لامپ مهتابی چگونه کار میکند؟ و چه کاربردی دارد؟
بشر سال‌هاست که سخت به دنبال راه‌هاییست تا مصرف انرژی خود را کاهش دهد و ردپایی که از خود برای نسل بعد به جا می‌گذارد کمرنگ‌تر باشد تا آیندگان نیز توانایی استفاده از هوای پاک و منابع طبیعی این سیاره را داشته باشند. به این دلیل است که در طول زمان همواره دانشمندان و متخصصان متعددی به دنبال علل اصلی آلودگی اتمسفر و کاهش منابع طبیعی و سوخت‌های فسیلی بودند و در نهایت با تحقیق و پژوهش فراوان، متفق‌القول به این نتیجه رسیدند که یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های آلودگی هوای این کره و گاز‌های گلخانه‌ای موجود در جو، استفاده از لامپ‌های پرمصرف رشته‌ای یا فلورسنت است.
اما این دو مسئله چه ارتباطی با یکدیگر داشتند؟ میزان قابل توجهی از انرژی الکتریسیته مورد نیاز انسان توسط سوزاندن سوخت‌های فسیلی به تولید می‌رسد و حجم گسترده‌ای از این انرژی الکتریکی صرف روشنایی منازل، ادارات، کارخانه‌ها و دیگر اماکن می‌شود که با گذر زمان افزایش جمعیت بشر و در راستای آن افزایش نیاز‌های آن برای رفاه و سلامت، نیاز به روشنایی نیز بیشتر و بیشتر می‌شد.
با بررسی این مسائل و آسیب‌های فراوان دیگری که توسط این لامپ‌ها به طبیعت وارد می‌شد در نهایت لامپ ال ای دی اختراع، و به تولید رسیدند و با ورود به بازار، انقلابی در صنعت روشنایی به پا کردند. در این مقاله ما به نکاتی که موجب استقبال فراوان از لامپ‌های LED به خصوص لامپ‌های مهتابی و لامپ ال ای دی سقفی شد و همچنین کاربرد‌های این لامپ‌های LED می‌پردازیم.
درون لامپ ال ای دی چه میگذرد؟
به طور کلی لامپ‌های ال ای دی و مهتابی ال ای دی که با فناوری اس ام دی تولید می شوند به آن ها لامپ اس ام دی می گویند و دارای ساختار یکسانی هستند و اجزای آن‌ها شامل:SMD ، درایورها و هیت سینک است.
SMD
Surface Mount Device یا به اختصار SMD از چندین LED بر روی یک برد بهره می‌برد و این امر موجب افزایش طول عمر این لامپ‌ها می‌شود. اجزای مختلف مدار بر روی یک سطح نصب می‌شوند و اس ام دی را شکل می‌دهند.
درایور
اگر بخواهیم درایورها را مورد بررسی قرار دهیم، در میابیم این قطعات در لامپ‌های ال ای دی دارای دو نوع متفاوت هستند که عبارتند از درایور‌های خازنی و درایور‌های سوئیچینگ؛ نوع خازنی درایورها در لامپ‌های ال ای دی با توان‌های کمتر کاربرد دارند.
اگر توان ال ای دی بیش از 5 وات باشد در این صورت درایور دچار افت کیفیت می‌شود و بازدهی مطلوبی ارائه نمی‌دهد؛ در کل می‌توان گفت استفاده از درایور‌های سوئیچینک در لامپ‌های مهتابی ال ای دی کاربرد بیشتری دارد و علت آن هم به اهمیت و نقش پر رنگ این قطعه در طول عمر لامپ ال ای دی باز می‌گردد که اگر درایور نامرغوب و بی‌کیفیت باشد عمر لامپ کاهش می‌یابد.
هیت سینک
قطعه مهم بعدی در لامپ مهتابی ال ای دی که می‌توان گفت مهم ترین نیز هست، هیت سینک می‌باشد که همانند درایورها کیفیت هیت سینک که نقش کنترل گرمای لامپ را به عهده دارد، با عمر مفید لامپ ارتباط مستقیم دارد.
