زردی نوزادان چیست؟ + نحوه اجاره دستگاه زردی نوزاد در غرب تهران
زردی یکی از بیماری‌های شایع نوزادان است، به طوری که نیمی از نوزادان سالم و 80 درصد نوزادان نارس به درجاتی دچار زردی شده و باعث نگرانی و تشویش والدین خود در نخستین روزها و هفته‌های عمرمی‌شوند. هموگلوبین موجود در گلبول‌های قرمز بدن ما در نهایت تبدیل به رنگدانه زردرنگی به نام «بیلی روبین» میشود که کبد مسئول دفع این ماده از طریق صفرا به خارج از بدن است.
انواع زردی
زردی شیر مادر:
که به دلیل ناکافی بودن شیر مادر به وجود می اید ارتباطی با نوع شیر مادر و ترکیبات ان ندارد این نوع زردی با تغذیه مناسب و مکرر درمان میشود.
زردی ناسازگاری خونی:
که به دلیل عدم تطابق گروه خونی مادر و نزاد به وجود میاید
زردی یا فاویشم ناشی از پرخونی:
که معمولا از نادران دیابتی یا نوزادانی که در شکم مادر با iugr یا محدودیت رشد داخل رحمی همراه بودند.درمان‌های خانگی زردی نوزاد
درمان‌های خانگی زردی نوزاد
نور خورشید
هنگام بروز زردی کم در نوزادان، با مشورت پزشک می‌توانید از نور خورشید کمک بگیرید. نگه داشتن کودک در نورخورشید، بسیار تأثیرگذار است فقط مراقب باشید طولانی مدت در معرض نورخورشید قرار نگیرد زیرا ممکن است باعث آفتاب سوختگی وی شود. اجاره دستگاه زردی نوزاد در منزل نیز بسیار کارساز است.
آب جوانه گندم
آب جوانه گندم کمک می‌کند تا سموم بدن کودک دفع شود. اگر کودک توسط شیر مادر تغذیه میشود، مادر باید آب جوانه گندم مصرف کند زیرا از طریق شیر مادر به کودک می‌رسد.
شیردهی مداوم
کودک باید به طور منظم تغذیه شود. تغذیه منظم کمک می‌کند تا بیلی روبین شسته شود، همچنین به کارکرد کبد کمک می‌کند و بدن نوزاد آب کافی خواهد داشت.
شیرخشت و ترنجبین
ترکیب گزانگبین، شیرخشت و ترنجبین مشهورترین درمان خانگی و یکی از مؤثرترین روش‌های درمان زردی نوزاد است.(با مشورت پزشک)
مواد مکمل همراه با شیر خشک
اگر کودک شما شیرخشک می‌خورد، پزشک می‌تواند مکملی تجویز کند که به درمان زردی کمک کند.
حمام نوزاد با گل بنفشه و گل خطمی
یکی از درمان‌هایی که برخی متخصصان طب سنتی آن را پیشنهاد می‌دهند، حمام کردن نوزاد با عصاره یا جوشانده گیاه گل بنفشه و گل خطمی است. برای انجام این روش ساده، کافی است با اضافه کردن گیاه گل بنفشه و خطمی به آب گرم داخل وان نوزاد، او را حمام کنید.
درمان با لامپ‌های مخصوص
لامپ‌های خورشیدی مخصوص، یک درمان جایگزین فتوتراپی در بیمارستان هاست.
