بهترین رنگ نور برای رشد گیاهان کدام است؟

گیاهان در نور چه رنگی بهتر رشد می کنند؟ این سؤالی است که همه پرورش دهندگان گل و گیاه به دنبال ‏جواب واضح و مشخص برای آن هستند. همانطور که می دانیم همه گیاهان برای ادامه حیات و فعالیت خود به ‏فاکتورهای مختلفی نیاز دارند که یکی از آنها نور است. با توجه به اینکه گاهی اوقات به دلیل پرورش در محیط ‏داخلی یا شرایط اقلیمی، نور کافی خورشید به گیاهان نمی رسد، باید از لامپ رشد گیاه مناسب استفاده نمود.

اما ‏لامپ رشد گیاه با کدام طیف نور مناسبتر است؟ بسیاری از افراد تصور می کنند که بهترین نور برای رشد ‏گیاهان، نور با طیف کامل است که شباهت زیادی به نور خورشید داشته باشد. اما این تصور درست است؟ در ‏ادامه با ما همراه باشید تا به طور تخصصی به این موضوع بپردازیم.‏ فروشگاه مگا لایت لد با هدف ارائه بهترین تجربه خرید آنلاین به مشتریان عزیز تأسیس شده است.

گیاهان در نور چه رنگی بهتر رشد می کنند؟ بررسی بهترین طیف نوری

با اینکه بسیاری از افراد تصور می کنند منابع نور مصنوعی مثل لامپ رشد گیاه با طیف نوری شبیه به نور ‏خورشید برای گیاهان مناسبتر است اما این تصور درست نیست.

گیاهان فقط بخشی از نور خورشید را برای ‏فتوسنتز و تولید انرژی استفاده می کنند که به آن ‏PAR‏ (‏Photosynthetically Active Radiation‏) می ‏گویند. این طیف نوری شباهت زیادی به همان طیف نوری مرئی دارد.‏

این مورد که کدام بخش از طیف نوری خورشید توسط گیاهان جذب می شود و گیاهان در نور چه رنگی بهتر رشد می کنند؟ بستگی به نوع گیاه و مرحله رشد ‏دارد و مابقی منعکس می شوند.

طبق مطالعات و بررسی های انجام شده، نور رنگی مناسب رشد گیاه متشکل از ‏نورهای آبی تا قرمز و مقداری نور زرد، نارنجی، زرد و انواع مختلف آن است. در ادامه به بررسی تأثیر هر رنگ نور ‏در طیف نوری بر روی رشد گیاهان می پردازیم. در نهایت به عنوان جمع بندی مشخص خواهیم کرد که گیاهان در نور چه رنگی بهتر رشد می کنند؟

• بنفش (380 تا 430 نانومتر):‏

نور بنفش کوتاه ترین طول موج را دارد اما نسبت به سایر طول موج ها انرژی آن بالاتر است. نور بنفش برای ‏حفظ رنگ و بوی گیاه لازم است. در برخی گیاهان برای میوه دهی و رشد رویشی هم کاربرد دارد. حتی در برخی ‏موارد گزارش شده که نور بنفش بوی گیاهان را بهتر کرده و تولید آنتی اکسیدان را افزایش می دهد.‏

• آبی (430 تا 500 نانومتر):‏

آبی در دسته نورهای سرد و یکی از مهمترین نورها برای رشد گیاهان است. این نور به راحتی توسط کلروفیل ‏های گیاهان جذب می شود. با اینکه نور آبی به فتوسنتز کمک می کند اما تأثیرپذیری آن نسبت به زمانی که با ‏نور قرمز ترکیب می شود کمتر است و به تنهایی تأثیر زیادی ندارد. گیاهانی که نور آبی بیشتری جذب می کنند، ‏برگ های متراکم تر، ضخیم تر و پر رنگ تری دارند.‏

• فیروزه ای و سبز (500 تا 565 نانومتر):‏

رنگ فیروزه ای که ترکیبی از نورهای سبز و آبی است شامل طول موج 500 تا 520 است و رنگ سبز هم طول ‏موجی برابر با 520 تا 565 نانومتر دارد. این دو نور چندان فایده ای برای گیاه ندارند و تنها در برخی گیاهان ‏کمک می کنند تا به حداکثر رشد ممکن خودشان برسند.‏

• زرد (565 تا 580 نانومتر):‏

رنگ زرد هم در دسته طول موج هایی است که کمترین تأثیر را بر روی رشد گیاهان دارد. نور زرد در برخی ‏موارد به فرایند فتوسنتز کمک می کند اما به تنهایی تأثیر چندانی ندارد. به عنوان مثال کسانی که نهال گیاه را ‏در معرض نور زرد قرار می دهند، مانع از تولید کربوهیدرات در گیاهان شده و جلوی رشد آنها را می گیرند.‏

• نارنجی (580 تا 625 نانومتر):‏

مشابه رنگ زرد، رنگ نارنجی هم چندان به رشد و نمو گیاه کمک نمی کند. با این حال وجود نور نارنجی در ‏طیف نور لامپ های رشد گیاه مضر نیست و نیاز نیست نگران باشید.‏

• قرمز (625 تا 740 نانومتر):‏

مشابه با نور آبی، گیاهان از نور قرمز هم برای کمک به فتوسنتز استفاده می کنند اما به تنهایی تأثیر چندانی ‏ندارد. گیاهان از نور قرمز برای طویل شدن و بزرگ شدن برگ ها و رسیدن به مرحله گلدهی و بلوغ و میوه دهی ‏استفاده می کنند.

