معمولاً براثر بیماری ذات الریه، حفره‌های ریه فرد دچار التهاب شده و از مایعات پر می‌شود. در این بیماری همچنین میزان گلبول‌های سفید خون به شدت افزایش یافته و فرد بیمار بین چند روز تا چند هفته درگیر عوارض بیماری می‌شود. باید در نظر داشت که بیماری ذات الریه واگیر دار بوده و عامل ایجاد بیماری می‌تواند از طریق هوا به سایر افراد منتقل شود. البته نقش سیستم ایمنی بدن در این میان بسیار مهم است و معمولاً افرادی دچار ذات الریه و سینه پهلو می‌شوند که سیستم ایمنی بدن آن‌ها ضعیف است.
علائم
با توجه به گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، استرپتوکوک پنومونیه یکی از عوامل اصلی ایجاد ذات الریه است که در سال موجب مرگ بیش از یک میلیون نفر در جهان می‌شود که رتبه نخست آن مرتبط با کودکان کشور‌های درحال توسعه است. بیشتر افراد، میزبان استرپتوکوک پنومونیه که ایجاد کننده این عفونت‌ها بوده و تا حد زیادی خطر ابتلا به عفونت و انتقال را افزایش می‌دهد، هستند.
تاکنون بیش از یک صد عامل مختلف بیماری زا که در ایجاد ذات الریه دخیل هستند، شناسایی شده است که در برخی موارد ترکیبی از این عوامل بیماری زا باعث ایجاد بیماری می‌شوند. در این میان برخی رفتار‌ها و عادات ناسالم مانند استعمال دخانیات، استنشاق مواد شیمیائی مضر برای ریه، مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی، سن و برخی دارو‌ها می‌تواند زمینه افراد را برای ابتلا به سینه پهلو افزایش دهد.
در برخی موارد نادر نیز ذات الریه براثر عوارض برخی دارو‌ها یا مشکلات سیستم ایمنی بدن و اختلال خود ایمنی یا ورود برخی قارچ‌ها به بدن رخ می‌دهد.
ذات الریه معمولاً با اختلالات تنفسی همراه بوده و به همین دلیل علائم این بیماری نیز شامل مشاهده خلط در سینه، درد در سینه و ریه، اختلال در تنفس، تب و لرز، سرفه‌های شدید، تنفس همراه با درد و در موارد خاص تشنج، کبودی پوست، تهوع و از بین رفتن هوشیاری بیمار است.
علائم ذات‌الریه معمولاً در افراد مختلف، متفاوت بوده و بر اساس میزان مقاومت بدن، سن و شرایط سلامتی فرد متغیر است. در افراد کهن سال علاوه بر نشانه‌ها و علائم عادی بیماری، گیجی و کاهش سطح هشیاری دیده شده و در نوزادان و کودکان، این علائم بیشتر مرتبط با مشکلات تنفسی هستند.
درمان
درمان ذات الریه به طور مستقیم با عامل ایجاد کننده بیماری مرتبط است. شایع‌ترین روش درمان ذات الریه، ترکیب درمانی استفاده از آنتی‌بیوتیک برای موارد ناشی از فعالیت باکتری ها، مسکن برای کنترل درد، دارو‌های ضد تنگی نفس برای کمک به تنفس، مصرف مایعات و استراحت است.
در موارد ابتلای ناشی از ویروس تنها باید درمان حمایتی انجام داده و سیستم ایمنی بدن بیمار را تقویت کرد تا دوره فعالیت ویروس به اتمام رسد. در بیشتر موارد، درمان عادی منجر به بهبود شرایط می‌شود، اما در برخی بیماران، شرایط بیمار وخیم شده و در این صورت حتماً باید بیمار در بیمارستان بستری شده و تحت نظر قرار گیرد.
به طورمعمول پزشکان از آنتی‌بیوتیک‌هایی نظیر آموکسی سیلین، داکسی سیکلین و کلاریترومایسین برای درمان ذات الریه استفاده می‌کنند که در بیشتر موارد این دارو‌ها مؤثر هستند، اما در مواردی اندک نیز ممکن است با نظر پزشک از سایر آنتی بیوتیک‌ها استفاده شود.
در مواردی که بیماری ناشی از فعالیت‌های ویروسی است نیز پزشکان در کنار درمان حمایتی، دارو‌های کند کننده فعالیت‌های ویروسی تجویز کرده و تلاش می‌کنند به بدن برای غلبه بر ویروس کمک کنند.