درجه زردی نوزاد
درجه زردی نوزادان در روزهای بدو تولد به دلیل سطوح بالای بیلی روبین خون تغییر می‌کند. با توجه به روز‌هایی که از تولد نوزاد می‌گذرد سطح بیلی روبین خون و شدت آن اندازه گیری میشود. در صورتی که در ۲۴ ساعت اول زندگی نوزاد بیلی روبین بالاتر از ۵ باشد، شدت آن زیاد است و باید سریعاً به پزشک مراجعه شود. اما در صورتی که این درجه زردی نوزاد تازه متولد شده در روزهای بعدی نشان داده شود طبیعی بوده و در صورتی غیر عادی محسوب میشود که درجه زردی به عدد ۷ تا ۸ برسد. آخرین و بیشترین شدت درجه زردی، ۲۵ است. در روزهای پس از تولد نوزاد اگر درجه زردی ۱۳ تا ۱۴ و یا ۱۵ تا ۱۷ باشد خطرناک بوده و باید به پزشک مراجعه شود
عوارض و خطرات زردی نوزادان
اگر مقدار بیلی روبین سرم خون نوزاد کم باشد، مشکلی نیست و ضایعه‌ای به بار نخواهد آمد؛ ولی اگر تخریب گلبول‌های قرمز وجود داشته باشد و مقدار بیلی روبین هم زیاد باشد (بیشتر از ۲۰ میلی گرم در صد میلی لیتر خون)، این ماده روی سلول‌های مغز اثر گذاشته و موجب ایجاد ضایعات جبران ناپذیری میشود که به آن کرنیکتروس می‌گویند. اثر سمی ماده بیلی روبین روی سلول‌های مغز نوزاد در همان هفته‌های اول تولد ظاهر میشود، به طوری که نوزاد بی حال شده، شیر نمی‌خورد و به تدریج دچار انقباضات عضلات، اختلال در درک، تکلم و شنوایی می‌گردد.
علت زردی نوزاد
نوزادان به دلیل تولید بیشتر و تجزیه سریعتر گلبول‌های قرمز خون در چند روز اول زندگی، بیلی روبین بیشتری نسبت به بزرگسالان تولید می‌کنند. به طور معمول، کبد نوزاد، بیلی روبین را از جریان خون فیلتر کرده و به روده آزاد می‌کند. اما کبد نابالغ نوزاد تازه متولد شده اغلب نمی‌تواند بیلی‌روبین را به سرعت از بین ببرد. همین باعث افزایش بیلی‌روبین و زردی نوزاد میشود. زردی ناشی از این شرایط طبیعی نوزاد، زردی فیزیولوژیک نامیده میشود و معمولاً در روز دوم یا سوم بعد از تولد ظاهر میشود. علاوه بر دلیل فوق، یک اختلال زمینه‌ای ممکن است باعث زردی نوزاد شود. در این موارد، زردی نوزاد اغلب خیلی زودتر یا دیرتر از شکل رایج ظاهر میشود. بیماری‌ها یا شرایطی که می‌توانند باعث زردی نوزاد شوند عبارتند از:
علت زردی نوزادعلت زردی نوزاد
خونریزی داخلی
عفونت در خون نوزاد
سایر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
ناسازگاری بین خون مادر و خون نوزاد
اختلال در عملکرد کبد
آترزی صفراوی (وضعیتی که در آن مجاری صفراوی نوزاد مسدود یا زخمی شده است.)
کمبود آنزیم
ناهنجاری در گلبول‌های قرمز خون نوزاد (این ناهنجاری باعث میشود آنها به سرعت تجزیه شوند.)
یشگیری از زردی نوزاد
به جهت پیشگیری از زردی در دوران بارداری، تغذیه مناسب مادر یکی از عوامل موثر خواهد بود. در دوران بارداری، هر غذایی که توسط مادر مصرف میشود در بدن تجزیه شده و مستقیما با ساختار جسمی و تغذیه‌ای نوزاد در ارتباط است. داشتن یک رژیم غذایی مناسب بعد از هفته 35 بارداری برای جلوگیری از زردی نوزاد موثر است و قبل از آن احتمالا تاثیری نخواهد داشت. پس از زایمان، بهترین راه پیشگیری از زردي نوزاد، تغذیه کافی اوست. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند باید روزی 8 تا 12 بار در چند روز اول زندگی خود شیر بخورند. نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، معمولاً باید در هفته اول، 30 تا 60 میلی‌لیتر شیر خشک هر 2 تا 3 ساعت مصرف کنند.
تشخیص زردی نوزاد
راههای مختلفی برای تشخیص زردی نوزاد وجود دارد، پزشک می‌تواند در اکثر موارد با مشاهده ظاهر نوزاد و علائم ظاهری متوجه ابتلای نوزاد به زردی شود. اما در غیر این صورت، روش‌های مختلفی مانند دستگاه بیلی روبینومتر برای تجزیه و تحلیل میزان بیلی روبین خون، آزمایش خون و آزمایش ادرار برای تشخیص زردی نوزاد استفاده میشود.