نسبت نور قرمز به آبی (5:1) عموما به افزایش رشد رویشی و گلدهی گیاه کمک زیادی می ‏کند. همچنین از لحاظ علمی ثابت شده که طول موج قرمز به جوانه زدن بذر هم کمک می کند.

• ‏قرمز دور یا مادون قرمز (740 تا 10 هزار نانومتر):‏

قرمز دور یا مادون قرمز بلندترین طول موج ساطع شده از طیف نور مرئی است. این طول موج به فرایند جوانه ‏زنی کمک می کند. نور مادون قرمز به نهال سیگنال جوانه زایی داده و زمان گلدهی گیاه را کاهش می دهد ‏بنابراین گیاهان سریعتر به مرحله گلدهی می رسند.‏

نور مادون قرمز از بخش های بالایی پوشش گیاهی نیز عبور می کند تا رشد گیاه در سطح زیرین برگ ها نیز رخ ‏دهد. نسبت نور قرمز به نور قرمز دور تأثیر زیادی روی افزایش برگ ها و طول ساقه دارد.‏

• اشعه ‏UV‏:‏

اشعه ‏UV‏ روی رشد گیاه کمتر ممکن را دارد و حتی می توانید آسیب زننده هم باشد. هر طول موجی که کمتر ‏از 380 نانومتر باشد، احتمالا اشعه ‏UV‏ نیز خواهد داشت. بنابراین باید دقت داشته باشید که اشعه ‏UV‏ به گیاه ‏شما برخورد زیادی نداشته باشد در غیر این صورت موجب سوختگی گیاه خواهد شد.‏

گیاهان در کدام نور رنگی بهتر رشد می کنند؟

با همه توصیفاتی که انجام دادیم شاید هنوز از ما بپرسید که در نهایت گیاهان در نور چه رنگی بهتر رشد می ‏کنند؟ نورهای آبی و قرمز بهترین طول موج و نورهای رنگی برای رشد گیاهان و نمو آنها هستند. گیاهان با جذب ‏هر دو این طول موج ها، غذا و انرژی تولید می کنند بنابراین برای فرایند فتوسنتز مفید هستند.‏

گیاهان تمایل بیشتری نسبت به نور قرمز دارند به نحوی که تا 5 برابر بیشتر از نور آبی است. به طور کلی به ‏خاطر داشته باشید که نور آبی برای ریشه زایی، تشکیل ساقه های قدرتمند و رشد رویشی گیاهان مفید است. نور ‏قرمز هم به گلدهی و میوه دهی کمک زیادی می کند. با این حال چون طول موج نور آبی کوتاهتر است اگر ‏مقدار آن نسبت به نور قرمز بیشتر باشد، آسیب زننده خواهد بود.‏

توجه داشته باشید که حدود 80% نور مورد نیاز گیاهان را طیف نوری قرمز تشکیل می دهد و مابقی نیز به نور ‏آبی و سایر طول موج های مؤثر نظیر زرد و سبز تعلق دارد. به همین دلیل لامپ رشد گیاه اگر فقط ترکیبی از ‏نور آبی و قرمز باشد (نور بنفش) برای گیاه چندان مناسب نیست و بخشی از آن باید به سایر طول موج ها نیز ‏تعلق داشته باشد.‏

چرا بیشتر لامپ‌ های LED دارای دیود‌های قرمز و آبی هستند؟

گیاهان از نور طبیعی خورشید یا هر نور مصنوعی دیگری برای انجام عمل فتوسنتز استفاده می‌کنند. بیشتر گیاهان این عمل را با استفاده از نور قرمز و آبی انجام می‌دهند. این به این معنی است که استفاده از لامپ‌های LED که نور سفید دارند با اتلاف مقدار زیادی انرژی برق همراه است؛ چرا که گیاهان فقط از نور قرمز و آبی آن استفاده می‌کنند و نور‌های سبز و زرد بلا استفاده می‌مانند.

به همین دلیل تولید‌کنندگان لامپ‌های LED بیشتر لامپ‌هایی را تولید می‌کنند که تنها دیود‌های قرمز و آبی دارند. به این ترتیب تمام انرژی تولید شده از این لامپ‌ها برای انجام عمل فتوسنتز استفاده می‌شود.

آیا رنگ ارغوانی بهترین طیف رنگی برای گیاهان است؟

در تعریف بهترین طیف رنگی برای رشد گیاه، اشاره کردیم که میزان استفاده از رنگ‌های قرمز و آبی برای فتوسنتز بیشتر از سایر رنگ‌ها است. اما این به این معنی نیست که وجود طیف رنگی گسترده‌تر نمی‌تواند برای رشد گیاه مفید باشد.

اگر بخواهیم از جنبه اقتصادی و به‌صرفه بودن به فرایند رشد گیاه با نور مصنوعی نگاه کنیم، می‌توانیم ادعا کنیم که لامپ‌هایی با دیود‌های قرمز و آبی بهترین انتخاب است؛ اما اگر به دنبال رشد بیشتر و بهتر گیاهتان بدون در نظر گرفتن هزینه‌ها هستید، موضوع فرق می‌کند.تحقیقات انجام شده روی گیاهان نشان می‌دهند، اضافه کردن مقداری نور مادون قرمز و نور بنفش به لامپ LED، کیفیت رشد گیاه را افزایش می‌دهد.

منبع : دیجی کالا