مانند دیوار و شیپور جزو این دسته از کسب و کارها هستند.
از موراد دیگری که از انواع تجارت الکترونیک می توان نام برد:
- مدیریت ارتباطات مشتری
- شیوه های مدیریت منابع اطلاعات
- آموزش راه دور برای سازمانهای اقتصادی جدید
- پست الکترونیک
- شیوه های طراحی منابع سازمان‌ها
- خودکار کردن اهرم فروش
- تحول مراکز تماس
- خدمات شبکه ای مدیریت شده
تجارت الکترونیکی باعث تغییر انواع اطلاعات، از جمله مبادلات بازرگانی از طریق شبکه است که به آن E-Commerce می گویند. از این رو، بازاریابی از طریق شبکه اینترنت، معروف به ” تاجر با مشتری”، تنها یکی از پدیده های بستر تجارت الکترونیکی است. تجارت الکترونیکی موجب تغییرات عمیق و اساسی در ساختار و عملکرد تجارت و مبادلات بین تاجرها، معروف به ” تاجر با تاجر” شده است . تاجر با تاجر در تجارت الکترونیکی شامل انواع تکنولوژی های کاربردی و شبکه ای برای خودکار کردن و بهینه سازی مبادلات بین بخش های مختلف تجارت است.
یکی از راه های راه اندازی تجارت ااکترونیک برای هر صنف و ماهیت کاری، راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی است. فروشگاه اینترنتی یا فروشگاه آنلاین، نوعی وب‌گاه است که برای ارائه محصولات برای فروش از طریق اینترنت برپا میشود. در مقایسه با فروشگاه‌های حقیقی، این فروشگاه‌های مجازی مزایایی از قبیل عدم محدودیت جغرافیایی و زمانی، کاهش هزینه‌های جانبی و کاهش ترافیک و آلودگی را به همراه دارند.
در سال ۱۹۹۰ تیمبرزلی اولین سرور و مرورگر جهان را ایجاد کرد، که در سال ۱۹۹۱ برای مصارف تجاری افتتاح شد. در سال ۱۹۹۴ پیشرفت های دیگری نیز صورت گرفت، از قبیل افتتاح بانکداری الکترونیک. در طی همان سال، نت اسکیپ رمز نگاری گواهینامه ssl را برای انتقال داده ها در اینترنت معرفی کرد، که امروزه در خرید های اینترنتی مطمئن به یک ضرورت تبدیل شده است. همچنین در سال ۱۹۹۴ یک شرکت آلمانی به نام اینترشاپ اولین سیستم فروشگاه اینترنتی خود را معرفی کرد. در سال ۱۹۹۵ آمازون سایت فروشگاه اینترنتی خود را افتتاح کرد و در سال ۱۹۹۶ ای بی (Ebay) راه اندازی شد.
اگر داری کسب و کار اینترنتی هستید بهتر است از واتس اپ بیزینس استفاده کنید. در این مورد می توانید مقاله واتساپ بیزینس چیست را بخوانید.