اما در چه جایی از لامپ‌های مهتابی کاربرد آن‌ها نمایان می‌شود؟
از دیگر عوامل تاثیر گذار بر طول عمر لامپ ال ای دی و همچنین میزان نور دهی و شار خروجی آن نوع و تعداد چیپ‌های استفاده شده در لامپ مهتابی ال ای دی است که با توجه به کاربری آن متفاوت می‌باشد. ارتباط چیپ‌ها با لومن بر وات خروجی لامپ ال ای دی به این صورت است که هرچه سطح چیپ استفاده شده گسترده تر باشد بهره نوری بالا تر می‌رود.
عملکرد چیپ‌ها به این نحو است که، زمانی که جریان الکتریسیته از چیپ‌های به کار رفته در لامپ‌های ال ای دی عبور میکند دیود‌های نور گسیل از خود نور ساطع می‌کنند و موجب روشنایی می‌شوند، و این مسئله تولید نور حرارتی حدود 70 تا 90 درجه سانتیگراد تولید میکند. به همین منظور چیپ‌ها و مجموعه اجزای ال ای دی به وسیله خمیر سیلیکون که خود انتقال دهنده حرارت است، به هیت سینک که قطعه‌ای از جنس مس مرغوب است، متصل می‌شود تا گرمای آن مدیریت شده و به لامپ ال ای دی آسیبی وارد نشود.
طول عمر مهتابی ال ای دی
به عنوان یکی از نقاط عطف محصولات LED می‌توان به این مقوله اشاره کرد. ال ای دی‌ها بر خلاف لامپ‌های فلورسنت قدیمی که با روشن و خاموش شدن متوالی دچار اختلال می‌شدند و طول عمر آن‌ها به تعداد کلیدزنی آن‌ها نیز وابسته بود؛ تنها به ساعات روشن ماندن لامپ وابسته است و حتی اگر میلیون‌ها بار خاموش و دوباره روشن شوند هیچ اختلال در روند تابش آن‌ها رخ نمی‌دهد.
همچنین از آن جایی که در ساخت لامپ‌های ال ای دی غالبا از فناوری SMD استفاده می‌شود، لامپ‌های مهتابی ال ای دی و کاربرد‌های آن به شکل گستره‌ای افزایش کیفیت می‌یابد به این علت که با این فناوری احتمال وجود خطای انسانی در روند تولید به صفر رسیده و با تولید گرمای کمتر توسط لامپ طول عمر آن اقزایش می‌یابد.
مصرف انرژی لامپ مهتابی ال ای دی
برای اثبات به صرفه بودن و کم مصرف بودن لامپ های ال ای دی همین بس که توان مصرفی مورد نیاز برای روشنایی یکسان توسط لامپ‌های رشته ای یا فلورسنت 5 برابر لامپ‌های ال ای دی است و علاوه بر این ها با توان‌های یکسان لامپ‌های ال ای دی نور بیشتری نیز از خود ساطع می‌کنند و در نتیجه برای روشن کردن محیط به لامپ‌های کمتری نیاز است.
کاربرد‌های لامپ‌های مهتابی ال ای دی
امروزه اکثر دیزاینرها به جای استفاده از ابزار آلات پر زرق و برق روی به ابزار ساده و مینیمال و مدرن آورده‌اند و بیشتر طراحان دکوراسیون و نور پردازان خبره علاقه بسیاری به استفاده از چراغ سقفی توکار و چراغ سقفی روکار را دارند. علاوه بر این‌ها بسیاری از ادارات نیز به علت ممکن بودن تنظیم نور به وسیله دیمر‌ها که به صورت سری در مدار لامپ‌های ال ای دی بسته می‌شوند و ولتاژ را کنترل می‌کنند از چشمه‌های نور ال ای دی استقبال می‌کنند و در بسیاری موارد چراغ‌های فلورسنت قدیمی خود را با چراغ‌هایی مثل پنل 60*60 آریاترانور یا مهتابی 120 نیوسیلور عوض می‌کنند.
اما تنها علت این تعویض قابلیت تنظیم نور نیست.
لامپ‌های مهتابی ای ای دی و به طور کلی محصولات ال ای دی آریاترانور که با بهترین متریال‌های به تولید می‌رسند؛ هم از عمر طولانی بهره می‌برند و هم در طول عمر خود کمترین هزینه جانبی به عنوان تعمیر یا نصب سخت را به دوش مصرف کننده نمی‌گذارند و به همین علت همواره محبوب بوده اند.