پیامد عدم درمان زردی در نوزادان
یک فوق تخصص نوزادان گفت: اگر به موقع زردی نوزاد تشخیص داده نشود میزان زردی در خون افزایش می‌یابد و به مغز نوزاد آسیب‌های جدی وارد میشود.
زهره بدیعی نژاد اظهار کرد: زردی معمولاً در۶۰ درصد نوزادانی که به موقع متولد می‌شوند و در۸۰ درصد نوزادان نارس طی هفته اول مشاهده میشود. وی با بیان اینکه رنگ زرد این نوزادان به دلیل تجمع رنگدانه‌ای به نام بیلی روبین در پوست نوزاد است، اضافه کرد: منشاء اصلی بیلی روبین، هموگلوبین خون است.
این فوق تخصص نوزادان یادآور شد: تجربه مادران در تشخیص زردی کودک حائز اهمیت است، زردی چهره نشانه وجود ۵ میلی‌گرم و زردی تا اواسط شکم نشانه۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم و زردی اندام و کف دست و پا نشانه وجود۲۰ میلی گرم بیلی روبین در دسی‌لیتر خون نوزاد است.
وی خاطرنشان کرد: معمولا نوزادان در روز اول تولد، بیماری زردی ندارند ولی در صورت پدیدار شدن این حالت در این روز، این آسیب جدی‌تر میشود. به همین دلیل باید 48 ساعت پس از تولد نوزاد حتما برای اطمینان از سلامت نوزاد اقدام شود.
این دانشیار گروه اطفال دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه مهم‌ترین روش برای کاهش زردی نوزاد تغذیه مداوم با شیر مادر است، افزود: بیلی روبین توسط کبد دفع میشود و خوردن شیر مداوم نوزاد با شیر مادر مدفوع نوزاد را افزایش می‌دهد و بیلی روبین سریعتر از بدن نوزاد دفع میشود.
بدیعی نژاد با بیان اینکه آسیب‌های مغزی مهم‌ترین آسیب زردی در نوزاد است، اذعان کرد: با ایجاد زردی در نوزاد ممکن است با افزایش میزان سم بیلی روبین در خون از سد خونی مغز بگذرد و در بخش‌های از مغز رسوب کند و چون قابل برگشت نیست موجب معلولیت و فلج شدن نوزاد شود.
وی افزود: پزشکان باید میزان بیلی روبین نوزاد را پس از تولد بسنجند، زیرا اگر مقدار زردی نوزاد افزایش یابد عوارض این عارضه به صورت جسمی و ذهنی بروز می‌کند.
بدیعی نژاد گفت: علائم نوزادانی که زردی آنها به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشوند شامل خواب آلودگی، گریه با صدای بلند، انحراف در صورت است و با وجود این علائم بیشتر این نوزادان می‌میرند و یا در صورت زنده ماندن دچار فلج مغزی و عقب ماندگی ذهنی می‌شوند.
جمع‌بندی
- زردي نوزاد به زرد رنگ شدن پوست و چشمان او به دلیل حضور بیش از حد بیلی‌روبین در خون در همان روزهای بدو تولد گفته میشود.
- کبد بیلی‌روبین را از جریان خون فیلتر کرده و به روده آزاد می‌کند. اما کبد نابالغ نوزاد تازه متولد شده اغلب نمی‌تواند بیلی‌روبین را به سرعت از بین ببرد. به همین دلیل باعث افزایش بیلی‌روبین میشود.
- برنامه تغذیه‌ای نوزاد و فتوتراپی، دو روش اصلی برای درمان زردی نوزاد به حساب می‌آیند.
- امروزه با پیشرفت تکنولوژی، امکان انجام فوتوتراپی و درمان زردی نوزاد در منزل فراهم شده است و والدین می‌توانند از نزدیک شاهد روند درمان نوزاد خود باشند. این کار در مرکز مادر با بالاترین دقت و کیفیت قابل انجام است.