البته لازم به ذکر است یکی دیگر از عواملی که باعث کاربرد گسترده این چراغ‌ها در اماکن مختف مثل کتابخانه‌ها، خیابان‌ها، منازل، ادارات و بسیاری دیگر شده است این است که نور لامپ‌های ال ای دی دارای لرزش و نویز نیستند و از CRI یا همان شاخص تفکیک رنگ بالایی بهره می‌برند.
نور سالم در لامپ ال ای دی
مهتابی‌های فلورسنت قدیمی لایه ای نازک در حباب لامپ خود از جنس فسفر داشتند تا نور فرابنفش ساطع شده را به حالت مرئی در آورده و پخش کند، در طول زمان و به مرور این لایه تا حدودی فرسوده شده و فسفر موجود در آن کمتر می‌شد و این اتفاق موجب می‌شد که پرتو فرابنفش به صورت مستقیم به محیط تابیده شود.
این پرتوها انواع عارضه‌های پوستی را به همراه داشتند و برای انواع موجودات خطر آفرین بودند. با در نظر گرفتن این مقوله لامپ‌های ال ای دی به نوعی طراحی و تولید شدند تا فاقد هرگونه پرتو آسیب زا باشند و در عین کاربرد‌های فراوان و مصرف مناسب و صرفه اقتصادی ویژگی پرتو‌های نور سالم را نیز با خود به همراه داشته باشند.
می‌توان با مرور این نکات به این نتیجه رسید که استفاده از لامپ‌های ال ای دی که در طیف‌های رنگی بسیار گسترده تری از لامپ‌های معمولی موجود هستند، علاوه برا نفع و رفاه شخصی که با کاهش هزینه‌های برق برای مصرف کنندگان دارند، برای سیاره ما نیز آسیب زا نبوده و به حفظ آن کمک می‌کنند.
نور لامپ ال ای دی آفتابی، ال ای دی مهتابی و ال‌ای‌دی طبیعی
رنگ نور یک لامپ LED ( چراغ ال ای دی ) با معیاری به اسم دمای رنگ بر حسب کلوین توصیف می‌شود. دمای رنگ برای مشخص کردن رنگ منبع نور از طریق مقایسه آن با رنگ یک جسم سیاه تشعشع کننده استاندارد به کار می‌رود. جسم سیاه، چیزی شبیه پلاتین است که هیچ نوری منعکس نمی‌کند و کل نوری که به آن تابیده می‌شود را جذب میکند.
هر چه عدد دمای رنگ بالاتر باشد، رنگ نور بیشتر به محدوده رنگ‌های سفید و سرد نزدیک است و هر چه این عدد کوچک‌تر باشد رنگ نور به محدوده رنگ‌های گرم نزدیک‌تر است. براین اساس دمای رنگ بیشتر از ۴۰۰۰ کلوین به عنوان نور سرد و دمای رنگ پایین‌تر از ۳۰۰۰ کلوین به عنوان نور گرم در نظر گرفته می‌شود.
تعمیر لامپ ال ای دی ؛ ساخت لامپ ال ای دی و نصب لامپ ال ای دی سقفی
یکی از نکاتی که همیشه در مورد لامپ های ال‌ای‌دی مورد توجه بوده است، قابلیت تعمیر لامپ ال‌ای‌دی است. در بسیاری از موارد پس از ، با تعمیر لامپ LED و تعویض LED های سوخته، لامپ دوباره قابل استفاده خواهد بود. نکته جالب دیگر در مورد این لامپ‌ها این است که با تهیه قطعات تشکیل دهنده لامپ حتی قادر به ساخت لامپ LED در خانه خواهید بود. اگر تا به حال لامپ LED نصب نکرده باشید هم شاید به یک راهنمای برای نصب لامپ احتیاج داشته باشید.
تنوع مدل های مختلف لامپ ال‌ای‌دی با قیمتهای متفاوت بسیار زیاد است، بنابراین هنگام خرید لامپ LED از فروشگاه، داشتن اطلاعات کافی و توجه به نوع کاربرد اهمیت بسیاری دارد. برای آشنایی با انواع لامپ ال‌ای‌دی، کاربرد لامپ LED و مزایای LED به مجله میتره مراجعه کنید. در این مجموعه می‌توانید با توجه به نوع مصرف (مسکونی، اداری، تجاری و …) با مناسب‌ترین محصولات LED آشنا شوید.
منبع: lampco.co.uk